Η Ζιμπάμπουε είναι ένα περίκλειστο κράτος στο νότο της αφρικανικής ηπείρου. Συνορεύει με τη Νότια Αφρική στα νότια, τη Μποτσουάνα στα δυτικά, τη Ζάμπια στα βορειοδυτικά και τη Μοζαμβίκη στα ανατολικά. Έχει έκταση περίπου 390.000 τετρ. χλμ. και πληθυσμό γύρω στα 14 εκατομμύρια κατοίκους. Κατά την εποχή της αποικιοκρατίας ονομαζόταν Νότια Ροδεσία και ανήκε στη Βρετανική Αυτοκρατορία. Το κίνημα ανεξαρτησίας της Ροδεσίας άρχισε το 1965 και κατέληξε με την αναγνώριση της Ζιμπάμπουε ως ανεξάρτητου κράτους το 1980.
Το όνομα Ζιμπάμπουε σημαίνει «πέτρινο σπίτι» και προέρχεται από τα τεράστια πέτρινα οικοδομήματα, ερείπια της αρχαίας πόλης της Μεγάλης Ζιμπάμπουε, που βρίσκονται διάσπαρτα σε μια έκταση 7.200 στρεμμάτων, νότια της περιοχής Μασβίγκο, στα νοτιοανατολικά της χώρας. Η Μεγάλη Ζιμπάμπουε θεωρείται από τους αρχαιολόγους ως το κέντρο μιας μεγάλης αφρικανικής αυτοκρατορίας κατά την εποχή του σιδήρου της χώρας και άκμασε μεταξύ του 11ου και του 15ου αιώνα. Αν και η ταυτότητα των οικιστών της πόλης δεν είναι επιβεβαιωμένη, η σύγχρονη έρευνα θεωρεί ότι ιδρύθηκε από τη φυλή των Σόνα. Ο χαρακτηρισμός της ως «Μεγάλης» έγινε για να διακρίνεται από τα ερείπια άλλων οικισμών (περίπου 200, γνωστά ως «Ζιμπάμπουες») που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη τη χώρα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Γιακούτσκ, ζώντας στη ψυχρότερη πόλη του κόσμου
Τον 9ο αιώνα περίπου οι γεωργικοί και κτηνοτροφικοί λαοί που ζούσαν στο οροπέδιο της Ζιμπάμπουε, μεταξύ των ποταμών Ζαμβέζη και Λιμπόπο, έμαθαν πώς να εξορύσσουν χρυσό από τα κοιτάσματα της περιοχής. Σύντομα εμπορεύονταν χρυσό με λαούς πέρα από τους άμεσους γείτονές τους και, κατά τις αρχές του 13ου αιώνα, χρυσός και χαλκός από τη Ζιμπάμπουε εξάγονταν ακόμα και στην Ασία, από Άραβες, Ινδούς και Κινέζους εμπόρους, μέσω του Ινδικού Ωκεανού. Σε αντάλλαγμα, οι κάτοικοι αγόραζαν διάφορα αγαθά, όπως κινέζικη πορσελάνη. Οι ηγεμόνες της Ζιμπάμπουε απέκτησαν πολλά πλούτη από αυτό το εμπόριο και δημιούργησαν μια ισχυρή και πλούσια αυτοκρατορία, η οποία ήλεγχε μεγάλο μέρος της ανατολικής ακτής της Αφρικής.
Στις αρχές του 12ου αιώνα οι κάτοικοι άρχισαν να κατασκευάζουν μεγάλους λίθινους περιβόλους, που ονομάζονταν «μαζιμπάμπουε». Γύρω στο 1450 ο οικισμός της Μεγάλης Ζιμπάμπουε είχε φτάσει στη μεγαλύτερή του ανάπτυξη, με την προσθήκη ογκωδών τειχών και ενός μεγάλου πύργου στον περίβολο. Την εποχή αυτή, είχε εξελιχθεί σε σημαντικότατο θρησκευτικό, πολιτικό και εμπορικό κέντρο. Προς τα τέλη του 15ου αιώνα, ωστόσο, η πόλη άρχισε να παρακμάζει και σταδιακά εγκαταλείφθηκε. Οι ακριβείς λόγοι της παρακμής δεν έχουν εξακριβωθεί, οι επιστήμονες όμως πιθανολογούν ότι βασικοί παράγοντες ήταν η ξηρασία, η πολιτική αστάθεια και η αδυναμία της γης να συντηρεί τους πολυπληθείς κατοίκους.
Η πρώτη αναφορά για τη Μεγάλη Ζιμπάμπουε έγινε το 1531 από τον Βισέντε Πεγάδου, λοχαγό της πορτογαλικής φρουράς του λιμανιού της Σοφάλα (στη σημερινή Μοζαμβίκη), ο οποίος την κατέγραψε ως Σιμπάοε. Συστηματική αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα, οι ανασκαφείς όμως κατέσκαψαν την περιοχή και προκάλεσαν μεγάλες ζημιές στα ευρήματα. Εκτός από αυτό, η τοπική κυβέρνηση άσκησε πίεση στους αρχαιολόγους, προκειμένου να αρνηθούν την κατασκευή της από ιθαγενείς Αφρικανούς (οι κατασκευές θεωρήθηκαν από τους Ευρωπαίους αποικιοκράτες ως πολύ εκλεπτυσμένες για να έχουν κατασκευαστεί από τους «απολίτιστους» ντόπιους). Το 1986 ο αρχαιολογικός χώρος της Μεγάλης Ζιμπάμπουε ανακηρύχθηκε μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Bonus Facts
- Ο Μεγάλος Περίβολος, το πιο εντυπωσιακό οικοδόμημα της πόλης, κατασκευάστηκε σταδιακά σε 400 χρόνια περίπου. Έχει ύψος που ξεπερνά τα 9 μέτρα σε ορισμένα σημεία και περίμετρο γύρω στα 250 μέτρα. Χτίστηκε χωρίς κονίαμα, με προσεκτικά πελεκημένους λίθους που προσαρμόζονται τέλεια ο ένας με τον άλλον. Θεωρείται ότι ήταν βασιλική κατοικία ή ένας συμβολικός χώρος φύλαξης αγαθών και είναι μία από τις μεγαλύτερες αρχαίες κατασκευές που σώζονται στην υποσαχάρια Αφρική.
- Σε έναν περίβολο έξω από το ανάκτορο υπήρχαν κολόνες με πουλιά λαξευμένα από σαπωνίτη λίθο στην κορυφή τους, τα οποία πιθανότατα είχαν θρησκευτική λειτουργία. Ένα από αυτά τα πουλιά έγινε το εθνικό σύμβολο της Ζιμπάμπουε, όταν η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της, και εικονίζεται τόσο στη σημαία όσο και στο εθνόσημο της χώρας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 10 ιστορικά γεγονότα που δεν ισχύουν έτσι όπως τα ξέρουμε
