Στις 5 Νοεμβρίου, οι κάτοικοι σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία γιορτάζουν τη νύχτα του Guy Fawkes με φωτιές και πυροτεχνήματα. Αιώνες μετά την αποτυχημένη προσπάθειά του να ανατινάξει το βρετανικό κοινοβούλιο, η εικόνα του Φωκς παραμένει διαδεδομένη στη λαϊκή κουλτούρα με αρωγό την ταινία V for Vendetta (2005). Ακολουθούν τα 10 πιο φλογερά γεγονότα για τον Φωκς και τους εορτασμούς που ενέπνευσαν οι προδοτικές του προσπάθειες.
1. Ο Guy Fawkes ήταν καθολικός στα κρυφά
Ο Guy (γνωστός και ως Guido) Fawkes γεννήθηκε στο Γιορκσάιρ της Αγγλίας το 1570. Μεγάλωσε από μια προτεσταντική οικογένεια, αλλά ασπάστηκε κρυφά τον καθολικισμό ως νέος. Όταν ήταν 21 ετών, πήγε να πολεμήσει δίπλα στους Ισπανούς Καθολικούς στη Φλάνδρα. Κατά τη διάρκεια των μαχών, έγινε ειδικός στα εκρηκτικά. Αυτό, μαζί με τον φανατικό καθολικισμό του, είναι που τον έκανε να στρατολογηθεί στη Συνωμοσία της Πυρίτιδας.
2. Ο σημαντικός ρόλος του Guy Fawkes στη Συνωμοσία της Πυρίτιδας
Η Αγγλία έγινε προτεσταντική χώρα μετά τη Θρησκευτική Μεταρρύθμιση (ή Μεταρρύθμιση του 16ου αιώνα). Ως εκ τούτου, οι Καθολικοί διώχθηκαν και αναγκάστηκαν να ασκούν τη θρησκεία τους στα κρυφά. Ένας πλούσιος Καθολικός ονόματι Ρόμπερτ Κέιτσμπι αποφάσισε ότι η μόνη λύση σε αυτή τη διάκριση ήταν να ανατρέψει τον βασιλιά Ιάκωβο Α’ και την κυβέρνησή του. Στρατολόγησε πολλούς άλλους Καθολικούς, συμπεριλαμβανομένου του Φωκς, και μαζί σχεδίασαν να “φυτέψουν” πυρίτιδα κάτω από το βρετανικό κοινοβούλιο και να το ανατινάξουν στον αέρα.
Οι συνωμότες νοίκιασαν ένα κελάρι κάτω από τα κτήρια του Κοινοβουλίου. Μεταμφιεσμένος σε υπηρέτη με το όνομα Τζον Τζόνσον, ο Φωκς άρχισε να το γεμίζει με βαρέλια μπαρούτι. Μόλις τοποθετήθηκαν τα εκρηκτικά και επιβεβαιώθηκε ότι το Κοινοβούλιο συνεδρίαζε, διασφαλίζοντας ότι η Βουλή των Κοινοτήτων θα ήταν γεμάτη από βουλευτές, ορίστηκε η ημερομηνία της ανατίναξης: η 5 Νοεμβρίου του 1605.
3. Μια ανώνυμη επιστολή ματαίωσε την ανατίναξη
Όλα πήγαιναν σύμφωνα με το σχέδιο, ώσπου ένας από τους συνωμότες αποφάσισε να γράψει μια ανώνυμη επιστολή σε ένα καθολικό μέλος του κοινοβουλίου, τον Λόρδο Monteagle, προειδοποιώντας τον να μείνει μακριά από το Κοινοβούλιο το βράδυ της 5ης Νοεμβρίου. Ο Monteagle, διαισθανόμενος κίνδυνο έδειξε την επιστολή στον Βασιλιά, ο οποίος διέταξε να ερευνηθεί αμέσως η περιοχή. Τριάντα έξι βαρέλια με πυρίτιδα ανακαλύφθηκαν κρυμμένα κάτω από σωρούς καυσόξυλων σε μια αποθήκη κάτω από τη Βουλή των Λόρδων. Ο Φωκς, που βρέθηκε στο σημείο με τα φυτίλια στο χέρι και έτοιμος για την μετέπειτα απόδρασή του, συνελήφθη.
4. O Fawkes καταδικάστηκε σε θάνατο για τη συμμετοχή του στη συνωμοσία
Μετά τη σύλληψή του, ο Φωκς στάλθηκε στον διαβόητο Πύργο του Λονδίνου, όπου βασανίστηκε μέχρι που ομολόγησε και έδωσε τα ονόματα των συνωμοτών του. Σύντομα στρατιώτες στάλθηκαν στο Staffordshire για να συλλάβουν τον Κέιτσμπι, τον εγκέφαλο πίσω από το εγχείρημα. Ο Κέιτσμπι μαζί με δύο συνεργάτες του σκοτώθηκαν σε συμπλοκή με όπλα ενώ προσπαθούσαν να αναχαιτίσουν τους στρατιώτες που πλησίαζαν.
Ο Φωκς, εν τω μεταξύ, καταδικάστηκε σε θάνατο. Η προδοσία έφερε την πιο σκληρή τιμωρία. Θα έπρεπε να τον κρεμάσουν, να τον σύρουν και να τεμαχίσουν το σώμα του στα τέσσερα. Την ημέρα της εκτέλεσής του – 31 Ιανουαρίου 1606 – ο Φωκς κατάφερε προσωρινά να ξεφύγει από τους στρατιώτες που τον φύλαγαν και πήδηξε (ή έπεσε) από την αγχόνη, σπάζοντας θανάσιμα τον λαιμό του. Οι δήμιοι ήταν αποφασισμένοι να ολοκληρώσουν την τιμωρία του: Έκοψαν το νεκρό σώμα του σε τέταρτα και μετά τοποθέτησαν τα κομμάτια του Fawkes στις τέσσερις γωνίες του βασιλείου ως προειδοποίηση για τους μεταγενέστερους επίδοξους προδότες.
5. Η πρώτη Νύχτα του Guy Fawkes εορτάστηκε στις 5 Νοεμβρίου του 1606
Η ημέρα της άτυχης συνωμοσίας της πυρίτιδας ορίστηκε ως ημέρα εορτασμού – μιας και αποφεύχθηκε η επίθεση και οι Βρετανοί άναψαν φωτιές για να γιορτάσουν την ασφάλεια του βασιλιά τους. O πρώτος όμως επίσημος εορτασμός της Νύχτας των Πυροτεχνημάτων έγινε ακριβώς ένα χρόνο μετά την αποτυχημένη συνωμοσία της πυρίτιδας, στις 5 Νοεμβρίου 1606. Ο κόσμος σε όλη τη Βρετανία συγκεντρώθηκε γύρω από φωτιές και έκαψε ομοιώματα του Φωκς.
Η γιορτή εξελίχθηκε με τα χρόνια. Τα παιδιά έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Φωκς σε φυσικό μέγεθος, το οποίο θα το περίφεραν στη γειτονιά τους με ένα καρότσι ενώ ζητούσαν «μια δεκάρα» για να συγκεντρώσουν χρήματα για τα πυροτεχνήματα. Σε κάθε χωριό και πόλη, οι κάτοικοι θα ετοίμαζαν μια τεράστια φωτιά ώστε να κάψουν ένα ομοίωμα του Fawkes. Τα παραδοσιακά φωτεινά χρωματιστά πυροτεχνήματα συμβολίζουν τα εκρηκτικά που προορίζονταν να τινάξουν στον αέρα τα κτήρια του Κοινοβουλίου.
6. Οι ρίμες για τον Guy Fawkes
Δημιουργήθηκαν διάφορα τραγούδια και ρίμες για να βοηθήσουν τα παιδιά στα σχολεία να θυμούνται την ιστορία της Συνωμοσίας της Πυρίτιδας, συμπεριλαμβανομένου αυτού του 18ου αιώνα:
“Remember, remember, the fifth of November
Gunpowder treason and plot
We see no reason
Why Gunpowder treason
Should ever be forgot …”
7. H νύχτα του Guy Fawkes γιορτάζεται ακόμα και σήμερα
H γιορτή Guy Fawkes Night (γνωστή και ως Bonfire Night) εξακολουθεί να τιμάται στις 5 Νοεμβρίου σε ολόκληρη τη Βρετανία και σε μέρη της πρώην Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Οι άνθρωποι γιορτάζουν με τους φίλους τους σε κήπους, πάρκα και άλλους δημόσιους χώρους και καίνε ομοιώματα του Φωκς ή σύγχρονων πολιτικών ηγετών, ενώ πυροτεχνήματα φωτίζουν τον ουρανό. Παραδοσιακά εκείνη την ημέρα, τρώνε ψητές πατάτες και καραμελωμένα μήλα.
Ένας από τους πιο διάσημους εορτασμούς λαμβάνει χώρα στο Lewes στο Ανατολικό Σάσεξ. Πριν ανάψουν οι φωτιές, ομοιώματα πολιτικών προσώπων παρελαύνουν στην πόλη και οι δρόμοι της γεμίζουν από κόσμο.
8. Η έμπνευση πίσω από τη μάσκα στο V For Vendetta
Πολυάριθμες ζωγραφιές και γκραβούρες δημιουργήθηκαν εμπνευσμένες από τη δραματική στιγμή της σύλληψης του Fawkes. Το μεγάλο μαύρο καπέλο του, οι δερμάτινες μπότες ιππασίας και το περιποιημένο μουστάκι και η γενειάδα του έγιναν εμβληματικά. Αιώνες μετά τη ματαιωμένη συνωμοσία της πυρίτιδας, η εικόνα του Fawkes εξακολουθεί να είναι εύκολα αναγνωρίσιμη.
Ο κύριος χαρακτήρας στο κόμικ V for Vendetta (και στην ομώνυμη ταινία του 2005) φοράει μια μάσκα του προσώπου του Φωκς για να κρατήσει μυστική την ταυτότητά του καθώς παλεύει ενάντια σε μια δυστοπική αυταρχική κυβέρνηση. Η μάσκα του Γκάι Φωκς έχει γίνει συνώνυμη με την εξέγερση και συχνά φοριέται από διαδηλωτές κατά του κατεστημένου.
9. Το φανάρι του Guy Fawkes
Όταν ο Γκάι Φωκς συνελήφθη, υποτίθεται ότι κρατούσε ένα σιδερένιο φανάρι για να φωτίσει το διάβα του στα σκοτεινά κελάρια. Ο Peter Heywood, ο οποίος βοήθησε στην έρευνα των κτιρίων του Κοινοβουλίου τη νύχτα της αποτυχημένης απόπειρας, κράτησε το φανάρι ως ενθύμιο. Όταν πέθανε, το φανάρι πήγε στον αδελφό του Ρόμπερτ, ο οποίος το δώρισε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης όπου εργαζόταν. Εκτέθηκε στη γκαλερί της Βιβλιοθήκης Bodleian και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Μουσείο Ashmolean της Οξφόρδης, όπου μπορείτε να το βρείτε ακόμα και σήμερα.
10. Έρευνες στη Βουλή για κρυμμένα εκρηκτικά μέχρι και σήμερα
Αν και η αποτυχημένη συνωμοσία συνέβη πριν από περισσότερα από 400 χρόνια, εξακολουθεί να είναι παράδοση τα κελιά των Ανακτόρων να ερευνώνται από τους Ίομεν της Φρουράς πριν από κάθε Τελετής Έναρξης των Εργασιών του Κοινοβουλίου, ένα παραδοσιακό μέτρο προς αποφυγήν οποιωνδήποτε παρόμοιων απόπειρων δολοφονίας του μονάρχη
Πηγές: Mental Floss, Wikipedia
