Το Τατζικιστάν είναι ένα περίκλειστο κράτος της κεντρικής Ασίας, πρώην σοβιετική δημοκρατία και ανεξάρτητο από το 1991. Συνορεύει με το Αφγανιστάν στα νότια, το Ουζμπεκιστάν στα δυτικά, το Κιργιστάν ή Κιργιζία στα βόρεια και την Κίνα στα ανατολικά. Πρόκειται για μια ορεινή χώρα (το 93% της επικράτειάς της είναι βουνά), με μεγάλο τμήμα της οροσειράς του Παμίρ στο έδαφός της και την υψηλότερη κορυφή (Ισμοΐλ Σομόνι) να αγγίζει τα 7.495 μέτρα.
Περίπου 80 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πρωτεύουσας του Τατζικιστάν Ντουσαμπέ, σε υψόμετρο 3.372 μέτρων, βρίσκεται το ορεινό πέρασμα Ανζόμπ, το οποίο φημίζεται για την επικινδυνότητά του. Ο δρόμος που το διαπερνά, αν και είναι η μόνη οδός που συνδέει την πρωτεύουσα με τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας Χουτζάντ, είναι στενός, απότομος, γεμάτος ζιγκ-ζαγκ και χωρίς μπάρες ασφαλείας. Το χειμώνα είναι συνήθως κλειστός λόγω του χιονιού, κόβοντας τη χώρα στα δύο, ενώ δεν λείπουν και οι φονικές χιονοστιβάδες που έχουν στοιχίσει τη ζωή πολλών διερχόμενων.
Κατά τη σοβιετική περίοδο, για να μεταβεί κανείς από την Ντουσαμπέ στη Χουτζάντ έπρεπε να περάσει μέσα από το γειτονικό Ουζμπεκιστάν. Όταν όμως οι δύο χώρες έγιναν ανεξάρτητες και οι σχέσεις τους έπαψαν να είναι ιδιαίτερα φιλικές, οι αρχές του Τατζικιστάν αποφάσισαν την κατασκευή ενός τούνελ, προκειμένου να συνδεθούν οδικά οι δύο πόλεις, παρακάμπτοντας το επικίνδυνο πέρασμα. Το έργο ανέλαβε μια ιρανική εταιρεία και οι εργασίες ξεκίνησαν το 2003.
Το 2006, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί πλήρως, παραδόθηκε στην κυκλοφορία το τούνελ Ανζόμπ (γνωστό και ως τούνελ Istiqlol ή Ushtur), μια σήραγγα μήκους 5.040 μέτρων σε υψόμετρο 2.720 μέτρων ως τμήμα του αυτοκινητόδρομου Μ34. Στα πλεονεκτήματά του τούνελ μπορούν να αναφερθούν τόσο το γεγονός ότι γλιτώνει τους οδηγούς από τουλάχιστον 4 ώρες οδήγηση, καθώς δεν χρειάζεται πια να περνούν μέσα από το Ουζμπεκιστάν, όσο και ότι αποφεύγουν το διαβόητο πέρασμα. Ωστόσο, τα καλά νέα μάλλον σταματούν εδώ…
Μόλις οι οδηγοί άρχισαν να χρησιμοποιούν το τούνελ, διαπίστωσαν ότι διέθετε μόνο μία λωρίδα κυκλοφορίας, καθώς το δίδυμο τούνελ που θα λειτουργούσε ως η λωρίδα αντίθετης κυκλοφορίας παρέμενε μόνιμα κλειστό για επισκευές. Έτσι, οι οδηγοί έπρεπε να αποφασίσουν μόνοι τους ποιος θα περνούσε πρώτος. Επίσης, ο φωτισμός ήταν ανύπαρκτος, με μόνα τα φώτα των οχημάτων να διαλύουν κάπως το πυκνό σκοτάδι…
Άλλο ένα από τα προβλήματα του τούνελ ήταν οι μεγάλες λακκούβες στο οδόστρωμα, πολλές από τις οποίες ήταν γεμάτες νερό, και φυσικά πολύ δύσκολο να τις αποφύγεις μέσα στο ημίφως. Συχνά μάλιστα το οδόστρωμα ήταν εντελώς πλημμυρισμένο. Εκτός από τις υγρές παγίδες, οι οδηγοί θα έπρεπε να αποφύγουν και άλλα εμπόδια, όπως σπασμένα κομμάτια από μηχανήματα και φυσικά τα άλλα οχήματα που προσπαθούσαν να διασχίσουν το τούνελ.
Η δραματική αυτή κατάσταση ολοκληρωνόταν με την έλλειψη εξαερισμού. Ένας μοναχικός ανεμιστήρας προσπαθούσε ανεπιτυχώς να διώξει τα δηλητηριώδη αέρια από τις εξατμίσεις, τα οποία δημιουργούσαν μια μάλλον ομιχλώδη ατμόσφαιρα. Τα αέρια αυτά προκαλούσαν συχνά παρενέργειες στους ταξιδιώτες, όπως ναυτία, ζάλη ή αδιαθεσία, ενώ κάποιες φορές σε περιπτώσεις μποτιλιαρίσματος η υπερέκθεση σε μονοξείδιο του άνθρακα μπορούσε να αποβεί μοιραία…
Αν συνυπολογίσει κανείς μαζί με τα παραπάνω και τον κίνδυνο περιοδικών κατολισθήσεων και χιονοστιβάδων, δεν είναι καθόλου τυχαίο που το Ανζόμπ έλαβε το προσωνύμιο «Τούνελ του Θανάτου» ή «Τούνελ του Φόβου»!
Το 2014 το τούνελ έκλεισε, προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες αποπεράτωσής του, και άνοιξε ξανά το 2015. Ομολογουμένως, η κατάστασή του βελτιώθηκε σημαντικά, καθώς προστέθηκε φωτισμός και ασφαλτοστρώθηκε σχεδόν σε όλη του την επιφάνεια, αν και παραμένει το γνωστό πρόβλημα της μονής λωρίδας. Παρά την αισθητή αναβάθμισή του, το τούνελ εξακολουθεί να παραμένει ένα από τα πιο επικίνδυνα περάσματα στον κόσμο…
BONUS FACT: Η σήραγγα Ανζόμπ λέγεται ότι θα αποτελέσει τμήμα ενός δρόμου που πρόκειται να κατασκευαστεί και θα συνδέει το Ιράν, το Αφγανιστάν, το Τατζικιστάν και θα καταλήγει στην Κίνα. Η διαδρομή αυτή έχει ονομαστεί ο νέος Δρόμος του Μεταξιού.
Πηγές: Atlas Obscura, Dangerous Roads [1], [2], Wikipedia, Eurasianet, Alluring World
