Η λίμνη Τονλέ Σάπ (η «Μεγάλη Λίμνη») μαζί με τον ομώνυμο ποταμό στην Καμπότζη είναι ένα από τα πιο παραγωγικά οικοσυστήματα γλυκού νερού στον πλανήτη. Πρόκειται για ένα τεράστιο μωσαϊκό από φυσικούς και αγροτικούς βιοτόπους που τροφοδοτούνται από τα νερά και τις αποθέσεις του ποταμού Μεκόνγκ, ο οποίος πηγάζει από τα Ιμαλάια και καταλήγει στο Βιετνάμ, στη θάλασσα της νότιας Κίνας. Για αιώνες η λίμνη αποτελεί τον ουσιαστικό πνεύμονα των ανθρώπων της περιοχής για κάθε δραστηριότητα τους.
Το μέγεθος της λίμνης κυμαίνεται ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Κατά την εποχή της ξηρασίας (Νοέμβριο με Απρίλιο) το νερό ρέει από τη λίμνη μέσω του ποταμού Τονλέ Σαπ προς τον Μεκόνγκ. Αντίθετα, κατά την εποχή των βροχών (Μάιο με Οκτώβριο) το ρεύμα αλλάζει κατεύθυνση, με αποτέλεσμα τεράστιες ποσότητες υδάτων να καταλήγουν στη λίμνη και στις γύρω πλημμυρικές περιοχές μέσω του ποταμού Μεκόνγκ. Η αλλαγή αυτή στην κατεύθυνση των νερών έχει σαν συνέπεια την αύξηση της επιφάνειας της λίμνης από 2,500 τ.χλμ. σε περίπου 25,000 τ.χλμ. και του βάθους της από 1 μέχρι και σε 9 μέτρα, καλύπτοντας σχεδόν το 1/5 της επικράτειας της Καμπότζης! Ο εποχικός αυτός κύκλος έχει δημιουργήσει ένα δυναμικό οικοσύστημα που συντηρεί έναν απίστευτα υψηλό αριθμό ειδών (ψάρια, πτηνά, ερπετά), ορισμένα από τα οποία είναι απειλούμενα, όπως ο γερανός Αντιγόνη, o γκριζοκέφαλος ψαραετός και διάφορα είδη κροκοδείλων και νερόφιδων.
Στον ζωτικό ρόλο της λίμνης Τονλέ Σαπ στηρίχτηκε, μεταξύ άλλων, η εξάπλωση της αυτοκρατορίας των Χμερ που άκμασε στη περιοχή μεταξύ 9ου και 15ου αιώνα μ.Χ. Η πρωτεύουσά της Άνγκορ, με πληθυσμό που άγγιζε το ένα εκατομμύριο κατοίκους, αποτέλεσε τη μεγαλύτερη προβιομηχανική πόλη του κόσμου, αξιοποιώντας για τη συντήρηση του πληθυσμού της σε μεγάλο βαθμό την αλιεία στα πλούσια νερά της λίμνης. Η δύναμη και ο πλούτος της αυτοκρατορίας των Χμερ πιστοποιούνται από τα μεγαλοπρεπή αρχιτεκτονικά της κατάλοιπα, όπως το συγκρότημα ναών Άνγκορ Βατ, το πιο εκτεταμένο θρησκευτικό μνημείο στον κόσμο, το οποίο εικονίζεται στη σημαία της χώρας.
Ακόμα και σήμερα τα πάντα στο οικοσύστημα της λίμνης Τονλέ Σαπ κινούνται στο ρυθμό των εποχικών κύκλων. Μέσα στην λίμνη υπάρχουν τουλάχιστον 270 πλωτά χωριά με σχολεία, μαγαζιά και κατοικίες στηριγμένες σε πασσάλους. Κατά την ξηρή εποχή οι κατοικίες υψώνονται μέχρι και 6 μέτρα πάνω από το έδαφος. Κατά την περίοδο όμως που τα πάντα κατακλύζονται από τα νερά, οι βάρκες των ντόπιων αράζουν ακριβώς στο κατώφλι των σπιτιών τους! Τα τριγύρω δάση βυθίζονται και δημιουργούν τους ιδανικούς βιοτόπους για την αναπαραγωγή των ψαριών, τα οποία συντηρούν σε μεγάλο βαθμό τον ντόπιο πληθυσμό. Το ψάρεμα, το κυνήγι φιδιού και η αναπαραγωγή κροκόδειλου αποτελούν μέρος της καθημερινής ζωής των κατοίκων στις όχθες της λίμνης.
Η λίμνη Τονλέ Σαπ, η παλλόμενη καρδιά του έθνους της Καμπότζης, χαρακτηρίστηκε το 1997 ως απόθεμα βιόσφαιρας από την UNESCO.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η ροζ λίμνη στην Αυστραλία
BONUS FACT: Ένα από τα πιο θρυλικά είδη της λίμνης Τονλέ Σαπ είναι το γιγαντιαίο γατόψαρο του Μεκόνγκ, ένα από τα μεγαλύτερα ψάρια του γλυκού νερού! Το μέγεθός του κυμαίνεται από 2,5 μέχρι 3 μέτρα και το βάρος του από 110 μέχρι και 230 κιλά! Παρά τις θεαματικές του διαστάσεις, είναι πολύ ευαίσθητο στις περιβαλλοντικές μεταβολές, λειτουργώντας ως σαφής ένδειξη για την υποβάθμιση του λιμναίου οικοσυστήματος. Λόγω του σταθερά μειούμενου πληθυσμού του η αλίευσή του έχει απαγορευτεί.
