Ο Fabien Cousteau έχει ένα όραμα για το πώς οι άνθρωποι μπορούν να ζουν και να εργάζονται στον ωκεανό. Φαντάζεται ότι η μακροχρόνια παραμονή κάτω από τα κύματα θα μπορούσε να επιτραπεί μέσω της κατασκευής υποβρύχιων οικοτόπων, που θα έμοιαζαν με σπίτια, σε αντίθεση με απλώς σφραγισμένες, υποβρύχιες “φούσκες”.
Αυτές οι κατοικίες θα έχουν κανονικά κουζίνα, χώρο εργασίας και υπνοδωμάτια, περιγράφει. Και φυσικά, θα υπήρχαν παράθυρα, ή θυρίδες θέασης, προς τον έξω υδάτινο κόσμο και μια κυρίως είσοδο που θα βρίσκεται στην πραγματικότητα στο κάτω μέρος της εγκατάστασης. Αυτό θα επέτρεπε την εύκολη πρόσβαση μέσα και έξω από αυτήν.
Το έργο, που ονομάζεται Proteus, θα είναι ένα θαλάσσιο ανάλογο του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού και θα φιλοξενεί κυρίως υδροναύτες, το ισοδύναμο ενός αστροναύτη στον ωκεανό. Είναι μια ιδέα που ωριμάζει εδώ και αρκετό καιρό. Αλλά θα μπορούσε να αρχίσει να διαμορφώνεται σχετικά σύντομα.
Η Proteus Ocean Group, μια ιδιωτική εταιρεία που θα εκμεταλλευόταν και θα διαχειριζόταν την Proteus, υπέγραψε πρόσφατα σύμβαση μηχανικής, προμήθειας και κατασκευής (EPC) με μια εταιρεία που διαθέτει τεχνογνωσία στη δημιουργία υπερβαρικών δοχείων και δοχείων πίεσης στο ωκεάνιο περιβάλλον. Η τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί έχει αρκετές ομοιότητες με την τεχνολογία που χρησιμοποιείται στο διάστημα.
Η πρώτη μονάδα θα εγκατασταθεί έξω από το Κουρασάο, ένα νησί βόρεια της Βενεζουέλας, σε μια θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή βάθους περίπου 20 μέτρων. Η ομάδα εξετάζει πρόσθετες τοποθεσίες σε όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ για μελλοντικούς σταθμούς — στόχος της είναι να δημιουργήσει ένα δίκτυο από αυτούς. Έχουν ήδη ολοκληρώσει την τρισδιάστατη χαρτογράφηση του θαλάσσιου πυθμένα γύρω από τη γενική περιοχή όπου θα βρίσκεται ο Proteus.
«Κάναμε την τρισδιάστατη βενθονική χαρτογράφηση, η οποία δεν ήταν μικρό κατόρθωμα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Έχουμε ήδη μοιραστεί τους χάρτες με τον ερευνητικό σταθμό Καρμάμπι και την κυβέρνηση του Κουρασάο», λέει ο Κουστώ, εγγονός του εξερευνητή των ωκεανών Ζακ Κουστώ. Θα ξεκινήσουν τη φάση σχεδιασμού τον Απρίλιο και θα προκατασκευάσουν τα εξαρτήματα είτε στα τέλη του 2022 είτε στις αρχές του 2023. Εάν όλα πάνε όπως είχε προγραμματιστεί, ο Proteus, μαζί με έναν συνδεδεμένο δορυφορικό σταθμό βαθύτερων υδάτων, αναμένεται να εγκατασταθεί υποβρύχια μέχρι το τέλος του 2025. Θα κατασκευαστεί παράλληλα ένας επίγειος σταθμός ελέγχου αποστολών.
Για να εκτιμήσουμε πώς μια εγκατάσταση σαν αυτή θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για τους ερευνητές που θα μπορούσαν να ζήσουν μια μέρα εκεί, βοηθάει να κατανοήσουμε σε τι διαφέρει από την παραδοσιακή τεχνολογία των ωκεανών. «Είναι πολύ διαφορετικό από ένα υποβρύχιο. Ένα υποβρύχιο είναι μια φούσκα. Ο Proteus και ο σταθμός βαθύτερων υδάτων δεν θα είναι τεχνικά δοχεία πίεσης», λέει ο Cousteau. «Η πίεση περιβάλλοντος μέσα θα είναι ίδια με την πίεση έξω. Ένα δοχείο πίεσης είναι όταν έχετε διαφορά πίεσης μέσα σε σχέση με έξω.»
Συγκριτικά είναι σαν να παίρνεις ένα φλιτζάνι, να το αναστρέφεις και να το σπρώχνεις κάτω στο νερό. Μια φυσαλίδα αέρα θα σχηματιστεί στο κοίλωμα και το νερό δεν θα μπορέσει να διεισδύσει στη φυσαλίδα επειδή οι πιέσεις μέσα και έξω από το κύπελλο βρίσκονται σε ισορροπία. Αυτό θα ήταν χρήσιμο για τους εξερευνητές που ζουν εκεί επειδή δεν χρειάζεται να προσαρμόζονται στις διαφορετικές πιέσεις εντός και εκτός του Proteus όταν το αφήνουν για κατάδυση.
Αυτό που προτείνει το Proteus δεν είναι καμία νέα ιδέα. Στην πραγματικότητα, ο παππούς του Κουστώ ήταν ένας από τους πρωτοπόρους των υποβρύχιων οικοτόπων τη δεκαετία του 1960. Το History of Diving Museum εκτιμά ότι έχουν κατασκευαστεί πάνω από 60 εγκαταστάσεις στον πυθμένα της θάλασσας, αν και οι περισσότερες έχουν εγκαταλειφθεί. Το τελευταίο που στέκεται είναι το Aquarius, που βρίσκεται στο Florida Keys σε βάθος 20 μέτρων, το οποίο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση αστροναυτών και τη φιλοξενία ερευνητικών αποστολών. Το 2014, ο Fabien Cousteau έμεινε για 31 ημέρες στον συγκεκριμένο σταθμό.
Το πλάνο του Proteus
Όπως ο ISS, ο Proteus θα είναι συναρμολογούμενος, ελπίζει ο Cousteau, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να αποσυναρμολογηθεί σαν σετ Lego και να συναρμολογηθεί εκ νέου με αναβαθμισμένα τεχνολογικά εξαρτήματα όσο περνάει ο καιρός. (Αν και σε αντίθεση με το ISS, δεν θα ήταν μια σφραγισμένη εγκατάσταση.)
«Θα είμαστε σε θέση να συμβαδίσουμε με τις μελλοντικές απαιτήσεις, με τεχνολογίες που συνεχίζουν να εξελίσσονται», λέει ο Cousteau. «Θα μπορείτε να συνεχίσετε να αναβαθμίζετε την εσωτερική υποδομή καθώς και ορισμένες από τις εξωτερικές υπερκατασκευές».
Το Κουρασάο βρίσκεται σε βουνό. Η υποβρύχια τοπογραφία έχει μέση κλίση 45 μοιρών. Εάν η τοποθεσία είναι σωστή, θα μπορούσε να προσφέρει στον Proteus εύκολη πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα οικοσυστημάτων, που εκτείνονται από τους κοραλλιογενείς υφάλους μέχρι την κορυφή της ζώνης του λυκόφωτος. «Θέλουμε ένα μέρος που να ευνοεί την έρευνα, αλλά από τεχνικής πλευράς, να μην είναι τόσο πολύ περίπλοκο. Και θέλουμε να είμαστε σε κοντινή απόσταση από εκεί που θα είναι ο έλεγχος της αποστολής», λέει ο Κουστώ. «Συνεργαζόμαστε με την κυβέρνηση του Κουρασάο και το Carmabi, τον διαχειριστή της θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής, για να μπορέσουμε να εντοπίσουμε την τοποθεσία».
Τα κύρια στοιχεία θα δανειστούν από δοκιμασμένες τεχνολογίες οικοτόπων του παρελθόντος. Θα υπάρχουν υδάτινα εργαστήρια, θάλαμοι αποσυμπίεσης, ένα στούντιο για εκπομπές, ένας υδροπονικός κήπος, ένας μεγαλύτερος χώρος ύπνου και ένας σύνδεσμος με έναν σταθμό ελέγχου αποστολής στην ξηρά και αλλά και με έναν βαθύτερο δορυφορικό βιότοπο, που θα βρίσκεται περίπου 75 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Ο δορυφορικός βιότοπος θα περιλαμβάνει ένα περιβάλλον όπου το αναπνευστικό αέριο είναι ένα μείγμα ηλίου και οξυγόνου. Οι δύτες χρειάζονται ειδική εκπαίδευση για αυτές τις συνθήκες και ο Κουστώ θα προετοιμάσει καταδυτικό εξοπλισμό υψηλότερης απόδοσης και ένα σύστημα θέρμανσης για αυτόν τον βιότοπο. «Για ειδικές αποστολές, θα είναι διαθέσιμες σε μικρότερες ομάδες για να κάνουν ένα πολύ βαθύτερο είδος έρευνας», λέει ο Κουστώ. «Λάβετε υπόψη ότι εάν είστε κορεσμένοι σε 3 ατμόσφαιρες πίεσης, μπορείτε να κατεβείτε στα 70 μέτρα για 2 ώρες χωρίς καμία υποχρέωση αποσυμπίεσης πριν επιστρέψετε στον Proteus».
Η εγκατάσταση ελέγχου της αποστολής στη στεριά θα στεγάζει υποδομές όπως εργαστήρια ξηρού νερού και αίθουσες αξιολόγησης υγείας και τον σύνδεσμο με το Proteus που μπορεί να παρέχει απευθείας σήματα εκπομπής 16k, καθώς και ρεύμα, σύστημα ψύξης, υποστήριξη ζωής, γλυκό νερό και φρέσκο αέρα. Ως εφεδρικό σύστημα, το Proteus θα έχει δευτερεύοντα υποβρύχια που θα μπορούν να το διατηρήσουν για μερικές εβδομάδες σε περίπτωση που κοπεί ο ομφάλιος. Ο έλεγχος της αποστολής θα είναι σε θέση να παρέχει την επιφανειακή υποστήριξη, μέσω σκαφών, AUV και υποβρυχίων, που θα μετακινούνται μεταξύ ξηράς και Proteus.
Ένα άλλο βασικό ζήτημα είναι το φαγητό και άλλες ανέσεις. Η χημεία λειτουργεί διαφορετικά στις τρεις ατμόσφαιρες. Ακόμη και το σαπούνι μπορεί να είναι τοξικό σε αυτή την πίεση. Επίσης δεν μπορεί να υπάρχουν ανοιχτές φλόγες για μαγείρεμα ή οποιαδήποτε άλλη πηγή θερμότητας που μπορεί να αναφλεγεί. Εδώ ο Proteus μπορεί να δανειστεί καινοτομίες και λύσεις από τη διαστημική τεχνολογία.
Είμαι απλώς ένας τρελός με όνειρα
Δήλωσε στο Forbes ο Κουστώ. «Αυτό δεν είναι μόνο εφικτό – αλλά απολύτως απαραίτητο – για τη μελλοντική μας ευημερία, καθώς και για την καλύτερη κατανόηση του συστήματος υποστήριξης της ζωής μας».
Πηγή: Pop Sci
