Το Αρχιπέλαγος της Ζανζιβάρης είναι μια ημιαυτόνομη περιοχή της Τανζανίας στην ανατολική Αφρική, με πληθυσμό γύρω στο 1,5 εκατομμύριο κατοίκους. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 35 χιλιομέτρων από την αφρικανική ακτή και αποτελείται από ένα σύνολο νησιών και κοραλλιογενών ατολών. Τα μεγαλύτερα νησιά του συμπλέγματος είναι η Ουνγκούτζα (το κύριο νησί) και η Πέμπα. Στην Ουνγκούτζα βρίσκεται και η Πόλη της Ζανζιβάρης, η πρωτεύουσα του νησιωτικού συμπλέγματος, κέντρο της οποίας είναι η Στόουν Τάουν.
Η ιστορία της Ζανζιβάρης υπήρξε ιδιαίτερα πολυκύμαντη και περιπετειώδης. Σε ένα ελληνορωμαϊκό κείμενο που χρονολογείται μεταξύ 1ου και 3ου αιώνα μ.Χ., γνωστό ως ο Περίπλους της Ερυθράς Θάλασσας (διαβάστε το άρθρο μας για τις χρωματιστές θάλασσες εδώ), αναφέρεται η νήσος Μενουθιάς, η οποία πιθανότατα ταυτίζεται με την Ουνγκούτζα. Λόγω της στρατηγικής θέσης και του ευχάριστου κλίματος έγινε πόλος έλξης για Άραβες, Πέρσες και Ινδούς εμπόρους, οι οποίοι άρχισαν να αποικίζουν τα νησιά. Οι νέοι άποικοι αναμίχθηκαν με τους ντόπιους κατοίκους Μπαντού (που μιλούσαν τη γλώσσα Σουαχίλι). Οι Πέρσες έχτισαν εδώ τον πρώτο ζωροαστρικό ναό στο νότιο ημισφαίριο, ενώ αργότερα άρχισε σταδιακά να διαδίδεται το Ισλάμ. Το 1498 επισκέφθηκε τη Ζανζιβάρη ο Πορτογάλος εξερευνητής Βάσκο ντε Γκάμα και το 1503/1504 η περιοχή έγινε μέρος της πορτογαλικής αυτοκρατορίας ως τμήμα της επαρχίας της Αραβίας και της Αιθιοπίας και αργότερα της Μοζαμβίκης. Οι Πορτογάλοι εγκατέστησαν έναν εμπορικό σταθμό και κυβέρνησαν την περιοχή με τη βοήθεια των ντόπιων υποτελών Αράβων σουλτάνων.
Σταθμός στην ιστορία του αρχιπελάγους της Ζανζιβάρης ήταν το 1698, όταν έγινε τμήμα του Σουλτανάτου του Ομάν. Μάλιστα, στις αρχές του 19ου αιώνα (1832 ή 1840) η πρωτεύουσα του σουλτανάτου μεταφέρθηκε από τη Μουσκάτ του Ομάν στη Στόουν Τάουν. Οι σουλτάνοι ανέπτυξαν στην περιοχή μια οικονομία εμπορικών καλλιεργειών, δημιουργώντας φυτείες που μετέτρεψαν το αρχιπέλαγος σε έναν παράδεισο μπαχαρικών, με κύριο καλλιεργήσιμο προϊόν το γαρίφαλο. Την εποχή αυτή η Ζανζιβάρη έγινε το μεγαλύτερο σκλαβοπάζαρο της ανατολικής Αφρικής: τα καραβάνια των Αράβων δουλεμπόρων έφερναν σκλάβους από τις περιοχές των λιμνών στην αφρικανική ενδοχώρα και τους πουλούσαν στα σκλαβοπάζαρα της Στόουν Τάουν. Μαζί τους οι σκλάβοι έφερναν και ελεφαντόδοντο, ένα από τα βασικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της περιοχής.
Το 1890 η Ζανζιβάρη έγινε Βρετανικό προτεκτοράτο και το 1963 ανακήρυξε την ανεξαρτησία της. Τον επόμενο χρόνο ξέσπασε η Ζανζιβαριανή επανάσταση, κατά την οποία χιλιάδες Άραβες και Ινδοί κάτοικοι σκοτώθηκαν ή εκδιώχθηκαν. Η επανάσταση είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Ζανζιβάρης και της Πέμπα, η οποία λίγους μήνες αργότερα ενώθηκε με την ηπειρωτική Τανγκανίκα και δημιουργήθηκε το κράτος της Ενωμένης Τανζανίας. Από τότε η Ζανζιβάρη παραμένει ημιαυτόνομο τμήμα της Τανζανίας και έχει τη δική της κυβέρνηση και Βουλή.
Η Στόουν Τάουν, η παλιά πόλη της πρωτεύουσας, βρίσκεται στη δυτική ακτή του νησιού Ουνγκούτζα. Υπήρξε το βασικό λιμάνι για το εμπόριο μπαχαρικών και το δουλεμπόριο κατά τον 19ο αιώνα και διατηρεί μέχρι και σήμερα την ιδιαίτερη ιστορική και πολιτιστική της φυσιογνωμία, αποτελώντας ένα μοναδικό μίγμα στοιχείων από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα. Στα δαιδαλώδη δρομάκια της συναντούμε κτίρια χτισμένα από κοραλλιογενή πετρώματα (από αυτά προέρχεται και το όνομα της πόλης), τα οποία συνδυάζουν αρχιτεκτονικά στοιχεία από την κουλτούρα Σουαχίλι με αραβικές, περσικές, ινδικές και ευρωπαϊκές επιρροές. Πολλά από τα σπίτια της πόλης χρονολογούνται ήδη από τον 18ο και 19ο αιώνα, ενώ φημίζονται για τις περίτεχνες σκαλιστές πόρτες τους, κατασκευασμένες από έβενο και διακοσμημένες με μπρούντζινα στοιχεία, σημάδι πλούτου και ευημερίας. Τα σπίτια, σε συνδυασμό με τα γραφικά σοκάκια και τις πολύχρωμες αγορές φρούτων και μπαχαρικών, δίνουν στην πόλη ένα ιδιαίτερα γοητευτικό χρώμα και μια πολυπολιτισμική ατμόσφαιρα. Το ιστορικό της κέντρο της Στόουν Τάουν είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από το 2000.
Η οικονομία της Ζανζιβάρης βασίζεται στην εξαγωγή μπαχαρικών (κυρίως γαρίφαλο, αλλά και κανέλα και μαύρο πιπέρι), φυκιών και raffia, ένα είδος φοινικοειδούς. Τα τελευταία χρόνια η περιοχή έχει μεταβληθεί και σε σημαντικό τουριστικό προορισμό, καθώς διαθέτει μαγευτικές, εξωτικές παραλίες με χρυσή άμμο και κοραλλιογενή βυθό!
Bonus Facts
Πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζει η κουζίνα της Ζανζιβάρης, καθώς είναι ένα fusion μίγμα ινδικών, αραβικών, κινεζικών, πορτογαλικών και αφρικανικών στοιχείων, με συνοδεία άφθονων μπαχαρικών!
Το 1946 γεννήθηκε στη Ζανζιβάρη ο διάσημος τραγουδιστής του συγκροτήματος των Κουίν, Φρέντι Μέρκιουρι!
Αν επισκεφθείτε τη Ζανζιβάρη, μη διστάζετε να χαιρετίσετε τους ντόπιους λέγοντας Μάμπο ή Τζάμπο σε άπταιστα σουαχίλι!
Το νησί Πέμπα είναι ο τόπος κατοικίας του ομώνυμου είδους ιπτάμενης αλεπούς!
- Η Ζανζιβάρη βρίσκεται αρκετά κοντά στη νοητή γραμμή του Ισημερινού, κι έχει σχεδόν απόλυτη ισορροπία ημέρας και νύχτας!
- Ο Αγγλό-Ζανζιβαρικός πόλεμος είναι ο πιο σύντομος στην ιστορία! Ξεκίνησε 9 το πρωί και σε 38 λεπτά με το ρολόι είχαν σφυρίξει την λήξη.
Πηγές: Unesco, Wikipedia, RoadsAndKingdoms
