Βερολίνο: Σαν σήμερα πριν από 34 χρόνια (9 Νοεμβρίου 1989) έπεσε το Τείχος του Βερολίνου. Κάτι που απ’ ότι φαίνεται συνέβη κατά λάθος.
Σε συνέντευξη τύπου το απόγευμα της σπουδαίας μέρας, το μέλος του πολιτικού γραφείου της Ανατολικής Γερμανίας Günter Schabowski ανακοίνωσε κάπως πρόωρα ότι θα αρθούν οι περιορισμοί στις ταξιδιωτικές βίζες. Όταν ρωτήθηκε πότε θα ξεκινήσει η νέα πολιτική, απάντησε: «Αμέσως, χωρίς καθυστέρηση».
Στην πραγματικότητα, η ανακοίνωση θα ίσχυε από την επόμενη μέρα και θα απαιτούσε μάλιστα από τους Ανατολικο-Γερμανούς να περάσουν από μια μακρά γραφειοκρατική διαδικασία.
Οι μπερδεμένες απαντήσεις του Schabowski και οι εσφαλμένες αναφορές των τότε μέσων ενημέρωσης ότι η διέλευση των συνόρων επιτέλους άνοιξε, ώθησε χιλιάδες Ανατολικο-βερολινέζους στο Τείχος του Βερολίνου.
Στο κεντρικό σημείο ελέγχου της οδού Bornholmer, ο Harald Jäger, ο υπεύθυνος αξιωματικός που ήταν ον ντιούτι εκείνη τη δύσκολη μέρα, είχε να αντιμετωπίσει έναν όχλο που διαρκώς μεγάλωνε σε μέγεθος αλλά και απογοήτευση.
Δεν φτάνει που περίμενε τα αποτελέσματα των εξετάσεων του για καρκίνο την επόμενη μέρα, είχε και τους ανωτέρους του να τον απειλούν αντί να του δίνουν σαφείς οδηγίες! Πόσα να αντέξει ο άνθρωπος, το πήρε πάνω του το θέμα και άνοιξε τη συνοριακή διέλευση.
Μετά από λίγο ακολούθησαν κι οι υπόλοιπες πύλες!
Το Τείχος του Βερολίνου υψώθηκε 15 χρόνια μετά την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου
Περισσότεροι από 2 εκατομμύρια Ανατολικογερμανοί, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν ειδικευμένοι εργάτες και επαγγελματίες, κατέφυγαν στη Δύση μεταξύ 1949 και 1961. Η Σοβιετική Ένωση είχε απορρίψει το αρχικό αίτημα της Ανατολικής Γερμανίας να χτίσει το τείχος το 1953, αλλά όταν η ροή προς το Δυτικό Βερολίνο ξεπέρασε τα 1000 άτομα την ημέρα το καλοκαίρι του 1961, ο Σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ τελικά υποχώρησε. Οι κάτοικοι του Βερολίνου ξύπνησαν το πρωί της 13ης Αυγούστου 1961, για να διαπιστώσουν ότι είχε τοποθετηθεί συρματόπλεγμα στα σύνορα μεταξύ του ανατολικού και του δυτικού τμήματος της πόλης. Μέρες αργότερα, η Ανατολική Γερμανία άρχισε να οχυρώνει το φράγμα με σκυρόδεμα.
Το Τείχος του Βερολίνου ήταν στην πραγματικότητα δύο τείχη
Κάτι παραπάνω από ένα απλό τείχος, επρόκειτο για μια σύνθετη στρατιωτική κατασκευή η οποία περιείχε δύο τείχη ύψους 3,6 μέτρων και μήκους 46 χιλιομέτρων, με διάδρομο περιπολίας, 302 παρατηρητήρια και συστήματα συναγερμού, 14.000 φύλακες, 600 σκυλιά και καλωδιωτά πλέγματα.
Περισσότεροι από 100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να περάσουν το Τείχος του Βερολίνου
Το Κέντρο Έρευνας για τη Σύγχρονη Ιστορία του Πότσνταμ, το Μνημείο των Θυμάτων και το Κέντρο Τεκμηρίωσης του Τείχους του Βερολίνου αναφέρουν ότι τουλάχιστον 138 άνθρωποι πυροβολήθηκαν ή υπέστησαν θανατηφόρα ατυχήματα ή αυτοκτόνησαν μετά από αποτυχημένες απόπειρες διαφυγής πέρα από το Τείχος του Βερολίνου. Άλλοι ερευνητές τοποθετούν τον αριθμό των νεκρών ακόμη υψηλότερα. Το πρώτο θύμα ήταν η Ida Siekmann, η οποία πέθανε στις 22 Αυγούστου 1961, αφού προσπάθησε να πηδήξει σε έναν δρόμο του Δυτικού Βερολίνου που βρισκόταν ακριβώς κάτω από το παράθυρο του διαμερίσματός της στον τέταρτο όροφο στο Ανατολικό Βερολίνο. Το τελευταίο μοιραίο συνέβη τον Μάρτιο του 1989 όταν ένας νεαρός Ανατολικογερμανός που προσπαθούσε να πετάξει πάνω από τον τοίχο με αερόστατο έπεσε σε καλώδια ηλεκτρικού ρεύματος.
Περισσότεροι από 5000 άνθρωποι πέρασαν επιτυχώς πάνω ή κάτω από το τείχος
Ο πρώτος που πέρασε το Τείχος του Βερολίνου ήταν ο 19χρονος Ανατολικογερμανός συνοριοφύλακας, δεκανέας Conrad Schumann, ο οποίος απαθανατίστηκε μάλιστα και σε φιλμ καθώς πηδούσε πάνω από ένα ρολό συρματοπλέγματος ύψους 3 μέτρων, μόλις δύο ημέρες αφότου η Ανατολική Γερμανία σφράγισε το σύνορο. Καθώς το Τείχος του Βερολίνου γινόταν όλο και πιο περίτεχνο, το ίδιο συνέβαινε και με τα σχέδια απόδρασης. Οι ενδιαφερόμενοι κρυβόντουσαν σε αυτοκίνητα που οδηγούσαν οι επισκέπτες του Δυτικού Βερολίνου, έσκαβαν μυστικές σήραγγες και σερνόντουσαν μέσα στους υπονόμους. Τα τρία αδέρφια Bethke έκαναν τις πιο θεαματικές αποδράσεις. Ο μεγαλύτερος αδερφός Ίνγκο δραπέτευσε επιπλέοντας σε ένα φουσκωτό στρώμα διαμέσου του ποταμού Έλβα το 1975 και οκτώ χρόνια αργότερα ο αδελφός Χόλγκερ ανέβηκε πάνω από το τείχος σε ένα ατσάλινο καλώδιο δεμένο σε βέλος που έριξε με τόξο του, προς μια ταράτσα στο Δυτικό Βερολίνο. Το 1989 τα αδέρφια πέταξαν με ένα ελαφρύ αεροπλάνο πάνω από το τείχος ώστε να φυγαδεύσουν και τον μικρότερο αδερφό τους, Έγκμπερτ.
Ο John F. Kennedy ένιωσε ανακούφιση όταν υψώθηκε το Τείχος
Τον Ιούνιο του 1961, ο Χρουστσόφ προειδοποίησε τον Αμερικανό Πρόεδρο Τζον Φ. Κένεντι ότι θα αποκλείσει το Δυτικό Βερολίνο εάν δεν απομακρυνθούν οι δυτικές δυνάμεις, μια πολεμική πράξη που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πόλεμο. Όταν ο Κένεντι άκουσε την είδηση, εκμυστηρεύτηκε σε έναν βοηθό του:
«Δεν είναι μια πολύ ωραία λύση, αλλά ένα τείχος είναι πολύ καλύτερο από έναν πόλεμο. Αυτό είναι το τέλος της κρίσης του Βερολίνου. Η άλλη πλευρά πανικοβλήθηκε – όχι εμείς. Δεν πρόκειται να κάνουμε τίποτα τώρα γιατί δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική εκτός από τον πόλεμο».
«Ich bin ein Berliner»
Στις 26 Ιουνίου 1963, ο Κένεντι είπε σε ένα πλήθος στο Τείχος του Βερολίνου, το περιβόητο «Ich bin ein Berliner». Ο πρόεδρος σκόπευε να εκφράσει την αλληλεγγύη του στους πολίτες του Βερολίνου λέγοντας ότι ήταν ένας από αυτούς, αλλά ορισμένοι επικριτές του ισχυρίστηκαν ότι προσθέτοντας το αόριστο άρθρο “ein”, αποκαλούσε τον εαυτό του Berliner, δηλαδή ντόνατ με μαρμελάδα. Οι γλωσσολόγοι λένε, ωστόσο, ότι ο πρόεδρος δεν διέπραξε γραμματικό λάθος γιατί το «ein» απαιτείται όταν ο ομιλητής μιλάει μεταφορικά, κι όχι κυριολεκτικά, όπως προφανώς συνέβη με τον Κένεντι. Επιπλέον, το ζαχαροπλαστείο με μαρμελάδα γνωστό ως «Berliner» στην υπόλοιπη Γερμανία ονομάζεται «pfannkuchen» στο Βερολίνο, επομένως δεν θα υπήρχε σύγχυση μεταξύ των ακροατών.
Η Ανατολική Γερμανία αποκάλεσε το τείχος «αντιφασιστικό τείχος προστασίας»
Αντί να κρατά τους πολίτες της μέσα, η κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας ισχυρίστηκε ότι έχτισε το Τείχος του Βερολίνου για να κρατήσει έξω τους κατασκόπους, τους δυτικούς φασίστες και τις ιδέες τους. Δύο εβδομάδες αφότου διέταξε την κατασκευή του «Antifaschistischer Schutzwall», ο ηγέτης της Ανατολικής Γερμανίας Walter Ulbricht ισχυρίστηκε:
«Σφραγίσαμε τις ρωγμές στη δομή του σπιτιού μας και κλείσαμε τις τρύπες από τις οποίες θα μπορούσαν να συρθούν οι χειρότεροι εχθροί του γερμανικού λαού».
Ένα κομμάτι του τείχους βρίσκεται στην τουαλέτα ενός καζίνου στο Λας Βέγκας
Η επίσημη κατεδάφιση του Τείχους του Βερολίνου ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1990. Περισσότερα από 40.000 κομμάτια του ανακυκλώθηκαν σε οικοδομικά υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για γερμανικά έργα ανοικοδόμησης, αλλά μερικές εκατοντάδες τμήματα δημοπρατήθηκαν και τώρα είναι διασκορπισμένα σε όλο τον κόσμο από τους κήπους του Βατικανού μέχρι τη τουαλέτα των ανδρών του Main Street Station Casino στο Λας Βέγκας, όπου τα ουρητήρια είναι τοποθετημένα σε ένα τμήμα του τείχους, προστατευμένο πίσω από γυαλί.
Διαβάστε στη συνέχεια:
