Εάν ο πρώτος χάρτης που απεικόνισε την αμερικανική ήπειρο είναι αυτός του Juan de la Cosa, το έτος 1500, και ο πρώτος χάρτης στον οποίο το όνομα της Αμερικής (America) αναφέρεται, είναι του Martin Waldseemüller (η λεγόμενη Universalis Cosmographia του 1507), τότε η πρώτη υδρόγειος σφαίρα που παρουσίασε τον Νέο Κόσμο δημιουργήθηκε πιθανώς από ένα γνώριμο μας σάπιεν, τον Λεονάρντο ντα Βίντσι, το έτος 1504. 3 χρονιές-ορόσημα που θα πρέπει να προστεθούν στο Χρονολόγιο της Γεωγραφίας μας.
Κάθε φορά που νομίζεις ότι έχεις ακούσει όλα τα πιο σημαντικά πράγματα που ζωγράφισε, έγραψε και εφηύρε ο Ντα Βίντσι, νέα στοιχεία έρχονται στο φως για να επιβεβαιώσει πληρέστερα το χαρακτηριστικό «ιδιοφυΐα» που του προσάπτουμε. Πρόσφατα, ο Λεονάρντο επανεμφανίστηκε όχι μόνο ως αυτός που εξερεύνησε την περίπλοκη ανθρώπινη ανατομία, αλλά και ίσως ως ο πρώτος Ευρωπαίος που απεικόνισε τον «Νέο Κόσμο» σε μια σφαίρα – αποδεικνύοντας ότι γνώριζε για τα ταξίδια του Κολόμβου.
Ωστόσο, ότι ήταν κατασκευής του Ντα Βίντσι δεν το γνωρίζαμε στις 16 Ιουνίου του 2012 που πρωτοπαρουσιάστηκε στη χαρτογραφική έκθεση του Λονδίνου, μια διοργάνωση της Royal Geographical Society. Ένας Ολλανδός έμπορος προσπαθούσε να το πουλήσει σαν να ήταν αντικείμενο του 19ου αιώνα, και αργότερα θα δήλωνε ότι το είχε μόλις αποκτήσει την ίδια μέρα από άλλον συνάδελφό του, οπότε η προέλευση του αντικειμένου παραμένει άγνωστη.
Η υδρόγειος είναι φτιαγμένη από δύο κάτω μισά κελύφη στρουθοκαμήλου ενωμένα μεταξύ τους και με ένα αντίβαρο από ασβέστιο, τοποθετημένο στο κάτω μέρος (κολλημένο με ασπράδι αυγού) για να κρατά την υδρόγειο όρθια. Έχει διάμετρο 11,2 εκατοστά και ζυγίζει μόλις 134 γραμμάρια. Ο χάρτης που απεικονίζεται περιλαμβάνει σχέδια πλοίων, ενός ηφαιστείου, ναυτικών, ενός τέρατος, κυμάτων, κωνικών βουνών, ποταμών και άλλα στοιχεία και τοπωνύμια.
Ο τυχερός αγοραστής της σφαίρας, ο ερευνητής Stefaan Missinne, θα συμπεράνει (όπως εκθέτει στο βιβλίο του The Da Vinci Globe) ότι πρόκειται για έργο του διάσημου καλλιτέχνη της Αναγέννησης, βασιζόμενος στο γεγονός ότι ο Λεονάρντο είχε κάνει ένα προπαρασκευαστικό σχέδιο για την υδρόγειο το 1503, το οποίο βρίσκεται στον Codex Arundel.
Πρόκειται μια συλλογή σημειώσεων που γράφτηκαν από τον Ντα Βίντσι και χρονολογούνται κυρίως μεταξύ 1480 και 1518. Ο κώδικας περιέχει μια σειρά από πραγματείες για διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένης της μηχανικής και της γεωμετρίας . Το όνομα του κώδικα προήλθε από τον Κόμη του Arundel, ο οποίος τον απέκτησε στην Ισπανία τη δεκαετία του 1630.
Ένα άλλο σχέδιο, του πλοίου που φαίνεται στον χάρτη νότια του Ινδικού Ωκεανού, υπάρχει σε έναν κώδικα του Francesco di Giorgio Martini που χρονολογείται από το 1487-90, και ο ιδιοκτήτης του δεν ήταν άλλος απ’ τον Λεονάρντο. Είναι το μόνο βιβλίο που έχει διασωθεί από την εκτενή βιβλιοθήκη του Ντα Βίντσι.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τόσο οι εικονογραφικές λεπτομέρειες όσο και ο τρόπος εφαρμογής των χαρακτικών (που έγιναν από αριστερόχειρα) δείχνουν τον Λεονάρντο ως δημιουργό του. Υπό αυτή την έννοια, ο χάρτης της υδρογείου παρουσιάζει, σύμφωνα με τους Missinne και Geert Verhoeven, ένα παράδειγμα αντίστροφης προοπτικής, μια μορφή αναμόρφωσης της οποίας το πρώτο γνωστό παράδειγμα αποδίδεται επίσης στον Ντα Βίντσι.
Επιπλέον, στην μπροστινή όψη της σελίδας 331 του Codex Atlanticus, που χρονολογείται από το 1504, ο Ντα Βίντσι έγραψε, “el mío mappamondo che ha Giovanni Benci” (η υδρόγειος μου που έχει ο Giovanni Benci), υπονοώντας ότι είχε κατασκευάσει μια υδρόγειο. Όλα δένουν.
Το 1504, όσο ο Λεονάρντο ζούσε στη Φλωρεντία, είχε πρόσβαση όχι μόνο στους πιο σύγχρονους χάρτες, αλλά και σε πολλές άλλες πηγές γνώσης, όπως οι τεχνικές της χαρακτικής και της χύτευσης. Χαράζοντας αυτά τα πολύ εξωτικά και ακριβά κελύφη αυγών στρουθοκαμήλου, θέλησε να αναδείξει τη γέννηση της τέταρτης ηπείρου, της Αμερικής. Παρά το γεγονός ότι πήρε το όνομά της από τον Αμέριγκο Βεσπούτσι, το όνομα που εμφανίζεται στην υδρόγειο είναι Mundus Novus (Νέος Κόσμος), ακριβώς όπως την είχε ονομάσει ο Βεσπούτσι.
Πιστεύεται ότι η υδρόγειος του Ντα Βίντσι χρησίμευσε ως πρότυπο για τη δημιουργία της Hunt-Lenox, η οποία θεωρείται η τρίτη παλαιότερη γνωστή υδρόγειος σφαίρα και η χρονιά κατασκευής της είναι επίσης το 1504.
Η Hunt-Lenox είναι μια χάλκινη σφαίρα διαμέτρου 11,2 εκατοστών (ακριβώς ίδια με του ντα Βίντσι). Είναι ο μόνος ιστορικός χάρτης που, στη χερσόνησο της Ινδοκίνας, περιέχει την φράση Hc svnt dracones (εδώ είναι δράκοι). Σήμερα, η υδρόγειος βρίσκεται στη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης.
Ωραία και η υδρόγειος του Ντα Βίντσι δεν θα πω ψέματα, αλλά και οι σύγχρονες ενημερωμένες υδρόγειες σφαίρες με όλες τις ανακαλύψεις, δεν πάνε πίσω. Έχω βάλει στο μάτι αυτήν εδώ με το φωτάκι.
Με πληροφορίες από Wikipedia και La Brújula Verde.
Μία Απάντηση
Πολύ ωραία και ενδιαφέροντα