Μελετώντας τη σημασία των επωνύμων των χωρών της Ευρώπης, χρωμάτισα την κάθε χώρα ανάλογα με την προέλευσή τους και τις ερμηνείες τους. Κάποια υποδηλώνουν τόπο καταγωγής, πατρώνυμο, επάγγελμα, προσωπικό χαρακτηριστικό ή κάποιο στοιχείο της φύσης. Πάμε να δούμε και πιο αναλυτικά κάποιες από τις χώρες:
Ισλανδία: Jónsdóttir ή Jónsson
Τα επώνυμα στην Ισλανδία είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ισλανδία είναι γνωστή με το παρατσούκλι η χώρα χωρίς επώνυμα. Παρόλο που ορισμένες οικογένειες υιοθετούν ονόματα που σχετίζονται με μέρη και ονόματα προγόνων, η Ισλανδία δεν χρησιμοποιεί τα επίθετα με τον ίδιο τρόπο που έχει συνηθίσει ο υπόλοιπος κόσμος.
Οι Ισλανδοί χρησιμοποιούν συνήθως κάτι που ονομάζεται πατρώνυμο ή μητρώνυμο, αντί για το τυπικό επώνυμο. Για παράδειγμα: Αν ένας άνδρας και μια γυναίκα παντρευτούν στην Ισλανδία, τα ονόματά τους παραμένουν ίδια. Η γυναίκα δεν παίρνει το επίθετο του άντρα που παντρεύεται στις περισσότερες περιπτώσεις.
Πες ότι οι γονείς σου ήταν η Selma Jondottir και ο Egill Ragnarson. Αυτά τα ονόματα θα έμεναν τα ίδια όταν οι δυο τους παντρευτούν.
Αν η Selma και ο Egill είχαν ένα αγοράκι, το επίθετό του θα ήταν «Egillson» επειδή ο πατέρας του λεγόταν Egill. Εάν το ζευγάρι έχει επίσης ένα κοριτσάκι, τότε το επίθετό του θα ήταν Egillsdóttir. Η Ισλανδία χρησιμοποιεί το επίθημα -dóttir για ένα κορίτσι και το -son για ένα αγόρι.
Αν και αυτή η πρακτική ονοματοδοσίας εμφανίστηκε σε όλες τις Βόρειες χώρες για γενιές, μόνο η Ισλανδία συνέχισε να χρησιμοποιεί το ίδιο σύστημα.
Η ισλανδική εκδοχή του «John» είναι το Jón, που σημαίνει «Δώρο Θεού». Σύμφωνα με τα παραπάνω Jónsdóttir σημαίνει η κόρη του Jón και Jónsson αντίστοιχα ο γιος του Jón.
Νορβηγία: Hansen
Σε μια πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε από τη Στατιστική Υπηρεσία της Νορβηγίας, το 22,4% του πληθυσμού της χώρας είχε έπωνυμο που καταλήγει σε «–sen».
Hansen σημαίνει ο γιος του Hans. Στην Νορβηγία υπάρχουν 53,011 άνθρωποι με το επώνυμο αυτό, ενώ είναι αρκετά δημοφιλές και στην Δανία καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση.
Σουηδία: Andersson
19 από τα 20 πιο δημοφιλή επώνυμα στη Σουηδία είναι πατρωνυμικά. Εξαίρεση αποτελεί το επίθετο Lindberg στην 17η θέση που αποδίδει ένα γεωγραφικό χαρακτηριστικό. Lind σημαίνει η φλαμουριά και berg το βουνό.
Υπάρχουν 251,621 Andersson στη Σουηδία και όπως καλά ψυλλιαστήκατε σημαίνει ο γιος του Anders.
Φινλανδία: Korhonen
To Korhonen προκύπτει από το περιγραφικό ψευδώνυμο korho ‘κουφός’, + το επίθημα του κοινού επωνύμου -nen. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε όχι μόνο για να δηλώσε έναν κωφό, αλλά και κάποιον που ήταν ηλικιωμένος, απόμακρος, αδέξιος ή ανόητος.
Ρωσία: Smirnov
Το πιο κοινό επώνυμο στη Ρωσία είναι το Smirnov, που σημαίνει “ήσυχος” ή “αθόρυβος”. Το ρωσικό «smirny» μεταφράζεται ως ήπιος. Αν και είναι το πιο δημοφιλές ρωσικό επώνυμο, οι Smirnov αποτελούν μόνο το 1,8% του πληθυσμού της Ρωσίας.
Εσθονία: Tamm
Υπάρχουν 5,659 Εσθονοί που φέρουν το επίθετο Tamm και σημαίνει “βελανιδιά”.
Λετονία: Bērziņš
Το Bērziņš, το πιο κοινό επώνυμο στη Λετονία, προέρχεται από το λετονικό «bērzs», που σημαίνει «σημύδα» και υποδηλώνει κάποιον που ζει ανάμεσα σε σημύδες.
Λιθουανία: Kazlauskas
Στην Λιθουανία υπάρχει διαφορά μεταξύ των ανδρικών επωνύμων από αυτά των παντρεμένων και των ανύπαντρων γυναικών. Τα επώνυμα των παντρεμένων γυναικών σχηματίζονται αφαιρώντας την κατάληξη του ανδρικού επωνύμου και προσθέτοντας το επίθημα – iene, για παράδειγμα, Katilius – Katiliene, Varnas – Varniene, Zujus – Zujiene (ή Zujuviene). Έτσι, το επίθημα – iene έχει την ίδια σημασία με το ελληνικό “κυρία” που χρησιμοποιείται πριν από το όνομα μιας παντρεμένης γυναίκας. Τα επώνυμα των ανύπαντρων γυναικών σχηματίζονται με την προσθήκη των επιθημάτων – aite, – yte, – ute, – te, για παράδειγμα, Katilius – Katiliute, Zujus – Zujute, Varnas – Varnaite, Banys – Banyte. Το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα είχαμε την εμφάνιση μιας νέας παράδοσης για τις παντρεμένες γυναίκες, ιδιαίτερα τις καλλιτέχνιδες, οι οποίες χρησιμοποιούσαν τα πατρικά τους ονόματα.
Όσον αφορά το πιο δημοφιλές επίθετο, προέρχεται από το πολωνικό Kozłowski, που σημαίνει αυτός που είναι από το Kozłów.
Λευκορωσία/Βουλγαρία: Ivanov
Ivanov σημαίνει ο γιος του Ivan και είναι η σλάβικη εκδοχή του John. Υπάρχουν 36,882 Λευκορώσοι με αυτό το επώνυμο και 150,384 Βούλγαροι. Είναι ιδιαίτερα δημοφιλές και στην Ρωσία.
Ουκρανία: Melnik
Το Melnik, Melnick ή Melnyk είναι ένα ουδέτερο ως προς το φύλο σλαβικό επαγγελματικό επώνυμο που σημαίνει «μυλωνάς».
Μολδαβία: Rusu
Σημαίνει ότι κατάγεται από τη Ρωσία ή ότι οι πρόγονοί του ήταν Ρώσοι.
Τουρκία: Yilmaz
Yilmaz στα τουρκικά σημαίνει ο ατρόμητος ή θαραλλέος.
Ελλάδα: Παπαδόπουλος
Στην Ελλάδα το πιο σύνηθες επώνυμο Παπαδόπουλος υποδηλώνει επάγγελμα και σημαίνει “ο γιος του παπά”.
Η πλειοψηφία πάντως των ελληνικών επωνύμων είναι πατρωνυμικά. Εκτός από τα επώνυμα που προέρχονται από επαγγέλματα όπως στην περίπτωση του Παπαδόπουλου που είπαμε, υπάρχουν κι αυτά που δηλώνουν μια περιοχή (πχ. Κρητικός, Αϊβαλιώτης), παρατσούκλια που σχετίζονται με προσωπικά χαρακτηριστικά (πχ Κοντός, Μυταράς, Κουφός) και άλλα.
| Τα πιο δημοφιλή επώνυμα στην Ελλάδα | |
| #1 | ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ |
| #2 | ΠΑΠΠΑΣ |
| #3 | ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ |
| #4 | ΒΛΑΧΟΣ |
| #5 | ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ |
| #6 | ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ |
| #7 | ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ |
| #8 | ΜΑΚΡΗΣ |
| #9 | ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ |
| #10 | ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ |
Ιταλία/Μονακό: Rossi
Το ιταλικό επώνυμο Rossi υποδηλώνει κόκκινο δέρμα ή μαλλιά.
Ισπανία/Ανδόρα: Garcia
Η πιο κοινή σημασία του επωνύμου Garcia είναι το “απόγονος ή γιος του Garcia” (η ισπανική μορφή του Gerald).
Πορτογαλία: Silva
Το Silva είναι το πιο δημοφιλές επώνυμο στις πορτογαλόφωνες χώρες, όπως η Πορτογαλία και η Βραζιλία. Προέρχεται από τη λατινική λέξη silva, που σημαίνει «δάσος» ή «ζούγκλα».
Το επώνυμο είναι επίσης ευρέως διαδεδομένο στη Γαλικία της Ισπανίας και στην ισπανόφωνη Λατινική Αμερική.
Γαλλία: Martin
Προέρχεται από το λατινικό όνομα Martinus, το οποίο είναι μια ύστερη μορφή του ονόματος του ρωμαϊκού θεού Μαρς, του θεού του πολέμου των Ρωμαίων (ο οποίος αργότερα ταυτίστηκε με τον Άρη της ελληνικής μυθολογίας). Η έννοια συνήθως αποδίδεται σε σχέση με τον θεό ως «του Μαρς» ή ως «πολεμικός».
Γερμανία/Ελβετία: Müller
Η γερμανική λέξη Müller σημαίνει «μυλωνάς» (ως επάγγελμα). Είναι το πιο κοινό οικογενειακό επώνυμο στη Γερμανία, την Ελβετία και τα γαλλικά διαμερίσματα του Bas-Rhin και του Moselle, ενώ είναι και το πέμπτο πιο κοινό επώνυμο στην Αυστρία
Αυστρία: Gruber
To Gruber είναι τοπογραφικό επώνυμο για κάποιον που ζούσε σε μία κοιλότητα.
Ηνωμένο Βασίλειο: Smith
Το πιο κοινό επώνυμο στη Σκωτία και στο Ηνωμένο Βασίλειο συνολικά, το Smith προέρχεται από τη Μέση Αγγλική περίοδο. Το έχουν 546.960 Βρετανοί υπήκοοι. Ξεκίνησε ως επαγγελματικό όνομα για κάποιον που δούλευε με μέταλλο, όπως ένας σιδηρουργός (Blacksmith). Ίδια προέλευση έχουν και τα επίσης δημοφιλή επώνυμα Taylor και Wright.
Διαβάστε στη συνέχεια:
Θέλω διακαώς να ακούσω την ιστορία που κρύβεται πίσω απ’ το επώνυμο σας στα σχόλια από κάτω.
Μία Απάντηση
Ουγγαρία: Nagy, που σημαίνει “μεγάλος”