Στην περιοχή του Ρόδεραμ στο νότιο Γιορκσάιρ της βόρειας Αγγλίας βρίσκονται τα ερείπια ενός μεσαιωνικού μοναστηριού, γνωστού ως Roche Abbey. Είναι χτισμένο σε μια όμορφη κοιλάδα που περιβάλλεται από απότομους γκρεμούς από ασβεστόλιθο, περίπου 20 χιλιόμετρα από την πόλη του Σέφιλντ.
Το Roche Abbey ιδρύθηκε το 1147 από 12 Κιστερκιανούς μοναχούς (ένα μοναχικό τάγμα της Καθολικής Εκκλησίας, γνωστό ως «Λευκοί Μοναχοί» ή «Βερναρδίνοι»), οι οποίοι έφυγαν από το μοναστήρι Νιουμίνστερ στην περιοχή του Νορθάμπερλαντ. Αρχικά, οι μοναχοί εγκαταστάθηκαν προσωρινά σε ξύλινα κτίσματα, σύντομα όμως, με τη συνδρομή δύο ισχυρών γαιοκτημόνων της περιοχής, ξεκίνησε η κατασκευή πέτρινων οικοδομημάτων, τα οποία ολοκληρώθηκαν περίπου 25 χρόνια αργότερα. Παράλληλα, οι μοναχοί φρόντισαν για την αυτάρκεια του μοναστηριού, εξασφαλίζοντας την αναγκαία γη για καλλιέργειες και βοσκοτόπια για τα πρόβατα και τα άλογα της μονής.
Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα το μοναστήρι άρχισε να αναπτύσσεται και πηγές αναφέρουν ότι στις αρχές του 13ου αιώνα φιλοξενούσε 50 μοναχούς και 100 άτομα για τις αγροτικές εργασίες. Σύμφωνα με το θρύλο, μάλιστα, το είχε επισκεφτεί πολλές φορές ο ίδιος ο Ρομπέν των Δασών, καθώς ήταν χτισμένο στο βόρειο άκρο της περιοχής του περίφημου δάσους του Σέργουντ.
Τα προβλήματα, ωστόσο, δεν άργησαν να φανούν… Μια ασθένεια αποδεκάτισε τα κοπάδια της μονής, ενώ μια επιδρομή των Σκώτων και η επιδημία της πανούκλας (ο γνωστός Μαύρος Θάνατος) στα μέσα του 14ου αιώνα ολοκλήρωσαν το σκηνικό ερήμωσης, με αποτέλεσμα το 1380 το μοναστήρι να έχει μόλις 15 μοναχούς και 1 άτομο προσωπικό!
Διαβάστε τους 10 ασυνήθιστους τρόπους που προσπαθούσαν να καταπολεμήσουν την πανούκλα τα παλιά τα χρόνια.
Τον επόμενο αιώνα η κατάσταση εξομαλύνθηκε σε μεγάλο βαθμό, και το μοναστήρι απολάμβανε σεβασμού από την τοπική κοινωνία για την πειθαρχία και την ενάρετη ζωή του.
Οι καλές εποχές για τη μονή τελείωσαν οριστικά το έτος 1538… Ήταν η χρονιά που ο βασιλιάς της Αγγλίας Ερρίκος Η’ διέταξε την κατάργηση των μοναστηριών και τη δήμευση της περιουσίας τους από το κράτος, καθώς η χώρα, με τη ίδρυση της Αγγλικανικής Εκκλησίας, έγινε προτεσταντική.
Έτσι, στις 23 Ιουνίου οι 17 μοναχοί του Roche Abbey παρέδωσαν το μοναστήρι στους κρατικούς αντιπροσώπους, οι οποίοι τους απέδωσαν μια μικρή σύνταξη για να επιβιώσουν. Όλα τα περιουσιακά στοιχεία της μονής εκποιήθηκαν, κάποια σε δημοπρασίες, ενώ οι κρατικοί υπάλληλοι προχώρησαν σε καταστροφή των εγκαταστάσεων της μονής, προκειμένου να μην μπορεί να λειτουργήσει ξανά. Η «επίσημη» αυτή διαδικασία διάλυσης του μοναστηριού συνοδεύτηκε από μεγάλης έκτασης πλιάτσικο από τους κατοίκους της περιοχής. Το μόνο που απέμεινε όρθιο είναι κάποια ερείπια από την εκκλησία της μονής.
Για τα επόμενα 200 χρόνια τα απομεινάρια του Roche Abbey πέρασαν από πολλά χέρια, ώσπου, γύρω στα 1770, ο Ρίτσαρντ Λάμλεϊ-Σάντερσον, 4ος κόμης του Σκάρμπορο και κάτοχος της περιοχής, προσκάλεσε τον πιο διάσημο αρχιτέκτονα τοπίων της Αγγλίας, τον Λάνσελοτ Μπράουν, για να φέρει μια τάξη στην κοιλάδα και να την προσαρμόσει στα γούστα της εποχής. Επιδεικνύοντας μια απίστευτη αδιαφορία για τα μνημεία και την ιστορία τους, ο Μπράουν κατασκεύασε μια λίμνη με νησάκια, αντικατέστησε τα μεσαιωνικά κανάλια από ένα ποτάμι με καταρράκτη και ισοπέδωσε μέρος από τα σωζόμενα ερείπια, προκειμένου να διαμορφώσει μια επίπεδη έκταση, όπου έχτισε έναν ξενώνα για τους επισκέπτες του κόμη.
Οι κατοπινοί κόμητες του Σκάρμπορο άρχισαν σιγά σιγά να απομακρύνουν τις κατασκευές του Μπράουν και να αποκαθιστούν τα υπολείμματα του μοναστηριού. Η διαδικασία αυτή κράτησε σχεδόν 80 χρόνια και εντατικοποιήθηκε μετά το 1920, όταν το κράτος ανέλαβε την αποκατάσταση των μεσαιωνικών μνημείων, που περιλαμβάνουν τους τοίχους του γοτθικού ναού και χαμηλά ερείπια από τα υπόλοιπα κτίσματα. Σήμερα την ευθύνη της περιοχής έχει αναλάβει ο οργανισμός για την αγγλική πολιτιστική κληρονομιά.
Bonus Facts
- Τα γεγονότα της διάλυσης του μοναστηριού το 1538 παραδίδονται στο χρονικό που μας άφησε ο Μάικλ Σέρμπρουκ, εφημέριος σε μια κοντινή ενορία, ο οποίος άκουσε την ιστορία από τον πατέρα και τον θείο του που ήταν αυτόπτες μάρτυρες. Στη λεπτομερή περιγραφή του, ο Σέρμπρουκ κάνει λόγο για μια πρωτοφανή λεηλασία και καταστροφή. Οι «επιδρομείς» έλιωσαν το μολύβι από την οροφή, έσπασαν και έκαψαν τα ξύλινα καθίσματα του ναού και κατέστρεψαν τους κοιτώνες και την τραπεζαρία της μονής.
- Το Roche Abbey συνδέεται με πολλούς τοπικούς θρύλους που περιέχουν φαντάσματα, τούνελ που οδηγούν σε άλλα κτίσματα, ακόμα και ένα χαμένο πηγάδι ευχών! Μάλιστα, ένας κυνηγός φαντασμάτων υποστήριξε ότι, κατά τη διάρκεια μιας εξερεύνησής του στην τοποθεσία της μονής το 2018, έπιασε με την κάμερά του το πνεύμα ενός καλόγερου που φορούσε κουκούλα και κρατούσε έναν μεγάλο σταυρό…
