Η Δημοκρατία του Κονγκό και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (πρώην Ζαΐρ) είναι δύο κράτη στην κεντρική Αφρική που χωρίζονται από τον ποταμό Κονγκό. Οι πρωτεύουσές τους, η Μπραζαβίλ και η Κινσάσα αντίστοιχα, είναι χτισμένες πάνω στον ποταμό, ακριβώς απέναντι η μία από την άλλη, σε απόσταση μικρότερη από 1.000 μέτρα.
Από κοινού σχηματίζουν ένα διασυνοριακό πολεοδομικό συγκρότημα, το τρίτο μεγαλύτερο στην αφρικανική ήπειρο μετά το Λάγος της Νιγηρίας και το Κάιρο της Αιγύπτου. Τα ονόματα των πόλεων χρησιμοποιούνται για να ξεχωρίζουν τα δύο κράτη που έχουν το ίδιο όνομα: μιλάμε λοιπόν για το Κονγκό-Μπραζαβίλ και για το Κονγκό-Κινσάσα.
Η μοίρα των δύο πόλεων είναι στενά συνυφασμένη με το αποικιοκρατικό τους παρελθόν. Ο ποταμός Κονγκό αποτελούσε το σύνορο των εδαφών της Γαλλίας στα βορειοδυτικά και του Βελγίου στα νοτιοανατολικά. Οι δύο πόλεις χτίστηκαν ως τερματικοί σταθμοί των σιδηροδρομικών γραμμών, που κατασκευάστηκαν από τους Γάλλους και τους Βέλγους για να μεταφέρουν τα τοπικά προϊόντα (κυρίως ελεφαντόδοντο και καουτσούκ) στον Ατλαντικό Ωκεανό.
Οι δύο πόλεις δημιουργήθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα κατά την εποχή του διαμελισμού της Αφρικής από τους Ευρωπαίους: η Μπραζαβίλ ιδρύθηκε το 1880 από τον Pierre Savorgnan de Brazza, Ιταλό εξερευνητή που πολιτογραφήθηκε Γάλλος, και έγινε πρωτεύουσα του Γαλλικού Κονγκό, ενώ η Κινσάσα ιδρύθηκε το 1881 από τον Αμερικανό ουαλικής καταγωγής εξερευνητή Henry Morton Stanley με το όνομα Λεοπολντβίλ (προς τιμήν του Βέλγου βασιλιά Λεοπόλδου Β΄) και αργότερα έγινε πρωτεύουσα του Βελγικού Κονγκό. Οι δύο χώρες απέκτησαν την ανεξαρτησία τους το 1960. Ο ανταγωνισμός που επέβαλαν οι δύο αποικιοκρατικές δυνάμεις εξακολουθεί να συνοδεύει τις δύο πόλεις ακόμα και σήμερα.
Ο ποταμός Κονγκό λειτουργούσε ανέκαθεν ως σύνορο για τις εμπορικές, κοινωνικές και πολιτιστικές ανταλλαγές ανάμεσα στις δύο όχθες του. Η έλλειψη γέφυρας έχει οδηγήσει σε ιδιαίτερα περιορισμένη εμπορική κίνηση ανάμεσα στις δύο πόλεις (μόνο λίγο παραπάνω από το 1% των εμπορικών εισαγωγών του Κονγκό-Μπραζαβίλ προέρχονται από το Κονγκό-Κινσάσα), ενώ η «νόμιμη» μετακίνηση επιβατών από τη μία όχθη στην άλλη είναι πέντε φορές μικρότερη από εκείνη ανάμεσα στο Δυτικό και το Ανατολικό Βερολίνο το 1988 (πριν δηλαδή την πτώση του Τείχους). Η βασική αιτία για την κατάσταση αυτή είναι τα ιδιαίτερα αυξημένα κόστη μετακίνησης, τόσο για τους ανθρώπους όσο και για εμπορεύματα.
Παρά τις διαφορές, ωστόσο, η ζωή των 17 περίπου εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν και στις δύο πλευρές του ποταμού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη. Το ταραγμένο πολιτικό σκηνικό και στις δύο χώρες έχει οδηγήσει πολλούς κατοίκους να αναζητήσουν καταφύγιο στην άλλη πλευρά του ποταμού, ενώ σημαντικός λόγος μετακίνησης είναι και η εύρεση εργασίας.
Σήμερα η Μπραζαβίλ είναι μια πόλη 2 περίπου εκατομμυρίων (σε ένα σύνολο πληθυσμού 5 περίπου εκατομμυρίων σε όλη τη χώρα), ενώ η ασύγκριτα μεγαλύτερη Κινσάσα έχει πληθυσμό 15 περίπου εκατομμύρια (με σύνολο πληθυσμού στη χώρα τα 90 περίπου εκατομμύρια). Οι δύο πόλεις συνδέονται ακτοπλοϊκά αλλά και αεροπορικά, με μια πτήση που διαρκεί 5 λεπτά! Ωστόσο, έχει ήδη δρομολογηθεί ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο κατασκευής μιας γέφυρας που θα συνδέει οδικώς και σιδηροδρομικώς τις δύο πόλεις. Η γέφυρα θα έχει μήκος 1.575 μέτρα και, σύμφωνα με τον προγραμματισμό, θα είναι έτοιμη το 2028. Το κόστος της θα αγγίξει τα 550 εκατομμύρια δολάρια.
Bonus Facts:
- Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το πολεοδομικό συγκρότημα Κινσάσα-Μπραζαβίλ θα έχει γίνει το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Αφρικής μέχρι το 2025 και το 11ο μεγαλύτερο στον πλανήτη!
- Σύμβολο της Κινσάσα είναι ο ύψους 200 μέτρων πύργος Λιμετέ, που χτίστηκε το 1971 προς τιμήν του ηγέτη της ανεξαρτησίας της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό Πατρίς Λουμούμπα. Αντίστοιχα, στην Μπραζαβίλ δεσπόζει ο ύψους 108 μέτρων πύργος Ναμπέμπα, που χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ως συγκρότημα γραφείων, με χρηματοδότηση από γαλλικές πετρελαϊκές εταιρείες.
- Ο ποταμός Κονγκό είναι ο 2ος μακρύτερος ποταμός της Αφρικής, μετά τον Νείλο (9oς στον κόσμο). Είναι επίσης 2ος στον κόσμο σε όγκο και παροχή νερού μετά τον Αμαζόνιο!
