…πως λέμε Πανοράματος, καμία σχέση απολύτως. Αν δεν το έχετε καταλάβει ως τώρα, η γεωγραφία και εγώ, εγώ και η γεωγραφία δεεεν είμαστε και πολύ καλές φίλες. Όμως έκαστος στο είδος του, οπότε σήμερα θα μιλήσουμε για -ας πούμε- αρχιτεκτονική. Και πιο συγκεκριμένα για δυο τρίγωνα κτίρια που βρίσκονται στην Νέα Υόρκη.
FLATIRON BUILDING
Το κτίριο Flatiron βρίσκεται στον αριθμό 175 της Πέμπτης λεωφόρου, στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Η γειτονιά έχει ονομαστεί επίσης Flatiron, μαντέψτε μόνοι σας το γιατί… σχεδιάστηκε από τους φίλτατους Daniel Burnham & Frederick Dinkelberg, και κατασκευάστηκε από τον George Fuller-όπου προοριζόταν να γίνει και η έδρα της κατασκευαστικής του εταιρείας- γι’ αυτό και ήταν αρχικά γνωστό ως Fuller building. (Υπάρχουν και άλλα κτίρια που έχουν ονομαστεί Flatiron ή Fuller οπότε αν ψάξετε online ίσως υπάρξει μια σύγχυση). Ολοκληρώθηκε το 1902, έχει 86,9 μέτρα ύψος, 23.690τμ εμβαδό και αριθμεί 22 ορόφους συμπεριλαμβανομένου του ισογείου. Κατά την ολοκλήρωση του ήταν ένα από τα ψηλότερα κτίρια και ένας από τους δυο «ουρανοξύστες» της περιοχής βόρεια της 14ης οδού (ο άλλος είναι ο πύργος της ασφαλιστικής εταιρείας Μετροπολιταν ένα τετράγωνο πιο πέρα).
Μπορεί να μην ήταν ποτέ το ψηλότερο κτίριο της πόλης αλλά αναμφισβήτητα είναι ένα από τα πιο ασυνήθιστα από άποψη εμφάνισης και φυσικά έχει αναδειχτεί σε σύμβολο της πόλης. Και με το Μποζ-αρ/αναγεννησιακό/νέο-αναγεννησιακό του αρχιτεκτονικό στυλ, και με τον σκελετό του από χάλυβα και ατσάλι, και με την πρόσοψη από ασβεστόλιθο στο κάτω μέρος που αλλάζει σε γυαλιστερή τερακότα στους ορόφους και με τα όλα του! Αν και τα αρχικά σκίτσα δείχνουν ένα σχέδιο με ένα ρολόι στην πρόσοψη και ένα πολύ πιο περίτεχνο «στέμμα» σε σχέση με το πραγματικό κτίριο, καααλο είναι κι έτσι αν με ρωτάτε.
Όλη η κατασκευή χρειάστηκε κάτι λιγότερο από έναν χρόνο για να συμβεί. Tο ατσάλι που χρησιμοποιήθηκε ήταν τόσο σχολαστικά προκατασκευασμένο κάτι που συνέβαλε στο γεγονός η πρόσοψη του κτιρίου να κατασκευάζεται ανά έναν όροφο την εβδομάδα. Τον Φεβρουάριο του 1902 είχε τελειοποιηθεί η πρόσοψη ενώ μέχρι τον Ιούνιο είχε τελειώσει εξ ολοκλήρου η κατασκευή. Μετά την ολοκλήρωσή του και σχετικά σύντομα έγιναν δυο προσθήκες: ο χώρος των καταστημάτων στο ισόγειο ώστε να αξιοποιηθεί παρέχοντας έσοδα και ένας ακόμη όροφος ως ρετιρέ.
Το Flatiron κατά καιρούς είτε έχει αγαπηθεί είτε μισηθεί. (Προσωπικά για εμένα είναι ένα από τα αγαπημένα μου κτίρια παγκοσμίως). Το είπαν παράξενο, το είπαν κομμάτι πίτας και ντροπή της πόλης, δεν τους άρεσαν τα πολλά παράθυρα, έβαζαν ακόμη και στοιχήματα για το αν θα πέσει από τις ριπές ανέμου λόγω του σχήματος του οι αθεόφοβοι. Αντιθέτως, τα δικά μου παιδιά, οι καλλιτέχνες το εκθείασαν. Ο φωτογράφος Alfred Stieglitz βλέποντας το κατά τη διάρκεια μιας χιονοθύελλας είπε πως νόμιζε ότι κινούνταν κατά πάνω του σαν υπερωκεάνειο και πως το Flatiron είναι για την Νέα Υόρκη ότι ο Παρθενώνας για την Αθήνα. Επίσης το κτίριο έχει γίνει σημείο αναφοράς σε δουλειές καταξιωμένων φωτογράφων, εικονογράφων, ζωγράφων και γλυπτών.
Γενικότερα (για τους περίεργους) επιτρεπόταν η ελεύθερη είσοδος στο λόμπι του αλλά μέχρι εκεί. Σήμερα, το κτίριο είναι άδειο καθώς βρίσκεται υπό ανακαίνιση και αποκατάσταση. Υπάρχουν άπειρα ενδιαφέροντα πράγματα που μπορείτε να ψάξετε και να διαβάσετε για την ιστορία του αν σας κίνησε την περιέργεια αυτό το στολιδάκι.
Bonus Facts
- Για να φτάσει κανείς στον τελευταίο όροφο, τον 21ο, ο οποίος προστέθηκε το 1905, τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωση του κτιρίου, ένας δεύτερος ανελκυστήρας πρέπει να ληφθεί από τον 20ο όροφο.
- Οι ανελκυστήρες χρησιμοποιούσαν για να κινηθούν υδραυλικά συστήματα με νερό και για να ανέβεις από το ισόγειο στον 20ο όροφο σου έπαιρνε 10 λεπτάκια! Tο συγκεκριμένο σύστημα δεν χρησιμοποιείται πλέον καθώς συχνά-πυκνά πλημμύριζαν τα κατώτερα υπόγεια ΟΜΩΣ τα κουβούκλια των ανελκυστήρων στο κτίριο είναι ακόμη τα πρωτότυπα (καλοδιατηρημένα έργα τέχνης)
- Τα υδραυλικά συστήματα για τους ανελκυστήρες καθώς και οι καυστήρες με κάρβουνο που χρησιμοποιούσαν για την παροχή ενέργειας υπάρχουν ακόμη στα υπόγεια.
- Όταν άνοιξε για πρώτη φορά το Flatiron building οι σχεδιαστές δεν είχαν συμπεριλάβει γυναικείες τουαλέτες. έτσι η διοίκηση έπρεπε να ορίσει μπάνια για άνδρες και γυναίκες σε εναλλασσόμενους ορόφους.
- Το κτίριο είχε χαρακτηριστεί ορόσημο της Νέας Υόρκης το 1966, προστέθηκε στο Εθνικό Μητρώο Ιστορικών θέσεων (National Register of Historic Places) το 1979, και ορίστηκε ως Εθνικό Ιστορικό Ορόσημο (National Historic Landmark), το 1989.
- Κατά τη διάρκεια μιας αποκατάστασης του κτιρίου το 2005, ένα 15όροφο κατακόρυφο διαφημιστικό banner κάλυψε την πρόσοψη του. Η διαφήμιση προκάλεσε διαμαρτυρίες από πολλούς κατοίκους με αποτέλεσμα το Τμήμα Κτιρίων της Νέας Υόρκης (New York City Department of Buildings) να παρέμβει και να αναγκάσει τους ιδιοκτήτες να το αφαιρέσουν.
- Στο Flatiron έγιναν γυρίσματα για τις ταινίες Spiderman, Godzilla, mr Popper’s penguins & Smash.
THE WALL STREET COURT
To Wall Street Court (ή αλλιώς Τhe Continental ή αλλιώς Cocoa Exchange ή αλλιώς Beaver building…) είναι ένα κτίριο στην κατώτερη οικονομική περιοχή του Μανχάταν και βρίσκεται στο 82-89 της οδού Beaver. Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από την Clinton&Russel, η κατασκευή του ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1903 και ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο 1904 (μπέρθντει αλέρτ-με καθυστέρηση όπως αρμόζει σε έναν γεωΓΡΑΦΙΚΟ), έχει ύψος 62μ, διαθέτει 15 ορόφους και καταλαμβάνει συνολική έκταση 3642τμ. Οφείλει το τριγωνικό του σχήμα (παρόμοιο με αυτό του Flatiron-μα δεν είναι σαν ξαδερφάκια?!?!) διότι βρίσκεται σε ένα (μαντέψτε) τριγωνικό οικόπεδο στον κόμβο των οδών Wall, Pearl και Beaver. Είναι και αυτό σε Αναγεννησιακό/νέο-αναγεννησιακό αρχιτεκτονικό στυλ που μάλλον είχε πέραση στην Νέα Υόρκη στις αρχές του 1900-με το τουίστ/τσαχπινιά τους λαξεμένους σκίουρους πάνω από την κύρια είσοδο.
Εξωτερικά «χωρίζεται» σε τρία οριζόντια μέρη, την βάση, τον άξονα και τον άβακα. (Για να σας είναι πιο ξεκάθαρο θυμηθείτε που μαθαίναμε στο σχολείο για τους ρυθμούς κατασκευής στην Ελλάδα και χωρίζαμε τις κολώνες σε βάση, κίονα και κιονόκρανο-ακριβώς αυτό!). Η βάση (οι 3 πρώτοι όροφοι δηλαδή) αποτελείται από πέτρα και γρανίτη, ο άξονας (όροφοι 4 εως 12) από κιτρινωπά και καφετί τούβλα ενώ ο άβακας (13ος, 14ος κ 15ος όροφος) από πολύχρωμη τερακότα σε γεωμετρικά σχήματα- από τα πρώτα κτίρια που χρησιμοποίησαν το υλικό αυτό. Ο σκελετός του θεωρείται μια υπερκατασκευή αποκλειστικά από ατσάλι. Τα πατώματα φτιαγμένα από πυρίμαχα τούβλα, μωσαϊκό, μάρμαρο και τσιμέντο. Στα αρχικά σχέδια ακόμη και οι ξύλινες κατασκευές που θα τοποθετούνταν στον κτίριο ήταν καλυμμένες από πυρίμαχα υλικά.
Από το 1904 έως το 1921 ήταν τα κεντρικά της Munshon Steamship Lines ενώ η εταιρεία ήταν και ιδιοκτήτρια του Wall Street Court από το 1919 έως και το 1937. Το διώροφο λόμπι ήταν σχεδιασμένο να στεγάσει τράπεζες ενώ το υπόγειο, εστιατόρια. Αρχικά είχε στεγάσει γραφεία εταιρειών όμως από το 2006 μετατράπηκε σε κτίριο 126 boutique διαμερισμάτων. Για να μην κάνετε τον κόπο και κουράζεστε, αυτή τη στιγμή που μιλάμε έχει διαθέσιμα 2 διαμερισματάκια για ενοικίαση (μέσος όρος τιμής στα 2.700 δολάρια με 77 δολάρια το τ.μ.) και 6 για πώληση (περίπου στα 730.000 δολάρια με 1.103 δολάρια το τ.μ.). Δεν πιστεύω να σας φαίνεται ακριβάχαχαχα..?? Σκεφτείτε βρε κουτά ότι θα έχετε θυρωρό 24ωρες/7μερες την εβδομάδα, πλυσταριό (λοντρι που λέμε στο νησί) εντός κτιρίου, 3 ανελκυστήρες, ρουφ γκάρντεν με σαλόνι και μπαρ (οι λέξεις πλυσταριό και ρουφ γκάρντεν στην ίδια πρόταση μοιάζουν τουλάχιστον ανέκδοτο).
Bonus Facts
- Το κτίριο ορίστηκε ως Εθνικό Ιστορικό Ορόσημο (National Historic Landmark) το 1995 ενώ προστέθηκε στο Εθνικό Μητρώο Ιστορικών θέσεων (National Register of Historic Places) το 2005.
- Αν σας φαίνεται γνώριμο είναι γιατί το εξωτερικό του έχει χρησιμοποιηθεί για τα γυρίσματα της ταινίας John Wick ως το Ξενοδοχείο Continental
- Λίγο πιο πέρα, στο 56 της οδού Beaver, βρίσκεται ακόμη ένα τριγωνικό κτίριο που στεγάζει το Ιταλικό εστιατόριο “DELMONICO’S” (μπριζολάδικο το λέει το γκουλγκουλ για να είμαι ειλικρινής) αλλά δυστυχώς όσο κι αν έψαξα δεν μπόρεσα να βρω πληροφορίες.
Δεν ξέρω για εσάς αλλά εγώ για την ώρα μόνο από το street view της Google τα έχω δει που μπαίνω και κάνω βίρτσουαλ βόλτες τριγύρω. Λέτε να υπάρχουν κι άλλα που δεν έχω ανακαλύψει;;;
Πηγές: New York Travel, Wikipedia
Διαβάστε στη συνέχεια: Πού να μείνω στη Νέα Υόρκη
