Η Σμύρνη είναι μια πόλη με πολύ πλούσια ιστορία που μπορεί να έχασε την κοσμοπολίτικη αίγλη της τον περασμένο αιώνα, δεν έχασε όμως τη γοητεία της. Σήμερα η πόλη που άλλοτε διεκδικούσε τον τίτλο του Παρισιού της Ανατολής είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας. Μια σύγχρονη μητρόπολη που διεκδικεί τον τίτλο της πρώτης “slow” μεγαλούπολης στον κόσμο.
Αν σκέφτεστε να ταξιδέψετε στα Τουρκικά παράλια, μη βιαστείτε να ξεχυθείτε στις παραλίες ή να εξερευνήσετε την Έφεσο και την Πέργαμο χωρίς να επισκεφτείτε τη Σμύρνη. Μπορεί να μην έχει πια τα 500 και βάλε ελληνικά καφενεία ή τις 36 ελληνικές εκκλησιές, αλλά αν ξεπεράσει κανείς αυτή την πρώτη πικρή γεύση της ιστορικής απώλειας, η επίγευση είναι σίγουρα γλυκιά.
Φυσάει ακόμα τα απογεύματα το πολυπόθητο μελτεμάκι imbat στον κόλπο της Σμύρνης και η 4,5 χιλιομέτρων προκυμαία της που σήμερα λέγεται Atatürk Bulvarı ή Kordon γεμίζει από κόσμο που βολτάρει και χαίρεται τη ζωή.
Στη “Θεσσαλονίκη της Τουρκίας” οι ρυθμοί είναι χαλαροί, τα ζαχαροπλαστεία φοβερά, οι γάτες πανέμορφες, τα κεφτεδάκια σούπερ νόστιμα, τα ηλιοβασιλέματα γλυκά και τα μουσικά ακούσματα πολυποίκιλα. Αλλά δεν είναι μόνο η χαλαρή της ατμόσφαιρα που κερδίζει τις εντυπώσεις.
Η Σμύρνη που λέγεται ότι πήρε το όνομά της από τη βασίλισσα των Αμαζόνων Σμύρνα, είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Ανατολικής Μεσογείου. Ιδρύθηκε ως πόλη το 3.000 π.Χ. αν και έχει πολύ περισσότερους αιώνες ιστορίας στην πλάτη της. Πέρασε από τα χέρια Αιολέων, Ιώνων, Ρωμαίων, Οθωμανών και πολλών ακόμα λαών που άφησαν τα σημάδια τους συμβάλλοντας στη γοητεία της.
Τη σημερινή της πολιτιστική κληρονομιά την οφείλει στη συνύπαρξη της τουρκικής, της ελληνικής, της εβραϊκής, της αρμένικης και της λεβαντίνικης κοινότητας που αποτελούσαν τον πληθυσμό της πόλης μέχρι πριν από 100 περίπου χρόνια.
Πώς να πάτε στη Σμύρνη
Στη Σμύρνη μπορείτε να φτάσετε αεροπορικώς. Το διεθνές αεροδρόμιο Adnan Menderes βρίσκεται στην περιοχή Gaziemir, 18 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του κέντρου της πόλης. Αν δεν θέλετε να πετάξετε, μπορείτε να φτάσετε με πλοίο.
Από το λιμάνι της Χίου φεύγουν καθημερινά καραβάκια για Τσεσμέ και το ταξίδι διαρκεί περίπου 45 λεπτά, ανάλογα με τον αέρα. Από τον Τσεσμέ, η Σμύρνη απέχει 83 χιλιόμετρα και μπορείτε να φτάσετε εύκολα με λεωφορείο ή ΙΧ. Περισσότερα για τη Χίο στον οδηγό μας: 7 μέρες στη Χίο.
Συμβουλή: Για να μετακινηθείτε μέσα στην πόλη, υπάρχουν δυο γραμμές μετρό και φυσικά λεωφορεία, τραμ, αλλά και καραβάκια που πηγαινοέρχονται από τη μια μεριά του κόλπου στην άλλη. Αν δεν έχετε πιστωτική κάρτα, φροντίστε να βγάλετε μια κάρτα σε κάποιο κεντρικό σταθμό του μετρό. Δυστυχώς δε μπορείτε να βγάλετε εισιτήριο με μετρητά και σε πολλούς σταθμούς και προβλήτες μπορείτε μόνο να φορτίσετε και όχι να αγοράσετε κάρτα.
Ακολουθεί μια λίστα με τα 10 πράγματα που κατά τη γνώμη μου αξίζει να δείτε και να κάνετε στην πόλη της Σμύρνης. Σας προτείνω επίσης να κάνετε τουλάχιστον μια διανυκτέρευση σε μια από τις 5 καλύτερες περιοχές για διαμονή.
Τι αξίζει να κάνετε στη Σμύρνη
1. Να περιηγηθείτε στην Αρχαία Αγορά
Η Αρχαία Αγορά της Σμύρνης είναι ένα εντυπωσιακό υπαίθριο μουσείο από τα καλύτερα διατηρημένα στην Τουρκία. Χτίστηκε στα τέλη του 4ου και τις αρχές του 3ου π.Χ. αιώνα στην πλαγιά μεταξύ της Ακρόπολης (Kedifekale) και του Παζαριού Kemeralti που αποτελούσε το λιμάνι της αρχαίας πόλης.
Ήταν μια μεγάλη αυλή που περιβάλλονταν από στοές για να προστατεύουν τον κόσμο τόσο από το κρύο και τη βροχή, όσο και από τη ζέστη. Αποτελούσε το διοικητικό, το δικαστικό και το εμπορικό κέντρο της αρχαίας Σμύρνης.
Σήμερα στα δυτικά της Αγοράς διακρίνονται τα ερείπια ρωμαϊκών λουτρών και άλλων ρωμαϊκών κτισμάτων. Η ανατολική της πλευρά χρησιμοποιήθηκε κατά την οθωμανική περίοδο ως χώρος προσευχής και η αυλή ως νεκροταφείο.
Παρότι οι ανασκαφές που ξεκίνησαν το 1932 συνεχίζονται μέχρι σήμερα και ο χώρος δεν είναι όλος επισκέψιμος, η Αγορά αποτελεί ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό μνημείο που αξίζει να επισκεφτείτε. Για να το κατανοήσετε καλύτερα, σας προτείνω να κλείσετε μια ξενάγηση.
2. Να χαθείτε στα στενάκια του Παζαριού Kemeralti
Το Kemeralti, που σημαίνει “κάτω από την αψίδα”, θεωρείται το μεγαλύτερο ανοιχτό εμπορικό κέντρο στον κόσμο. Το ιστορικό αυτό παζάρι που χρονολογείται από τον 17ο αιώνα είναι ένας λαβύρινθος από στενά δρομάκια γεμάτα μαγαζιά όπου μπορεί κανείς να αγοράσει τα πάντα, από χρηματοκιβώτια μέχρι καρφίτσες.
Σχεδιάστηκε από Οθωμανούς ως ένα ασφαλές καταφύγιο για να πουλούν την πραμάτεια τους και να διανυκτερεύουν οι έμποροι και οι ταξιδιώτες της εποχής, αλλά σιγά σιγά μετατράπηκε σε ένα τεράστιο εμπορικό κέντρο με πολλά παζάρια.
Σήμερα το Kemeralti εκτείνεται από την πλατεία Konak μέχρι την Αρχαία Αγορά και φιλοξενεί χιλιάδες καταστήματα, εργαστήρια, εστιατόρια, καφέ, αλλά και τζαμιά και συναγωγές. Αξίζει να το γυρίσετε ακόμη κι αν δεν ενδιαφέρεστε να αγοράσετε κάτι.
Μην παραλείψετε να περάσετε από το γαστρονομικό του κέντρο, στο ξέφωτο έξω από το ιστορικό τζαμί Hisar αλλά κυρίως από το Kizlaragasi Hani, μια κλειστή αγορά που κατασκευάστηκε το 1744 μέσα στο Παζάρι και ανήκει στα σπάνια δείγματα Οθωμανικής αρχιτεκτονικής που επιβιώνουν στη Σμύρνη ως τις μέρες μας.
3. Να ανεβείτε στο Kedifekale
Η Ακρόπολη της Σμύρνης βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, πάνω από τη γειτονιά Laleli. Απλώνεται στον λόφο Pagos που έχει ύψος 186 μέτρα και μια καταπληκτική θέα σε όλο τον κόλπο της Σμύρνης.
Το Kedifekale ή Βελούδινο κάστρο είναι ένα αρχαίο κάστρο που πρωτοχτίστηκε στην ελληνιστική περίοδο. Τα χαλάσματα που έχουν σωθεί μέχρι σήμερα χτίστηκαν κατά τη ρωμαϊκή περίοδο και ανακαινίστηκαν κατά τη βυζαντινή και την οθωμανική περίοδο. Το κάστρο είχε 24 τετράγωνους, κυκλικούς και πολυγωνικούς πύργους που είχαν αρχαία ελληνικά ονόματα.
Σήμερα μέσα στο κάστρο υπάρχουν μόνο τα ερείπια μιας βυζαντινής στέρνας κι ενός οθωμανικού τζαμιού. Λέγεται επίσης ότι εδώ μαρτύρησε ο Άγιος Πολύκαρπος, επίσκοπος Σμύρνης, το 155 μ.Χ. Πέρα από αυτό δεν έχει πολλά πράγματα να δει κανείς εκτός από την μοναδική θέα σε ολόκληρη την πόλη. Καμιά φορά συναντάς και γυναίκες από την Ανατολική Τουρκία να ψήνουν ψωμί ή να πουλούν χαλιά μέσα στο χώρο του κάστρου.
Στο Κedifekale μπορείτε να ανεβείτε με λεωφορείο, dolmus ή ταξί ή ακόμα και με τα πόδια από διάφορα σημεία της πόλης. Ο δρόμος είναι φυσικά ανηφορικός αλλά οι μαχαλάδες που θα συναντήσετε θυμίζουν χωριό και έχουν το ενδιαφέρον τους. Η είσοδος στο Κάστρο είναι ελεύθερη.
4. Να δείτε τον Πύργο του Ρολογιού στην Πλατεία Konak
Δε μπορείτε να περάσετε από τη Σμύρνη και να μην φωτογραφηθείτε μπροστά από το σύμβολο της πόλης, τον Πύργο του Ρολογιού ή Saat Kulesi όπως λέγεται στα τούρκικα. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα κομψό κτίσμα ύψους 25 μέτρων σχεδιασμένο από τον λεβαντίνο αρχιτέκτονα Père και διακοσμημένο με οθωμανικό στυλ. Ο Πύργος που χτίστηκε το 1901, φιλοξενεί 4 ρολόγια στο πάνω μέρος του και 4 βρύσες στη βάση του.
Λέγεται ότι ήταν δώρο του Γερμανού αυτοκράτορα Γουλιέλμου του Β’ για την 25η επέτειο της στέψης του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ του Β’.
Ο Πύργος μοιράζεται την κεντρική πλατεία Κονακίου με ένα πολύ όμορφο ιστορικό τζαμί, το Yali Camii ή Konak Camii που παρά το μικρό του μέγεθος, είναι ένα από τα πιο όμορφα της πόλης χάρη στο χαρακτηριστικό οκταγωνικό του σχήμα και το περίτεχνα σχέδια στους τοίχους του.
Στην ίδια πλατεία θα δείτε και το Κυβερνητικό Μέγαρο, ένα ιστορικό κτίριο με ιωνικά στοιχεία στην πρόσοψή του, όπου λέγεται ότι μαρτύρησε ο τελευταίος Επίσκοπος της Σμύρνης, ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος το 1922.
5. Να δείτε τα παλιά ελληνικά σπίτια στο Alsancak
Λένε ότι η δεύτερη καταστροφή της Σμύρνης έγινε το ‘64 με το νόμο περί αντιπαροχής. Τότε δυστυχώς γκρεμίστηκαν πολλά παραδοσιακά σπίτια και άλλαξε χαρακτήρα το κέντρο της πόλης. Ωστόσο, στην ευρωπαϊκή πλευρά της Σμύρνης που σήμερα λέγεται Alsancak και αποτελεί το κέντρο της νυχτερινής της ζωής, μπορείτε ακόμα να δείτε μερικά λεβαντίνικα και ελληνικά σπίτια, τα περισσότερα από τα οποία έχουν μετατραπεί σε καφέ και μπαρ.
Μπορείτε να ξεκινήσετε από την περιοχή της Πούντας όπου λειτουργεί ακόμα ένας ιστορικός φούρνος του 1820 που ανήκε σε Ρωμιό. Εδώ μπορείτε να φάτε το παραδοσιακό σιμίτι για το οποίο φημίζεται η Σμύρνη.
Στην Πούντα, στην παλιά Καλλιθέα (Bella Vista), αλλά και στην συνοικία του Φραγκομαχαλά όπου ζούσαν πολλοί Έλληνες και Αρμένιοι, θα δείτε μερικά πολύ όμορφα Σμυρναϊκά σπίτια με τα ξύλινα μπαλκονάκια τους (χαγιάτια).
Μην παραλείψετε να κάνετε μια στάση στην παραλιακή για να δείτε το νεοκλασικό του Εμμανουήλ Καπετανάκη που σήμερα στεγάζει το Ελληνικό Προξενείο.
6. Να περπατήσετε στο Κulturpark
Το Kulturpark είναι ένας χώρος πρασίνου, αθλητισμού και πολιτισμού στο κέντρο της Σμύρνης. Περιλαμβάνει το Κέντρο Πολιτισμού όπου πραγματοποιούνται πολλές εκθέσεις, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και προβολές ταινιών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Φιλοξενεί επίσης εκδηλώσεις στα πλαίσια της Διεθνούς Έκθεσης της Σμύρνης, τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της πόλης, καθώς και το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ.
Στο Πάρκο θα βρείτε και το Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας, την Πινακοθήκη Εικαστικών Τεχνών, το Ανοιχτό Θέατρο Ατατούρκ που φιλοξενεί παραστάσεις χορού και θεάτρου, το Κέντρο Τέχνης Ismet Inonu που διοργανώνει συναυλίες, συζητήσεις, και πολλά άλλα.
Αν δεν έχετε χρόνο για εκδηλώσεις, μπορείτε απλώς να πάρετε μια ανάσα στους κήπους και τα συντριβάνια του ή να ανεβάσετε λίγο την αδρεναλίνη σας στο Luna Park.
7. Να ανεβείτε με το τελεφερίκ στο δάσος Menderes
Ένας ακόμη τρόπος για να απολαύσετε μια μοναδική θέα στον κόλπο της Σμύρνης είναι να πάρετε το τελεφερίκ που συνδέει τον λόφο Yeşiloğlu στην περιοχή Balçova με την κορυφή του βουνού Dede. Πρόκειται για ένα ιστορικό πλέον τελεφερίκ που ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1974. Είναι ο δεύτερος παλαιότερος εναέριος ανελκυστήρας της Τουρκίας και αποτελεί σύμβολο και αυτός της πόλης της Σμύρνης.
Μετά την ανακαίνισή του το 2015, ανεβαίνεις πλέον στην κορφή σε υψόμετρο 418 μέτρων μέσα σε 3 λεπτά. Η είσοδος του είναι απέναντι από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Σμύρνης και το εισιτήριο κοστίζει σχεδόν 1 ευρώ. Είναι ιδανικό μέρος για χαζέψετε τη δύση του ήλιου αλλά προσοχή γιατί κλείνει στις 19.00.
8. Να βολτάρετε στην προκυμαία Κordon
Ένα από τα πιο όμορφα πράγματα που μπορείτε να κάνετε στην πόλη της Σμύρνης είναι να κατεβείτε στη μεγάλη -τόσο σε πλάτος όσο και σε μήκος- προκυμαία της, ειδικά από το απόγευμα και μετά.
Το Κορδόνι, όπως λέγεται επίσης η Λεωφόρος Ataturk, είναι η περατζάδα της πόλης. Εκτός από τα μπαράκια, τα καφέ και τα εστιατόρια που φιλοξενεί, κάθε βράδυ μαζεύει πολύ κόσμο που είτε κάθεται στο χορτάρι, είτε ψαρεύει, είτε κάνει skateboard.
Το πιο ενδιαφέρον σημείο είναι μεταξύ της προβλήτας Konak και της προβλήτας Alsancak από όπου επίσης μπορείτε να πάρετε καραβάκι για να περάσετε απέναντι και να βολτάρετε στην προκυμαία της περιοχής Karsiyaka.
9. Να δείτε το Ασανσέρ της Σμύρνης
Μπορεί ένα ασανσέρ να είναι αξιοθέατο; Και όμως. Το Ασανσέρ της Σμύρνης είναι ένα ιστορικό κτίριο που χτίστηκε το 1907 από τον επιχειρηματία Nesim Levi Bayrakoğlu για να διευκολύνει τους κατοίκους της εβραϊκής συνοικίας της πόλης που έπρεπε να ανέβουν τα 155 σκαλοπάτια για να φτάσουν από την παραθαλάσσια λεωφόρο Mithatpaşa στη συνοικία της Μελαντίας στην υπερυψωμένη λεωφόρο Halil Rıfat Paşa.
Το Ασανσέρ βρίσκεται στην περιοχή Güzelyalı, κοντά στην γραφική οδό Dario Moreno και είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μέρη της πόλης. Αρχικά λειτουργούσε με νερό αλλά από το 1985 και μετά χρησιμοποιεί ηλεκτρική ενέργεια.
Σήμερα φιλοξενεί και ένα καφέ-εστιατόριο που μένει ανοιχτό μέχρι τα μεσάνυχτα. Αν αποφασίσετε να το επισκεφτείτε, καλύτερα να κάνετε μια κράτηση.
10. Να επισκεφτείτε το Μουσείο του Ataturk
Βρίσκεται στην παραλιακή, που επίσης λέγεται λεωφόρος Ataturk, και είναι ένα σπίτι χτισμένο στα τέλη της δεκαετίας του 1870 με ένα ιδιαίτερο στυλ που συνδυάζει την οθωμανική με την λεβαντίνικη αρχιτεκτονική.
Πριν να γίνει μουσείο υπήρξε ξενοδοχείο, αρχηγείο Στρατού και σπίτι του εμπόρου χαλιών Takfor Efendi που ήταν και ο πρώτος ιδιοκτήτης του. Μέχρι που δωρίστηκε από τον Δήμο της Σμύρνης στον Ataturk και ο Τούρκος ηγέτης το χρησιμοποίησε όταν έμενε στη Σμύρνη την περίοδο μεταξύ 1930 και 1934.
Στον πρώτο όροφο του σπιτιού μπορείτε να δείτε τα δωμάτια που χρησιμοποιούσε ο Ataturk όπως την αίθουσα συνεδριάσεων, την αίθουσα μελέτης του, την κρεβατοκάμαρα, το κουρείο του, τη βιβλιοθήκη του, κ.α.
