γράφει ο Θανάσης Φάκας
Όταν αναφερόμαστε στο Ηνωμένο Βασίλειο σκεφτόμαστε σίγουρα το Στόουνχετζ, τον Τάμεση και τον Πύργο του Λονδίνου, τις αγγλικές Pubs ή την Οξφόρδη. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα, πολύ χαρακτηριστικό, σχετικά άγνωστο σε εμάς, αλλά και πολύ όμορφο: τα δεκάδες κανάλια της ενδοχώρας της. Ένα εκτεταμένο δίκτυο υδάτινων δρόμων που είναι ακόμα ζωντανό για να θυμίζει την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης.
Το δίκτυο των καναλιών φτάνει σε μήκος τα 7.600 χλμ. και αποτελείται από κανάλια διαφόρων μεγεθών, πλάτους 2,5-3,00 μέτρων έως και μερικών δεκάδων μέτρων.
Τα περισσότερα και τα μεγαλύτερα από αυτά δημιουργήθηκαν για την διευκόλυνση των μεταφορών στην εποχή της βιομηχανικής επανάστασης ενώ άλλα μικρότερα είχαν άλλες χρήσεις πχ. αρδευτικά κανάλια. Σήμερα αποτελούν χώρο αναψυχής και πόλο έλξης τουριστών καθώς και χώρο δραστηριοτήτων για τα γύρω σχολεία. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή..
Τα πρώτα κανάλια κατασκευάστηκαν κατά την περίοδο της ρωμαϊκής κατοχής, κυρίως για άρδευση και κάποια πλωτά για τη σύνδεση των ποταμών ώστε να διευκολυνθούν οι μεταφορές αγαθών. Αργότερα το δίκτυο επεκτάθηκε, ενώ την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης αποτέλεσε το κύριο σύστημα μεταφορών αγαθών.. Αρχικά τα φυσικά εμπόδια όπως χαμηλοί λόφοι, κοιλάδες ή ανισοσταθμίες του εδάφους παρακάμπτονταν, διανύοντας πολλές φορές μεγάλες αποστάσεις. Παράλληλα με την εξέλιξη της βιομηχανίας και της τεχνολογίας εξελίχθηκε και το δίκτυο των καναλιών ξεπερνώντας πλέον τα διάφορα εμπόδια με τη βοήθεια της τεχνολογίας: κατασκευάστηκαν συστήματα ανύψωσης των πλοίων (ανελκυστήρες-lifts), ανισόπεδοι κόμβοι καναλιών, και πολλές δεξαμενές με πόρτες, που επέτρεπαν τα πλοία να ανεβοκατεβαίνουν λοφάκια!
Από τα μεγαλύτερα είναι το Grand Union Canal (227 χλμ), το Caledonian Canal (100 χλμ) και το Manchester Ship Canal (58 χλμ), στο τελευταίο μπορούσαν να πλεύσουν πλοία με μέγιστο μήκος έως και 183 μέτρα!
Κάποια κανάλια έχουν ανελκυστήρες: εντυπωσιακές κατασκευές που ανυψώνουν τα πλοία ξεπερνώντας τις όποιες υψομετρικές διαφορές (Trent & Mercey Canal, Forth & Clyde Canal και Union Canal), ενώ άλλα μέχρι και τούνελ (Huddersfield Narrow Canal)
Το δίκτυο διατηρείται έως και σήμερα όχι για την αρχική του χρήση αλλά για αναψυχή και ως τουριστικό προϊόν (έχει δημιουργηθεί μία ξεχωριστή τουριστική βιομηχανία γύρω από αυτά), συντηρείται από θεσμοθετημένους οργανισμούς διαχείρισης (οι μεγαλύτεροι είναι οι Canal & River Trust και Enviromental Agency) και συνεχίζουν να κατασκευάζονται κανάλια και πλοία (ή να ανακαινίζονται παλιά πλοία μεταφοράς κάρβουνου για παράδειγμα, με κόστη έως και μερικά εκατομμύρια λίρες!).
Οι τοπικές αρχές έχουν σε περίοπτη θέση τα κανάλια τους, ανακαινίζοντάς τα και δημιουργώντας τουριστικές διαδρομές γύρω από αυτά, ποδηλατοδρόμους και τοπικές υπηρεσίες πληροφόρησης ενώ κάποιες βρίσκουν ιδιαίτερους τρόπους να προτρέπουν τους χρήστες να μοιραστούν την ομορφιά του τοπίου με τους υπόλοιπους επισκέπτες (για παράδειγμα υπάρχει επιγραφή στο οδόστρωμα πεζόδρoμου όπου γράφει «χαμογελάστε και χαιρετήστε καθώς περπατάτε», όπως φαίνεται σε βίντεο του BBC για το Huddersfield Narrow Canal).
Η περιοχή γύρω από τα κανάλια συμπληρώνεται με διαδρομές για πεζούς, ποδήλατο ή ακόμα και σκάφος, κάνοντας την εμπειρία ακόμη πιο ξεχωριστή. Υπάρχουν εταιρείες ενοικίασης σκαφών αλλά και εταιρείες που διοργανώνουν συγκεκριμένες διαδρομές με κατάλληλα διαμορφωμένα σκάφη, παλιού παραδοσιακού στυλ. Υπάρχουν ακόμα και Pubs κατά μήκος των καναλιών όπου πηγαίνουν οι ντόπιοι με τα σκάφη τους.
Ακολουθούν φωτογραφίες με μερικά από τα πανέμορφα αυτά κανάλια και τις κατασκευές τους:
