Οι οξυδερκίνες (mudskippers στα αγγλικά) είναι αμφίβια ψάρια, γνωστά για την περίεργη όψη τους και την ικανότητά τους να επιβιώνουν τόσο μέσα όσο και έξω από το νερό. Συναντώνται συνήθως σε τροπικές ή υποτροπικές περιοχές με έντονη παλίρροια (βαλτώδεις εκτάσεις ή εκβολές ποταμών), στη ζώνη μεταξύ Ατλαντικού, Ινδικού και Ειρηνικού ωκεανού, από τη δυτική Αφρική και την Ινδοκίνα μέχρι την Ιαπωνία, την Πολυνησία και την Αυστραλία.
Προκειμένου να είναι σε θέση να ζουν και να κινούνται μέσα και έξω από το νερό, οι οξυδερκίνες έχουν αναπτύξει διάφορα περίεργα χαρακτηριστικά στην ανατομία και την συμπεριφορά τους.
Το μέγεθός τους μπορεί να φτάσει τα 30 εκατοστά σε μήκος, ενώ το χρώμα τους συνήθως έχει αποχρώσεις του καφέ και του πράσινου.
Κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου τα αρσενικά εμφανίζουν στο σώμα τους ζωηρόχρωμες κηλίδες, σε κόκκινο, πράσινο ή μπλε χρώμα, με σκοπό να προσελκύσουν τα θηλυκά.
Τα μάτια τους είναι βολβοειδή και προεξέχουν από το σώμα τους, ενώ είναι κατασκευασμένα να βλέπουν καλύτερα έξω παρά μέσα στο νερό.
Το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό τους, ωστόσο, είναι τα πλευρικά θωρακικά πτερύγιά τους που βρίσκονται μπροστά και κάτω από το επίμηκες σώμα τους. Αυτά τα πτερύγια λειτουργούν παρόμοια με πόδια και τις επιτρέπουν να σέρνονται και να αποφεύγουν τη λάσπη, ακόμα και να ανεβαίνουν σε δέντρα και χαμηλά κλαδιά. Λόγω αυτών των πτερυγίων, έχει επίσης παρατηρηθεί ότι είναι σε θέση να πηδούν αποστάσεις έως και δύο πόδια. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο που χαρακτηρίζονται ως «τα ψάρια που περπατάνε»!
Έξω από το νερό, οι οξυδερκίνες αναπνέουν με αέρα παγιδευμένο στους θαλάμους που διαθέτουν στα βράγχιά τους. Μπορούν, επίσης, να απορροφούν οξυγόνο και μέσω του δέρματός τους, μόνο όμως όταν παραμένουν υγρές. Το διαιτολόγιό τους περιλαμβάνει σκουλήκια, έντομα και μικρά καρκινοειδή, ακόμα και άλλες οξυδερκίνες.
Κατά την υποχώρηση της παλίρροιας οι οξυδερκίνες κρύβονται κάτω από φύκια ή σε μικρά λαγούμια που σκάβουν μέσα στη λάσπη. Μόλις ένα αρσενικό φτιάξει ένα ασφαλές λαγούμι, βγαίνει ξανά στην επιφάνεια και ξεκινάει την προσπάθεια να προσελκύσει ένα θηλυκό. Αυτές οι «παραστάσεις» των αρσενικών περιλαμβάνουν διάφορες κινήσεις του σώματος, χορευτικές φιγούρες, αναπηδήσεις ή επιδείξεις των ζωηρών χρωμάτων τους.
Μόλις η θηλυκιά κάνει την επιλογή της, ακολουθεί τον αρσενικό στο λαγούμι του και αφήνει τα εκατοντάδες αυγά της, προκειμένου να τα γονιμοποιήσει ο «σύντροφός» της. Στη συνέχεια η συμβίωση λήγει και η θηλυκιά αποχωρεί. Είναι πια δουλειά του αρσενικού να φυλάει τα αυγά και να απομακρύνει τους πεινασμένους θηρευτές.
Οι οξυδερκίνες είναι εξαιρετικά χωροκτητικές και αν κάποιος παραβιάσει την περιοχή τους σπεύδουν αμέσως να την υπερασπιστούν. Σε τέτοιες περιστάσεις σηκώνουν και κατεβάζουν με γρήγορο ρυθμό τα ραχιαία πτερύγιά τους, κρατώντας τα μερικές φορές εκτεταμένα για λίγα δευτερόλεπτα. Αυτό χρησιμεύει ως αρχική προειδοποίηση και μπορεί να παρατηρηθεί αρκετές φορές κατά τη διάρκεια μιας εδαφικής «συμπλοκής».
Εάν όμως δεν αποδειχθεί αρκετά αποτρεπτικό, τα κυρίαρχα ψάρια μπορεί να καταφύγουν σε σωματική βία, πηδώντας στον καταπατητή και προσπαθώντας να τον δαγκώσουν. Οι μάχες αυτές, κατά τις οποίες μερικές φορές τραυματίζουν τα πτερύγιά τους, δεν είναι απειλητικές για τη ζωή τους.
Πηγές: Wikipedia, Britannica, BBC, Seriously Fish, Youtube
Διαβάστε στη συνέχεια:
