γράφει ο Νίκος Σταματίου
Οι ωκεανοί της Γης περιέχουν πολυάριθμα συμπλέγματα νησιών, κάποια από τα οποία είναι κατοικημένα και άλλα όχι. Αν θέλετε να βρείτε τον πιο απομονωμένο οικισμό του κόσμου, πρέπει να επισκεφτείτε ένα από αυτά τα νησιά, στη μέση του Νοτίου Ατλαντικού.
Το Τριστάν ντα Κούνια (Tristan da Cunha) είναι ένα αρχιπέλαγος στο Νότιο Ατλαντικό. Απέχει περίπου 2800 χλμ. από το Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής, 2170 χλμ. από τα νησιά της Αγίας Ελένης και 4000 χλμ. από τα νησιά Φώκλαντ.
Ο σχηματισμός αποτελείται από:
- το ομώνυμο νησί Tristan da Cunha, με μέγεθος περίπου σαν την Κύθνο και διάμετρο 11-12 χιλιόμετρα, το οποίο είναι και το μόνο στο οποίο ζει μόνιμος πληθυσμός
- τα νησιά Nightingale (Nightingale, Middle, Stoltenhoff)
- το νησί Inaccessible (δηλαδή απρόσιτο!)
- το Gough Island, το οποίο βρίσκεται σχεδόν 400 χλμ. νοτιότερα
Η ονομασία τους προέρχεται από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Τριστάο Ντα Κούνια, ο οποίος πρώτος εντόπισε τα νησιά το 1506. Έδωσε στο μεγαλύτερο νησί το όνομά του αλλά, λόγω τρικυμίας, δεν αποβιβάστηκε σε αυτό!
Η πρώτη επιβεβαιωμένη επίσκεψη στο Τριστάν ντα Κούνια έγινε το 1643, από το πλήρωμα του πλοίου Heemstede, της εταιρείας Δυτικών Ινδιών. Θεωρείται ότι οι ίδιοι έκαναν και την πρώτη χαρτογράφηση του αρχιπελάγους. Όμως, η πρώτη λεπτομερής εξερεύνηση έγινε από τη Γαλλική κορβέτα Heure de Berger το 1767.
Ο πρώτος έποικος ονομαζόταν Τζόναθαν Λάμπερτ και καταγόταν από τη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ. Οικειοποιήθηκε τα νησιά το 1810 και τα μετονόμασε σε Νησιά Αναψυχής. Δυστυχώς η αναψυχή δεν κράτησε πολύ, αφού ο ίδιος πέθανε 2 χρόνια αργότερα….
Το 1816 τα νησιά προσαρτήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, βασικά για να εμποδιστεί τυχόν απόπειρα φυγάδευσης του Ναπολέοντα Βοναπάρτη που βρισκόταν φυλακισμένος στην «κοντινή» Αγία Ελένη (διαβάστε εδώ την ιστορία του). Από το 1938 αποτελούσαν εξαρτημένο έδαφος της Αγίας Ελένης (η οποία είναι επίσης Βρετανική κτήση), ενώ από το 2009 είναι μέρος του Βρετανικού υπερπόντιου εδάφους Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha.
Ο μοναδικός οικισμός βρίσκεται στο κύριο νησί και ονομάζεται Εδιμβούργο των 7 θαλασσών. Πήρε το όνομά του από τον πρίγκιπα του Εδιμβούργου πρίγκιπα Αλφρέδο, γιο της βασίλισσας Βικτωρίας, ο οποίος επισκέφτηκε το νησί το 1867. Στον οικισμό ζουν 242 άνθρωποι. Οι μόνοι άλλοι κάτοικοι του νησιωτικού συμπλέγματος είναι το προσωπικό ενός νοτιοαφρικανικού μετεωρολογικού σταθμού που βρίσκεται στο Gough Island.
Το εντυπωσιακότερο χαρακτηριστικό του Τριστάν ντα Κούνια είναι το επιβλητικό ηφαίστειο Queen Mary’s Peak που βρίσκεται στη μέση του βασικού νησιού. Έχει ύψος 2062 μέτρα και είναι ενεργό. Μάλιστα, μια έκρηξη το 1961 ανάγκασε τους κατοίκους να εκκενώσουν το νησί και να μεταφερθούν στην Αγγλία. Επέστρεψαν ύστερα από 2 χρόνια.
Κύρια πηγή εσόδων είναι η εκτροφή αστακού, καθώς και η έκδοση συλλεκτικών γραμματοσήμων και νομισμάτων! Επίσης, οι περισσότεροι κάτοικοι διαθέτουν χωράφια όπου καλλιεργούνται πατάτες και άλλα λαχανικά. Πολλοί από αυτούς εργάζονται και ως κυβερνητικοί υπάλληλοι.
Μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία για το Τριστάν ντα Κούνια:
- Οι ντόπιοι αποκαλούν το Εδιμβούργο των 7 θαλασσών με το απλούστερο όνομα «The Settlement» (ο Οικισμός). Κάτι όπως «η Χώρα» στα ελληνικά νησιά.
- Η επίσημη γλώσσα είναι τα αγγλικά. Στην πραγματικότητα ομιλείται μια τοπική διάλεκτός τους.
- Αν θέλετε να επισκεφτείτε το νησί, θα πρέπει να έχετε αρκετό χρόνο μπροστά σας. Καθώς δεν υπάρχει αεροδρόμιο, η σύνδεση γίνεται ακτοπλοϊκώς από το Κέιπ Τάουν και το ταξίδι διαρκεί περίπου μια εβδομάδα!
- Επίσης, θα πρέπει να διαθέτετε μετρητά (λίρες Αγγλίας), αφού δε χρησιμοποιούνται πιστωτικές κάρτες.
- Όλοι οι κάτοικοι είναι απόγονοι 15 εποίκων που εγκαταστάθηκαν στο νησί μεταξύ 1816 και 1908. Οι άνδρες ήταν Ευρωπαϊκής καταγωγής ενώ οι γυναίκες μικτής.
- Λόγω των αναπόφευκτων επιμειξιών, οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν κάποια προβλήματα υγείας, με βασικότερα το άσθμα και το γλαύκωμα. Μάλιστα, θεωρείται ότι τρεις από τους πρώτους εποίκους είχαν άσθμα.
- Παρά την απομόνωση, στο νησί υπάρχει Internet. Ένα internet café παρέχει και wi-fi σύνδεση στα σπίτια τις ώρες που είναι κλειστό. ‘Όμως δεν υπάρχει κάλυψη κινητής τηλεφωνίας.
- Το 1885, το νησί έζησε μια τραγωδία: Οι περισσότεροι από τους άρρενες κατοίκους επιβιβάστηκαν σε μια βάρκα για να προσεγγίσουν ένα διερχόμενο ιστιοφόρο με σκοπό το εμπόριο, όμως η βάρκα δεν επέστρεψε ποτέ. Είναι άγνωστο αν πνίγηκαν ή αν αιχμαλωτίστηκαν από το πλήρωμα του ιστιοφόρου για να πουληθούν σαν σκλάβοι.
- Τα νησιά της συστάδας παρουσιάζουν εντυπωσιακή βιοποικιλότητα, ειδικά όσον αφορά τα θαλάσσια πουλιά. Κάποια ενδημικά είδη θεωρούνται προστατευόμενα. Στην περιοχή ζουν διάφορα είδη γλάρων, άλμπατρος και διάφορα άλλα πτηνά, καθώς επίσης και πιγκουίνοι. Μάλιστα, τα ακατοίκητα νησιά Gough και Inaccessible έχουν χαρακτηριστεί ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από την UNESCO. Με σκοπό την προστασία των πτηνών, στα νησιά έχουν απαγορευτεί… οι γάτες.
- Κατά την έκρηξη του 1961, η λάβα κατευθύνθηκε προς τον οικισμό, αλλά πέρασε μερικές δεκάδες μέτρα έξω από αυτόν.
- Αν σκέφτεστε να εγκατασταθείτε στο Τριστάν ντα Κούνια, δυστυχώς ατυχήσατε! Οι τοπικές αρχές δεν επιτρέπουν την πώληση γης σε ξένους, ούτε την εγκατάστασή τους στο νησί. Για την ακρίβεια, ακόμα και η επίσκεψη στο νησί απαιτεί αίτηση και έγκριση από το τοπικό συμβούλιο, παρ’όλο που οι Tristanians θεωρούνται φιλόξενοι.
- Στο βιβλίο Γεωγραφία για εντελώς αγεωγράφητους των εκδόσεων ΔΙΟΠΤΡΑ υπάρχει μια εξαιρετική συνέντευξη από μια μόνιμο κάτοικο του Τριστάν Ντα Κούνια που εξηγεί πως είναι η ζωή στο νησί, πως θα μπορούσε να πάει κάποιος απ’ την Ελλάδα εκεί, τι ταχύτητες πιάνει το ίντερνετ, και άλλες πολύ ωραίες πληροφορίες. Το βιβλίο θα το βρείτε εδώ.
Ενδιαφέρον βίντεο για τη ζωή στο Τριστάν ντα Κούνια:
Η επίσημη ιστοσελίδα των νησιών: tristandc.com
