Το Φρούριο του Βελιγραδίου είναι χτισμένο σε μια κορυφογραμμή ύψους 125,5 μέτρων, πάνω στη συμβολή δυο ποταμών, του Σάββα και του Δούναβη.
Αν και καταστράφηκε πολλές φορές, χτίστηκε ακόμα περισσότερες και παραμένει έως τις μέρες μας το σύμβολο της πόλης του Βελιγραδίου.
Η σημασία του
Η στρατηγικά ευνοϊκή θέση της κορυφογραμμής παρέχει συνθήκες ελέγχου στις πεδιάδες βόρεια και δυτικά. Υπήρξε οικισμός κατά τη Νεολιθική Εποχή κρίνοντας και από τα αρχαιολογικά ευρήματα.
Το Φρούριο του Βελιγραδίου ανακηρύχθηκε Μνημείο Πολιτισμού Εξαιρετικής Σημασίας το 1979. Αποτελεί το δημοφιλέστερο τουριστικό αξιοθέατο στο Βελιγράδι, με τη Skadarlija να έρχεται στη δεύτερη θέση. Ο συνολικός αριθμός επισκεπτών είναι πάνω από 2 εκατομμύρια ετησίως.
Το φρούριο του Βελιγραδίου για να χτιστεί χρειάστηκε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, από τον 2ο έως τον 18ο αιώνα. Η ιστορία του φρουρίου είναι σχεδόν ταυτόσημη με την ιστορία της πόλης αλλά και ολόκληρης της χώρας.
Oι Ρωμαίοι
Οι επιθέσεις βαρβαρικών φυλών οδήγησαν στην ίδρυση του πρώτου ρωμαϊκού στρατιωτικού στρατοπέδου. Στις αρχές του 2ου αιώνα, το Singidunum έγινε η έδρα της Τέταρτης Λεγεώνας των Φλαβιανών.
Λόγω των πολεμικών επιτυχιών της, αυτή η λεγεώνα ονομάστηκε Felix. Η πρώτη ρωμαϊκή οχύρωση ήταν τύπου χωμάτινης παλαίστρας. Στη συνέχεια κατασκευάστηκε κάστρο – οχυρωμένο στρατόπεδο.
Το κάστρο είχε ορθογώνια βάση μήκους 560 μέτρων και πλάτους περίπου 350 μέτρων και βρισκόταν στην περιοχή της σημερινής Άνω Πόλης και τμήμα του Πάρκου Kalemegdan.
Σταυροδρόμι πολιτισμών
Το φρούριο υπέστη καταστροφές από Γότθους, Ούννους, Αβάρους και Σλάβους. Κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής, δημιουργήθηκε το αρχαίο Singidunum.
Η παρουσία δύο διαφορετικών εθνοτικών στοιχείων αντικατοπτρίστηκε στο όνομα της πόλης. Το «Singidunum» είναι ένα σύνθετο του θρακικού ή δακικού φυλετικού ονόματος «Singi» και της κελτικής λέξης «dunum» που σημαίνει πόλη.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία βοήθησε στην ανοικοδόμηση των οχυρώσεων της πόλης. Αρκετοί πύργοι και επάλξεις χτίστηκαν σύμφωνα με τις αρχές της βυζαντινής στρατιωτικής αρχιτεκτονικής. Επίσης χτίστηκε το κάστρο στην Άνω Πόλη, μήκους περίπου 135 μέτρων και πλάτους περίπου 60 μέτρων.
Το φρούριο στην υπηρεσία της πρωτεύουσας
Μετά τη μάχη της Ανγκόρας (1402), ο Στέφανος Λαζάρεβιτς, ο γιος του πρίγκιπα Λάζαρου, έλαβε τον τίτλο του δεσπότη και τη διοίκηση του Βελιγραδίου. Το 1404 το Βελιγράδι έγινε για πρώτη φορά πρωτεύουσα του σερβικού κράτους.
Όταν το Βελιγράδι έγινε για πρώτη φορά πρωτεύουσα της χώρας, ο πυρήνας γύρω από τον οποίο αναπτύχθηκε ο οικισμός ήταν το φρούριο του Βελιγραδίου και το πάρκο Kalemegdan.
Αμέσως άρχισε να ανοικοδομεί τις υπάρχουσες οχυρώσεις και στη συνέχεια έχτισε νέα τείχη και πύργους. Το Βελιγράδι χωρίστηκε σε δύο μέρη, την Άνω και την Κάτω Πόλη.
Η πόλη περιβαλλόταν από διπλά τείχη με πύργους και τάφρο στην ηπειρωτική χώρα. Στην Άνω Πόλη, στη θέση ενός παλιού βυζαντινού κάστρου, κτίστηκε ένα κάστρο, ειδικά οχυρωμένο με τείχος με πύργους και τάφρο.
Μέσα στο κάστρο ήταν η αυλή και υπήρχαν οι μεγάλοι πύργοι του Nebojša και του Bojša, τα σπίτια των ευγενών, το παρεκκλήσι, η βιβλιοθήκη και το θησαυροφυλάκιο.
Οι Οθωμανοί και η οριστική παράδοση του
Το 1521, ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής κατάφερε να καταλάβει την πόλη. Το Βελιγράδι έγινε σημαντικό τουρκικό προπύργιο. Οι Οθωμανοί ονόμασαν το χωράφι μπροστά από το φρούριο, “Kalemegdan” (“kale” που σημαίνει πόλη και “megdan” σημαίνει πεδίο). Ο λόφος στον οποίο χτίστηκε το φρούριο ονομαζόταν Fićir-bajir – ο λόφος της σκέψης -.
Στις αρχές του 19ου αιώνα, η βασιλεία του τρόμου των Γενιτσάρων και τα γεγονότα γύρω από τη σφαγή επιφανών ευγενών οδήγησαν στην αφύπνιση της εθνικής συνείδησης. Η Πρώτη Σερβική Εξέγερση πραγματοποιήθηκε το 1804, με επικεφαλής τον Karadjordje Petrović.
Στα τέλη του 1806, οι αντάρτες κατέλαβαν την πόλη και στις αρχές του 1807, το φρούριο. Μετά την κατάρρευση της εξέγερσης το 1813, οι Οθωμανοί κυβέρνησαν ξανά το φρούριο μέχρι την οριστική αναχώρησή τους από το Βελιγράδι.
Στο Kalemegdan, ο Τούρκος διοικητής του Βελιγραδίου παρέδωσε τα κλειδιά της πόλης στον πρίγκιπα Mihailo Obrenović στις 6 Απριλίου 1867. Μετά από αυτή την περίοδο, το φρούριο έχασε τη σημασία του ως στρατιωτικό οχυρό.
Το πάρκο Kalemegdan
Το 1869 ξεκίνησαν οι πρώτες εργασίες για το Πάρκο Kalemegdan. Δυο χρόνια μετά φυτευτήκαν δέντρα και κατασκευάστηκαν μονοπάτια. Το 1909, χτίστηκε η Μικρή Σκάλα που οδηγεί στον οδό Francuska.
Ανάμεσα στους δύο παγκόσμιους πολέμους, το πάρκο πήρε τη σημερινή του όψη. Χτίστηκε ο περίπατος Sava με τη Μεγάλη Σκάλα που οδηγεί στην Πύλη του Βασιλιά και το μνημείο «Victor».
Το πάρκο Kalemegdan είναι επίσης χωρισμένο σε Great Kalemegdan Park και Little Kalemegdan Park.
Ορόσημα και Σημεία Ενδιαφέροντος
Το λεγόμενο «Ρωμαϊκό πηγάδι» χτίστηκε στις αρχές του 18ου αιώνα κρύβει μπόλικες ιστορίες. Σήμερα διατηρούνται οι περισσότερες πύλες που οδηγούν στην πόλη, καθώς και ο πύργος Σαχάτ (Πύργος του Ρολογιού) όπου διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση.
Ένα από τα μνημεία ισλαμικής αρχιτεκτονικής στο Βελιγράδι είναι το Turbeh του Damad Ali Pasha στην Κάτω Πόλη. Υπάρχουν επίσης το Big Gunpowder Magazine και το Hamam – Old Turkish Bath.
Στην Κάτω πόλη υπάρχει το Στρατιωτικό Μουσείο αλλά και ο πύργος Nebojša. ’Ένας μεσαιωνικός πύργος κανονιού που οι Οθωμανοί μετέτρεψαν σε μπουντρούμι.
Το μνημείο «Victor» υψώνεται πάνω από τα τείχη της πόλης και αποτελεί το σύμβολο του Βελιγραδίου και της νίκης στο πέρασμα του χρόνου. Το χάλκινο γλυπτό ενός γυμνού άνδρα που κρατά ένα περιστέρι και ένα σπαθί, είναι έργο του γλύπτη Ivan Meštrović.
Ο μύθος λέει ότι ο τάφος του Αττίλα βρίσκεται στη συμβολή του Σάββα και του Δούναβη, κάτω από το φρούριο.
Bonus Fact
Το Kalemegdan διαθέτει και ανοιχτό γήπεδο μπάσκετ που θεωρείται από τα πιο θρυλικά σε ολόκληρο τον κόσμο. Τον Οκτώβριο του 1923, ο William Willand, ο απεσταλμένος του Ερυθρού Σταυρού των Η.Π.Α. ήρθε στο Βελιγράδι και έβαλε τον πρώτο σπόρο του αθλήματος.
Το γήπεδο αποτελεί το λίκνο του σερβικού μπάσκετ. Το καλοκαίρι του 1945, όταν ιδρύθηκε ο σύλλογος μπάσκετ του Ερυθρού Αστέρα, το Kalemegdan ορίστηκε ως η έδρα της ομάδας.
Λίγο αργότερα την ίδια χρονιά, στις 4 Οκτωβρίου 1945, ιδρύθηκε η Παρτιζάν όπου επίσης είχε ως έδρα στο ξεκίνημά της το Kalemegdan. Από τότε που ξεκίνησε η αντιπαλότητα των δυο ομάδων, η οποία συνεχίζεται σήμερα.
Σήμερα θεωρείται και είναι πολύ ελκυστικό να παίζεις μπάσκετ ανάμεσα στα ψηλά τείχη του φρουρίου.
Υπάρχουν δύο γήπεδα το ένα δίπλα στο άλλο και οι άνθρωποι συνήθως αποφασίζουν να επιλέξουν το γήπεδο με βάση το χρώμα της ομάδας τους.
