Στη Θάλασσα της Μάγχης, σε μικρή απόσταση από τις γαλλικές ακτές της Νορμανδίας, βρίσκεται το αρχιπέλαγος των Αγγλονορμανδικών Νήσων (αγγλιστί Channel Islands). Πρόκειται για ένα σύνολο νησιών, τα οποία αποτελούν κτήση του Βρετανικού Στέμματος και χωρίζονται σε δύο διοικητικές ενότητες: το Βαϊλάτο του Τζέρσεϊ και του Βαϊλάτο του Γκέρνσεϊ.
Τα νησιά αυτά είναι αυτοδιοικούμενα και δεν αποτελούν μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου, ούτε της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, ούτε έχουν ενταχθεί ποτέ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι υπεύθυνο για την άμυνα και τις διεθνείς τους σχέσεις.
Τα δύο «Βαϊλάτα» (μια ονομασία που παραπέμπει στην εποχή της φεουδαρχίας) έχουν ανεξάρτητη διοίκηση ήδη από τον ύστερο 13ο αιώνα. Μάλιστα, θεωρούνται υπολείμματα του Δουκάτου της Νορμανδίας, το οποίο δημιουργήθηκε το 911 από τους Βίκινγκς που είχαν εγκατασταθεί στις γαλλικές περιοχές του Κάτω Σηκουάνα. Με τη Συνθήκη του Παρισιού το 1259 ο βασιλιάς της Αγγλίας Ερρίκος Γ΄ αναγνώρισε την παραχώρηση του Δουκάτου της Νορμανδίας στο βασίλειο της Γαλλίας, κατάφερε ωστόσο να διατηρήσει την κυριαρχία του στα νησιά της Μάγχης. Τους επόμενους αιώνες τα νησιά αποτέλεσαν πεδίο σύγκρουσης ανάμεσα στην Αγγλία και τη Γαλλία, παρέμειναν όμως σταθερά υπό την εξουσία του Βρετανικού Στέμματος.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τα Αγγλονορμανδικά νησιά ήταν το μόνο βρετανικό έδαφος που καταλήφθηκε από τον γερμανικό στρατό. Αν και μεγάλο μέρος του πληθυσμού κατέφυγε στη Βρετανία, όσοι παρέμειναν υπέφεραν ιδιαίτερα από την πείνα και τις διώξεις που υπέστησαν από τους Γερμανούς, λόγω και του ισχυρού αντιστασιακού κινήματος που αναπτύχθηκε στα νησιά. Μάλιστα, στο νησί Άλντερνεϊ λειτούργησε το μοναδικό ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης σε βρετανικό έδαφος.
Μετά τον πόλεμο τα νησιά αναδιοργανώθηκαν, προσελκύοντας μετανάστες και αναπτύσσοντας τον τομέα του τουρισμού, ενώ μεγάλο τμήμα των εσόδων τους προέρχεται από την υπεράκτια (offshore) οικονομία. Σήμερα διαθέτουν αυτόνομη νομοθεσία, εκλογική διαδικασία και αντιπροσωπευτικό σώμα, ενώ το κάθε βαϊλάτο διαθέτει τους δικούς του θεσμούς, με ελάχιστους κοινούς και για τα δύο. Αρχηγός είναι ο εκάστοτε Αντικυβερνήτης (εκπρόσωπος του Βρετανικού Στέμματος), ενώ αναπληρωτής του είναι ο Επιστάτης ή Βάιλος, ο οποίος είναι επικεφαλής της δικαστικής και πολιτειακής ηγεσίας, πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Κοινοβουλίου και «εγγυητής του (άγραφου) συντάγματος». Επίσημες γλώσσες είναι τα αγγλικά και τα γαλλικά, ενώ και οι τοπικές νορμανδικές διάλεκτοι Jèrriais και Guernésiais είναι αναγνωρισμένες ως τοπικές γλώσσες.
Το Βαϊλάτο του Τζέρσεϊ (Ζέρσεϊ στα γαλλικά ή Υερσέη στα ελληνικά) αποτελείται από το ομώνυμο νησί, το μεγαλύτερο από τα Αγγλονορμανδικά νησιά, και άλλα δύο συμπλέγματα ακατοίκητων νησιών, το Μινκιέρ και το Εκρέχους. Έχει έκταση 119,6 τετρ. χλμ. και πληθυσμό γύρω στους 107.000 κατοίκους. Πρωτεύουσα είναι το Σεντ Χέλιερ.
Το νησί είναι σε μεγάλο βαθμό ένα οροπέδιο με βαθιές κοιλάδες που το διατρέχουν με κατεύθυνση από το βορρά προς το νότο. Στη βόρεια ακτογραμμή υπάρχουν ψηλοί βράχοι που φτάνουν τα 148 μέτρα σε ύψος, ενώ στα νότια μεγάλες, αμμώδεις παραλίες.
Το νησί έδωσε το όνομά του στην πολιτεία των ΗΠΑ, Νιου Τζέρσεϊ. Ο βασιλιάς της Αγγλίας Κάρολος Β΄, ως αντάλλαγμα για τη βοήθεια που του προσέφερε κατά τη διάρκεια της εξορίας του στο Τζέρσεϊ τη δεκαετία του 1640, παραχώρησε στον διοικητή του νησιού Τζορτζ Καρτερέ εδάφη στις αμερικανικές αποικίες της Αγγλίας, μεταξύ των ποταμών Χάτσον και Ντέλαγουερ, τα οποία ονόμασε Νιου Τζέρσεϊ.
Μερικά από τα αξιοθέατα του Τζέρσεϊ είναι τα παρακάτω:
- Το Mont Orgueil, ένα μεσαιωνικό κάστρο του 13ου αιώνα στην ανατολική ακτή του νησιού. Είχε την ευθύνη της άμυνας του νησιού μέχρι τον 16ο αιώνα, οπότε και υποσκελίστηκε από το Elizabeth Castle, το οποίο χτίστηκε σε ένα μικρό νησάκι κοντά στην πρωτεύουσα.
- To Devil’s Hole ή Creux de Vis, ένας φυσικός κρατήρας στη βόρεια ακτή, ο οποίος δημιουργήθηκε από την κατάρρευση ενός σπηλαίου πριν από χιλιάδες χρόνια. Στην κορυφή του κρατήρα υπάρχει ένα χάλκινο άγαλμα με τη μορφή του διαβόλου που δείχνει το μονοπάτι προς το σπήλαιο, το οποίο θαλασσοδέρνεται από τα κύματα.
- Το Hougue Bie, μια κατασκευή που χρονολογείται στη νεολιθική εποχή και χρησίμευε πιθανότατα για ταφές ή άλλες τελετουργίες. Θεωρείται ότι είναι το δέκατο παλαιότερο κτίσμα στον πλανήτη.
- To Crapaud, ένα χάλκινο άγαλμα με τη μορφή ενός φρύνου (είδους μεγάλου βατράχου), συμβόλου του νησιού. «Φρύνους» αποκαλούσαν οι Γάλλοι τους κατοίκους του Τζέρσεϊ.
Το Βαϊλάτο του Γκέρνσεϊ αποτελείται από τα κατοικημένα νησιά Γκέρνσεϊ, Άλντερνεϊ, Σαρκ, Χερμ, Ζετού και Μπρεκού και έναν αριθμό ακατοίκητων νησίδων. Έχει έκταση 78 τετρ. χλμ. και πληθυσμό γύρω στους 63.000 κατοίκους. Πρωτεύουσα είναι το Σεντ Πίτερ Πορτ στο νησί Γκέρνσεϊ.
Το περιβάλλον των νησιών του βαϊλάτου του Γκέρνσεϊ περιλαμβάνει βραχώδεις και αμμώδεις παραλίες, ανεμοδαρμένες πεδιάδες, καλλιεργήσιμες εκτάσεις και δάση. Τα ισχυρά παλιρροϊκά ρεύματα μπορεί να κάνουν τα νερά στην περιοχή αρκετά επικίνδυνα για ιστιοπλοΐα, έχουν δημιουργήσει όμως μοναδικούς φυσικούς βιοτόπους με πλούσια πανίδα, ιδιαίτερα σε πουλιά, με χαρακτηριστικότερο είδος την φρατέρκουλα του Ατλαντικού. Γι’ αυτό και ορισμένες περιοχές προστατεύονται από την περιβαλλοντική Σύμβαση Ραμσάρ, όπως η δυτική ακτή του Άλντερνεϊ.
Το 2011 το νησί Σαρκ αναγνωρίστηκε από τον Διεθνή Οργανισμό Σκοτεινού Ουρανού (International Dark Sky Association) ως το πρώτο στον κόσμο νησί με σκοτεινό ουρανό, επιβραβεύοντάς το για τις ιδανικές συνθήκες που προσφέρει για αστρονομικές παρατηρήσεις με γυμνό μάτι. Στο Σαρκ δεν υπάρχει δημόσιος φωτισμός, ενώ απαγορεύονται τα αυτοκίνητα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το Γερμανικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο στο Γκέρνσεϊ, ένα υπόγειο κτηριακό σύμπλεγμα που κατασκευάστηκε από αιχμαλώτους κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής του νησιού μεταξύ 1940 και 1945 και είναι σήμερα επισκέψιμο. Γενικά οι Γερμανοί άφησαν πολλά οχυρωματικά έργα στο νησί (σήραγγες, αντιαεροπορικές κατασκευές, αμυντικά οχυρά κλπ.), κάποια από τα οποία λειτουργούν σήμερα ως μουσεία.
Bonus Facts
- Στο ίδιο καθεστώς με τα Αγγλονορμανδικά νησιά (κτήση του Βρετανικού Στέμματος) υπάγεται και η Νήσος του Μαν.
- Νότια του Τζέρσεϊ, μόλις 11 μίλια από τις ακτές της Γαλλίας, υπάρχουν μερικά μικρά νησάκια, τα νησιά Σωζέ (Chausey), τα οποία δεν περιλαμβάνονται στις Αγγλονορμανδικές νήσους. Υπάγονται διοικητικά στη Γαλλία, ενώ μόνο το ένα νησί κατοικείται από λίγους ψαράδες.
- Η Νήσος Ουάιτ (Isle of Wight), η οποία βρίσκεται επίσης στη Μάγχη απέναντι από την πόλη του Σαουθάμπτον, δεν ανήκει στα Αγγλονορμανδικά νησιά.
- Από το νησί Τζέρσεϊ έχει πάρει το όνομά του ένα είδος λεπτού ελαστικού υφάσματος, το γνωστό ζέρσεϊ.
- Αρχικά στο Τζέρσεϊ και κατόπιν στο Γκέρνσεϊ έζησε για αρκετά χρόνια ο διάσημος Γάλλος συγγραφέας Βίκτορ Ουγκώ. Ζώντας εξόριστος στο Σεντ Πίτερ Πορτ μεταξύ 1855 και 1870, ολοκλήρωσε το αριστούργημά του «Οι Άθλιοι».
- ΠΡΟΣΟΧΗ: συνονόματα νησιά (Channel Islands) υπάρχουν και στα ανοιχτά της Καλιφόρνιας στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Πηγές: Wikipedia [1],[2],[3], Lonelyplanet, Atlasobscura [1],[2], Britannica
Μία Απάντηση
Καταπληκτική ενημέρωση