1. Ο Ατλαντικός καλύπτει το 1/5 της επιφάνειας της Γης
Ο Ατλαντικός Ωκεανός είναι ένα σώμα αλμυρού νερού που καλύπτει περίπου το ένα πέμπτο της επιφάνειας της Γης και χωρίζει την Ευρώπη και την Αφρική στα ανατολικά από τη Βόρεια και Νότια Αμερική στα δυτικά. Είναι ο δεύτερος σε μέγεθος ωκεανός του πλανήτη μετά τον Ειρηνικό και χωρίζεται σε Βόρειο και Νότιο Ατλαντικό Ωκεανό.
2. Στατιστικά
- Έκταση: 85.133.000 τετρ. χλμ. (Βόρειος Ατλαντικός: 41.490.000 τετρ. χλμ., Νότιος Ατλαντικός: 40.270.000 τετρ. χλμ.)
- Μέσο βάθος: 3.646 μέτρα
- Μέγιστο βάθος: 8.380 μέτρα στην τάφρο του Πουέρτο Ρίκο στα βόρεια του νησιού
- Όγκος νερού: 310.410.900 κυβ. χλμ.
- Μήκος ακτών: 111.866 χλμ.
3. Έχει τη μεγαλύτερη έκταση αποστράγγισης
Αν και δεύτερος σε μέγεθος, ο Ατλαντικός έχει μακράν τη μεγαλύτερη έκταση αποστράγγισης, καθώς δέχεται τα νερά μερικών από τους μεγαλύτερους ποταμούς του κόσμου. Στον Βόρειο Ατλαντικό καταλήγουν ο Άγιος Λαυρέντιος, ο Μισισιπής, ο Ορινόκο, ο Λίγηρας, ο Ρήνος, ο Έλβα αλλά και οι ποταμοί που εκβάλλουν στη Μεσόγειο, τη Μαύρη Θάλασσα και τη Βαλτική. Στον Νότιο Ατλαντικό καταλήγουν οι μεγάλοι ποταμοί της Νότιας Αμερικής και της δυτικής ακτής της Αφρικής, δηλ. ο Αμαζόνιος, ο Ρίο ντε λα Πλάτα, ο Κονγκό και ο Νίγηρας.
4. Πως δημιουργήθηκε ο Ατλαντικός
Η δημιουργία του Ατλαντικού Ωκεανού ερμηνεύεται σήμερα από τις θεωρίες των τεκτονικών πλακών και της μετατόπισης των ηπείρων, σύμφωνα με τις οποίες μια τεράστια πρωτοήπειρος, η Παγγαία, άρχισε να διασπάται πριν από περίπου 180 εκατομμύρια χρόνια. Η διάρρηξη προκάλεσε τον διαχωρισμό των χερσαίων μαζών του δυτικού και του ανατολικού ημισφαιρίου, ανοίγοντας τη λεκάνη του Ατλαντικού Ωκεανού.
5. Στον Ατλαντικό εκτείνεται μία τεράστια οροσειρά
Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του πυθμένα του Ατλαντικού είναι η λεγόμενη Μεσο-Ατλαντική Ράχη, μια τεράστια οροσειρά που εκτείνεται σε όλο της ωκεάνιας λεκάνης του Ατλαντικού, φτάνοντας σε μήκος τα 40.000 χιλιόμετρα και σε πλάτος 1.600 χλμ. Πρόκειται, ουσιαστικά, για τη μεγαλύτερη σε μήκος οροσειρά του κόσμου, αποτελώντας και το όριο μεταξύ τεσσάρων κύριων τεκτονικών πλακών, της Ευρασίας και της Βορείου Αμερικής στο Βόρειο ημισφαίριο και της Αφρικής και της Νοτίου Αμερικής στο Νότιο ημισφαίριο. Σε ορισμένα σημεία η Μεσο-Ατλαντική κορυφογραμμή φτάνει πάνω από το επίπεδο της θάλασσας σχηματίζοντας νησιά, όπως η Ισλανδία, οι Αζόρες, η Αγία Ελένη και το Τριστάν ντα Κούνια.
6. Έχει από τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου
Εκατομμύρια χρόνια αποσάθρωσης, διάβρωσης και απόθεσης ποτάμιων ιζημάτων συνέβαλαν στη δημιουργία των κεκλιμένων ηπειρωτικών επιφανειών που χαρακτηρίζουν τη λεκάνη του Ατλαντικού. Κάτω από αυτές τις πλαγιές, σε συσσωρεύσεις πάχους 3.000 έως 15.000 μέτρων, βρίσκονται μερικά από τα μεγαλύτερα δυνητικά αποθέματα πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα στον πλανήτη.
7. Μεταφέρει θερμά και ψυχρά ρεύματα
Ο Ατλαντικός Ωκεανός λειτουργεί σαν ένας γιγαντιαίος ιμάντας μεταφοράς νερού, προωθώντας θερμά και ψυχρά ρεύματα σε όλο τον κόσμο. Καθώς το θαλασσινό νερό προσπαθεί να βρει μια ισορροπία, το κρύο νερό που έχει μεγαλύτερη πυκνότητα βυθίζεται και αντικαθίσταται από το ζεστό νερό της επιφάνειας. Επίσης, το νερό με υψηλή αλατότητα μετακινείται σε νερά με χαμηλότερη αλατότητα.
Έτσι, το θερμό νερό που θερμαίνεται από το ρεύμα του Κόλπου του Μεξικού κινείται προς τα βόρεια, όπου αναγκάζει το ψυχρότερο νερό να βυθιστεί και να κινηθεί νότια. Καθώς το ρεύμα κινείται προς την Ανταρκτική, η ανύψωση ωθεί το ψυχρό νερό πίσω στην επιφάνεια, ωθώντας τον υδάτινο ιμάντα γύρω από τον κόσμο. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι αυτός ο «μεταφορικός ιμάντας» χρειάζεται περίπου 500 χρόνια για να κάνει ένα ταξίδι.
8. Στον Ατλαντικό ζουν εκατομμύρια τόνοι ψαριών
Ο Ατλαντικός Ωκεανός υπήρξε ιστορικά ένας από τους πιο παραγωγικούς αλιευτικούς τόπους στον πλανήτη. Προσφέρει εκατομμύρια τόνους ψαριών ετησίως τόσο για ανθρώπινη κατανάλωση όσο και για βιομηχανικούς σκοπούς, με τα βασικά εμπορικά είδη να είναι ο μπακαλιάρος, το σκουμπρί, η ρέγκα και διάφορα οστρακοειδή.
Ωστόσο, η εντατική αλιεία έχει οδηγήσει στην υπερεκμετάλλευση πολλών ειδών, με τους πληθυσμούς τους να έχουν μειωθεί κάτω από τα επίπεδα που είναι απαραίτητα για τη φυσική αναπλήρωση. Τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται προσπάθειες για την προστασία των φυσικών πόρων, μέσω στρατηγικών διαχείρισης, με περιορισμένη ωστόσο επιτυχία.
9. Παράγει το 20% του παγκόσμιου οξυγόνου
Ο Ατλαντικός Ωκεανός παράγει περίπου το 20% του παγκόσμιου οξυγόνου μέσω της φωτοσύνθεσης των θαλάσσιων φυτών και του φυτοπλαγκτού. Φιλοξενεί, επίσης, μια ποικιλία θαλάσσιων οργανισμών, μεταξύ αυτών δελφίνια, καρχαρίες, θαλάσσιες χελώνες, αλλά και τον μεγαλύτερο ζωντανό οργανισμό στον πλανήτη, τη γαλάζια φάλαινα. Οι γαλάζιες φάλαινες μπορούν να φτάσουν σε μήκος τα 30 μέτρα, δηλαδή όσο τρία σχολικά λεωφορεία παρκαρισμένα το ένα δίπλα στο άλλο, ενώ η βαρύτερη γαλάζια φάλαινα που έχει καταγραφεί ζύγιζε περίπου 199 τόνους, δηλαδή περίπου όσο 33 ελέφαντες.
10. Στα νερά του Ατλαντικού έχουν συμβεί 351 επιθέσεις καρχαριών
Σύμφωνα με τον Διεθνή Φάκελο Επίθεσης Καρχαριών (ISAF), τη μοναδική στον κόσμο επιστημονικά τεκμηριωμένη, ολοκληρωμένη βάση δεδομένων όλων των γνωστών επιθέσεων καρχαριών παγκοσμίως, η παραλία της Νέας Σμύρνης (New Smyrna Beach) στη Φλόριντα είναι επίσημα γνωστή ως η «πρωτεύουσα των επιθέσεων καρχαριών στον κόσμο». Στην παραλία αυτή, σύμφωνα με τα στοιχεία του ISAF, έχουν σημειωθεί 351 επιβεβαιωμένες απρόκλητες επιθέσεις καρχαριών από το 1882 μέχρι σήμερα.
11. Το μυστήριο του Τρίγωνου των Βαρμούδων
Το Τρίγωνο των Βερμούδων – που μερικές φορές αποκαλείται Τρίγωνο του Διαβόλου ή Ζώνη του Λυκόφωτος – καλύπτει μια έκταση περίπου 800.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων στον Βόρειο Ατλαντικό που οριοθετείται περίπου από το Μαϊάμι, τις Βερμούδες και το Πουέρτο Ρίκο. Τα τελευταία 500 χρόνια τουλάχιστον 50 πλοία και 20 αεροσκάφη έχουν εξαφανιστεί στο Τρίγωνο, τα περισσότερα χωρίς να αφήσουν πίσω τους κανένα ίχνος.
Οι παράξενες εξαφανίσεις που αποδίδονται στο Τρίγωνο έχουν συνδεθεί με τα πάντα, από την απαγωγή από εξωγήινους μέχρι τη μαγεία. Αν και το μυστήριο δεν έχει ακόμη λυθεί πλήρως, υπάρχουν επιστημονικές εξηγήσεις για πολλές από τις ναυτικές καταστροφές που έχουν συμβεί στο Τρίγωνο.
Οι πιο προφανείς απαντήσεις συνδέονται με τις ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες της περιοχής, όπως το φαινόμενο των «λευκών καταιγίδων», δηλαδή έντονων και απροσδόκητων καιρικών φαινομένων που φτάνουν χωρίς προειδοποίηση σε μέρες με κατά τα άλλα αίθριο καιρό.
Η πιο πρόσφατη επιστημονική θεωρία υποστηρίζει ότι η αλλόκοτη εξαφάνιση πλοίων και αεροσκαφών θα μπορούσε να είναι το αποτέλεσμα μεγάλων κοιτασμάτων αερίου μεθανίου που αναδύονται από τον πυθμένα του ωκεανού. Τεράστιες εκρήξεις φυσαλίδων μεθανίου μπορεί να απομακρύνουν το νερό από ένα πλοίο, προκαλώντας τη βύθισή του. Εάν στη συνέχεια το εξαιρετικά εύφλεκτο μεθάνιο ανυψωθεί στον αέρα, θα μπορούσε να αναφλεγεί στον κινητήρα ενός αεροπλάνου, προκαλώντας την έκρηξη και την εξαφάνισή του.
12. Από που προέρχεται η ονομασία του
Το όνομα του Ατλαντικού Ωκεανού προέρχεται την μυθική φιγούρα του Άτλαντα της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Ο Άτλας ήταν ένας Τιτάνας καταδικασμένος να κρατά στην πλάτη τον ουρανό στην αιωνιότητα. Με την πάροδο του χρόνου, το όνομα «Άτλας» συνδέθηκε με μια οροσειρά στη βορειοδυτική Αφρική, και κατ’ επέκταση, η θάλασσα κοντά σε αυτά τα βουνά ονομάστηκε «Ατλαντικός» ή «Θάλασσα του Άτλαντα». Ωστόσο, διάφορα άλλα ονόματα έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς για να αναφερθούν στον Ατλαντικό, όπως «Αιθιοπικός Ωκεανός» ή «Μεγάλος Δυτικός Ωκεανός».
13. Ποια ήταν η Ατλαντίδα
Ο Ατλαντικός Ωκεανός σχετίζεται με τον μύθο της Ατλαντίδας, ενός μυθικού νησιού που αναφέρεται από τον Πλάτωνα. Σύμφωνα με τους διαλόγους του Πλάτωνα, «Τίμαιος» και «Κριτίας», η Ατλαντίδα ήταν ένα ισχυρό και προηγμένο νησί που βρισκόταν στον Ατλαντικό Ωκεανό, δυτικά του στενού του Γιβραλτάρ, και ήταν μεγαλύτερη από τη Μικρά Ασία και τη Λιβύη μαζί. Λέγεται ότι την κατάπιε η θάλασσα λόγω σεισμών, ως θεϊκή τιμωρία για την ηθική παρακμή των κατοίκων της.
14. Ποιος τον διέσχυσε πρώτος
Ο Νορβηγός εξερευνητής Λέιφ Έρικσον (970-1019/1025) πιστεύεται ότι ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που διέσχισε τον Ατλαντικό Ωκεανό και πάτησε το πόδι του στη Βόρεια Αμερική, πάνω από 500 χρόνια πριν από τον Κολόμβο.
15. Είναι τόπος ιστορικών γεγονότων
Ο δεύτερος μεγαλύτερος ωκεανός του κόσμου υπήρξε τόπος πολλών διάσημων ιστορικών γεγονότων, όπως η βύθιση του Τιτανικού, και θρυλικών ναυμαχιών, όπως η μάχη του Ατλαντικού κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
16. Πότε ήταν η πρώτη πτήση πάνω από τον Ατλαντικό
Στις 21 Μαΐου 1927, ο Αμερικανός αεροπόρος Τσαρλς Λίντμπεργκ πραγματοποίησε την πρώτη υπερατλαντική πτήση χωρίς στάση από την Αμερική (Νέα Υόρκη) προς την Ευρώπη (Παρίσι), δηλαδή μια απόσταση 5.800 χιλιομέτρων, πετώντας μόνος του για 33,5 ώρες.
Διαβάστε στη συνέχεια: 13 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τον Ειρηνικό Ωκεανό
