Το Bitcoin και το blockchain μπορεί να φαίνονται στους αμύητους, περίεργες ακαταλαβίστικες τεχνολογικές έννοιες (σσ. count me in), αλλά το κεντρικό δόγμα των κρυπτονομισμάτων έρχεται από πολύ πιο παλιά από όσο πιστεύαμε.
Όσο και αν φαντάζει απίστευτο, το bitcoin έχει ένα παράξενο ιστορικό ανάλογο με ένα αρχαίο νομισματικό σύστημα που χρονολογείται εκατοντάδες χρόνια πριν: πρόκειται για τους γιγάντιους πέτρινους δίσκους σε σχήμα ντόνατ, που ονομάζονται rai, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν πολύ καιρό πριν ως μια συμβολική μορφή χρημάτων στο νησί Yap της Μικρονησίας. Διαβάστε το αφιέρωμα μας για τα 7 πιο κουλ νομίσματα στον κόσμο.
Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Scott Fitzpatrick του Πανεπιστημίου του Όρεγκον, τα Rai είναι απ’ τα πιο συναρπαστικά νομίσματα στον κόσμο. Σκαλισμένα από λατομεία ασβεστόλιθου των νησιών Παλάου, 400 χιλιόμετρα μακριά από το νησί Yap, είναι τα μεγαλύτερα αντικείμενα που έχουν μετακινηθεί ποτέ στον ανοιχτό Ειρηνικό Ωκεανό πριν φτάσουν οι Ευρωπαίοι στην περιοχή.
Με μια επιπόλαιη ματιά, αυτά τα τεράστια, θεόβαρια πέτρινα μνημεία (τα οποία είναι συχνά ψηλότερα από τους ανθρώπους που τα κατέχουν) δεν φαίνεται να έχουν πολλά κοινά με ένα ψηφιακό νομισματικό σύστημα που είναι κρυπτογραφημένο και άυλο!
ΠΡΟΤΑΣΗ: Αν είστε απ’ αυτούς που σας γοήτευαν οι γεωγραφικοί πονοκέφαλοι, είτε από εκείνους που δεν εκτίμησαν τη Γεωγραφία ποτέ όσο της άξιζε, τότε θα λατρέψετε το βιβλίο Γεωγραφία για εντελώς Αγεωγραφήτους. Θα το βρείτε εδώ!
Αλλά αυτή η υλική αντίθεση καλύπτει το εντυπωσιακό κοινό χαρακτηριστικό του bitcoin και των rai – και οι δύο μορφές νομίσματος εξαρτώνται από ένα δημόσιο, λογιστικό σύστημα εγγραφών, το οποίο παρέχει διαφάνεια και ασφάλεια στις συναλλαγές, χωρίς να χρειάζεται μια κεντρική τραπεζική δομή.
Όσον αφορά το bitcoin και τα άλλα κρυπτονομίσματα, αυτό το δημόσιο σύστημα εγγραφών ονομάζεται blockchain: ένα ανοιχτό αρχείο ιδιοκτησίας των κρυπτονομισμάτων και των συναλλαγών που γίνονται στο διαδίκτυο.
Όσον αφορά τα rai – και την αρχαία κουλτούρα των κατοίκων του νησιού του Yap που χρησιμοποιούσαν τα γιγάντια πέτρινα νομίσματα – υπήρχε ένα εξίσου αξιόπιστο πρόγονο σύστημα του blockchain.
Τα Rai θεωρήθηκαν εξαιρετικά πολύτιμα, αλλά δεδομένου του μεγέθους, του βάρους και της σχετικής ευθραυστότητάς τους, συνήθως παρέμεναν σε μία τοποθεσία. Κατά συνέπεια, εάν ένα rai χρησιμοποιούταν σε μια συναλλαγή, ο νέος κάτοχος μπορεί και να μην ήταν και πολύ κοντά του. Για να διασφαλιστεί η ιδιοκτησία τους λοιπόν, χρησιμοποιήθηκε ένα προφορικό σύστημα διαφάνειας μέσα στις κοινότητες.
Σύμφωνα με τους ερευνητές αυτό το σύστημα – το οποίο ενημερωνόταν μέσω των αφηγήσεων των κατοίκων του Yap και μεταφερόταν από γενιά σε γενιά – φρόντιζε να καταγράφει και να επικοινωνεί τις αλλαγές ιδιοκτησίας των rai, που συχνά χρησιμοποιούταν για δώρα γάμου, ρουσφέτια και αποπληρωμή λύτρων. Τα απλά καθημερινά έξοδα που είχε ένας κάτοικος των Yap.
Το bitcoin σήμερα προφανώς χρησιμοποιείται για διαφορετικούς λόγους – δεν είναι εκεί δηλαδή η ομοιότητα του με τα rai – αλλά είναι εντυπωσιακό ότι και τα δύο νομίσματα λειτουργούν με πολύ συγγενική φιλοσοφία.
Όπως και με τις πέτρες rai, οι πληροφορίες σχετικά με την αξία και την ιδιοκτησία των bitcoins διαχειρίζονται συλλογικά! Είναι ένα κατανεμημένο χρηματοπιστωτικό σύστημα σε αντίθεση με τα πιο οικεία, συγκεντρωτικά συστήματα που περιλαμβάνουν χρηματοπιστωτικά ιδρύματα τρίτων, αναφέρει ο καθηγητής οικονομίας στο Lundquist College of Business, Stephen McKeon.
Bonus Facts:
- Το μικρότερο rai μπορεί να έχει διάμετρο από 3,5 εκατοστά. Η μεγαλύτερη πέτρα rai που σώζεται, βρίσκεται στο νησί Rumung, κοντά στο χωριό Riy. έχει διάμετρο 3,6 μέτρα, πάχος 50 εκατοστά και ζυγίζει 4,000 κιλά.
- Το νησί Yap αποτελείται στην πραγματικότητα από τέσσερα ξεχωριστά νησιά: το Yap Proper (ή Marbaaq), το Gagil-Tamil, το Maap και το Rumung. Τα τέσσερα νησιά χωρίζονται από στενές λωρίδες νερού και τα νησιά περιβάλλονται από έναν κοινό κοραλλιογενή ύφαλο. Το Gagil-Tamil ήταν κάποτε συνδεδεμένο με το Yap Proper, αλλά μετά την κατασκευή του καναλιού Tagireeng, πλάτους 10 μέτρων, οποίο χώρισε τις δύο χερσαίες μάζες το 1901. Το Yap σχηματίστηκε από μια ανύψωση της θαλάσσιας πλάκας των Φιλιππίνων και αναφέρεται ως ένα «ψηλό» νησί σε αντίθεση με τις ατόλες.
Πηγές: Economic Anthropology, Wikipedia
