«Γη του Σέκελι» – ένας ουγγρικός θύλακας στην καρδιά της Ρουμανίας

Εκδήλωση για την αυτονομία των Σέκελι στις 10 Μαρτίου 2014 στη Βουδαπέστη, με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας Ελευθερίας των Σέκελι (πηγή: Wikimedia Commons)
Στο κέντρο περίπου της Ρουμανίας, στις κοιλάδες και τους λόφους των Ανατολικών Καρπαθίων στην περιοχή της Τρανσυλβανίας, βρίσκεται ένα εθνικό ενκλάβιο που είναι γνωστό ως «Γη του Σέκελι ή Σέκλερλαντ», όπου ζουν οι «Σέκελι ή Σέκλερ», μια εθνότητα ουγγρικής καταγωγής.

Στο κέντρο περίπου της Ρουμανίας, στις κοιλάδες και τους λόφους των Ανατολικών Καρπαθίων στην περιοχή της Τρανσυλβανίας, βρίσκεται ένα εθνικό ενκλάβιο που είναι γνωστό ως «Γη του Σέκελι ή Σέκλερλαντ», όπου ζουν οι «Σέκελι ή Σέκλερ», μια εθνότητα ουγγρικής καταγωγής. 

Οι Σέκελι συναντώνται κυρίως στις ρουμανικές επαρχίες Χαργκίτα και Κοβάσνα (όπου αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού), καθώς και σε τμήμα της επαρχίας Μούρες. Αν και αυτοπροσδιορίζονται ως Ούγγροι, οι Σέκελι συγκροτούν μια διακριτή υποομάδα μέσα στο ουγγρικό έθνος και αποτελούν τους μισούς περίπου από τους Ούγγρους που ζουν στη Ρουμανία.

Χάρτης της Ρουμανίας: με κίτρινο χρώμα η ιστορική περιοχή των Σέκελι (πηγή: Wikimedia Commons)
Χάρτης της Ρουμανίας: με κίτρινο χρώμα η ιστορική περιοχή των Σέκελι (πηγή: Wikimedia Commons)
Η Κόκκινη Λίμνη στην επαρχία Χαργκίτα, πατρίδα των Σέκελι (πηγή: peakvisor.com)
Η Κόκκινη Λίμνη στην επαρχία Χαργκίτα, πατρίδα των Σέκελι (πηγή: peakvisor.com)

Αν και η προέλευση των Ούγγρων Σέκελι δεν είναι γνωστή, υποστηρίζεται ότι πιθανότατα εγκαταστάθηκαν στην Τρανσυλβανία τον 12ο αιώνα, αν και οι ίδιοι θεωρούν τους εαυτούς του απογόνους των Ούννων του Αττίλα. Οι περιοχές τους έγιναν τμήμα του Βασιλείου της Ουγγαρίας, το οποίο είχε ήδη ιδρυθεί τα Χριστούγεννα του έτους 1000 από τον βασιλιά Στέφανο Α’. Μάλιστα, οι Σέκελι απολάμβαναν ένα ειδικό καθεστώς αυτονομίας ως ανταμοιβή για τις στρατιωτικές τους υπηρεσίες, καθώς είχαν επιφορτιστεί με τη φύλαξη των ανατολικών συνόρων του κράτους από ξένες επιθέσεις. Το ίδιο το όνομά τους προέρχεται από την ουγγρική έκφραση που σημαίνει «φρουροί των συνόρων», ήταν δηλαδή κάτι σαν τους Ακρίτες του Βυζαντίου.

Οχυρωμένη εκκλησία στην πόλη Ντάρτζιου (στα ουγγρικά Σέκελιντερζ) στην επαρχία Χαργκίτα. Ο ναός χτίστηκε τον 13ο αιώνα από τους Σέκλερ και σήμερα αποτελεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO (πηγή: Wikimedia Commons)
Οχυρωμένη εκκλησία στην πόλη Ντάρτζιου (στα ουγγρικά Σέκελιντερζ) στην επαρχία Χαργκίτα. Ο ναός χτίστηκε τον 13ο αιώνα από τους Σέκλερ και σήμερα αποτελεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO (πηγή: Wikimedia Commons)
Παράσταση από τον βίο του Αγίου Λαδίσλαου, του θρυλικού Ούγγρου βασιλιά του 11ου αιώνα, στην οχυρωμένη εκκλησία του Σέκελιντερζ (πηγή: Wikimedia Commons)
Παράσταση από τον βίο του Αγίου Λαδίσλαου, του θρυλικού Ούγγρου βασιλιά του 11ου αιώνα, στην οχυρωμένη εκκλησία του Σέκελιντερζ (πηγή: Wikimedia Commons)

Μετά την κατάκτηση της Ουγγαρίας από τους Οθωμανούς γύρω στα μέσα του 16ου αιώνα σχηματίστηκε το Πριγκιπάτο της Τρανσυλβανίας, ένα ημιανεξάρτητο κρατίδιο υπό οθωμανική επικυριαρχία, στο πλαίσιο του οποίου οι Ούγγροι Σέκελι διατήρησαν τα προνόμιά τους. Μάλιστα, η Τρανσυλβανική Δίαιτα, το Κοινοβούλιο του κρατιδίου, αποτελούνταν από τρεις εθνότητες (Unio Trium Nationum): τους Ούγγρους ευγενείς, τους Σάξονες αστούς και τους Σέκελι αγρότες-στρατιώτες, αφήνοντας την πλειοψηφία των Ρουμάνων ορθοδόξων χωρίς πολιτικά δικαιώματα.

Χαρακτηριστική ξύλινη σκαλιστή πύλη, σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς των Σέκλερ, στην πόλη Σφίντου Γκεόργκε (Σέψιζεντγκιοργκι στα ουγγρικά), πρωτεύουσα της επαρχίας Κοβάσνα (πηγή: Wikimedia Commons)
Χαρακτηριστική ξύλινη σκαλιστή πύλη, σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς των Σέκλερ, στην πόλη Σφίντου Γκεόργκε (Σέψιζεντγκιοργκι στα ουγγρικά), πρωτεύουσα της επαρχίας Κοβάσνα (πηγή: Wikimedia Commons)

Κατά τα τέλη του 17ου αιώνα, με τις νίκες των Αυστριακών επί των Οθωμανών, η Τρανσυλβανία προσαρτήθηκε στην Αψβουργική Μοναρχία (αργότερα Αυστριακή Αυτοκρατορία), ενώ μετά τη δημιουργία της ενωμένης Αυστροουγγαρίας το 1867 έγινε τμήμα του βασιλείου της Ουγγαρίας. Με τις διοικητικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν από το νέο καθεστώς «δυαρχίας» το ειδικό καθεστώς αυτονομίας των Σέκελι καταργήθηκε.

Η συνθήκη του Τριανόν που υπογράφτηκε το 1920, μετά το τέλος του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, προέβλεπε την ενσωμάτωση της ευρύτερης περιοχής της Τρανσυλβανίας στο Βασίλειο της Ρουμανίας. Σταδιακά οι ρουμανικές αρχές άρχισαν να εφαρμόζουν ένα σχέδιο «ρουμανοποίησης» των Σέκελι: πολλά ουγγρικά τοπωνύμια αντικαταστάθηκαν με ρουμανικά, η ουγγρική γλώσσα εξοβελίστηκε από τη δημόσια ζωή και τα δημόσια αξιώματα ανατέθηκαν σε Ρουμάνους.

Το κάστρο Μικό στην πόλη Μιερκούρεα Τσιουκ (στα ουγγρικά Τσίκζερεντα), πρωτεύουσα της επαρχίας Χαργκίτα, σήμερα Μουσείο των Σέκλερ (πηγή: Wikimedia Commons)
Το κάστρο Μικό στην πόλη Μιερκούρεα Τσιουκ (στα ουγγρικά Τσίκζερεντα), πρωτεύουσα της επαρχίας Χαργκίτα, σήμερα Μουσείο των Σέκλερ (πηγή: Wikimedia Commons)

Το 1940, και ενώ ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν σε πλήρη εξέλιξη, η βόρεια Τρανσυλβανία μαζί με τις περισσότερες από τις περιοχές των Σέκελι έγιναν και πάλι τμήμα της Ουγγαρίας. Μετά το τέλος του πολέμου η ρουμανική κυριαρχία αποκαταστάθηκε, ενώ το 1952 δημιουργήθηκε στις περιοχές των Σέκελι η Ουγγρική Αυτόνομη Περιοχή που καταργήθηκε το 1968 από το καθεστώς Τσαουσέσκου.

Οχυρωμένη εκκλησία στην πόλη Μιχάιλενι (στα ουγγρικά Τσίκζεντμιχαλι) στην επαρχία Χαργκίτα (πηγή: Wikimedia Commons/Rachel Titiriga)
Οχυρωμένη εκκλησία στην πόλη Μιχάιλενι (στα ουγγρικά Τσίκζεντμιχαλι) στην επαρχία Χαργκίτα (πηγή: Wikimedia Commons/Rachel Titiriga)

Μετά την πτώση του κομμουνισμού οι ελπίδες για αναβίωση του ειδικού καθεστώτος των Σέκελι διαψεύστηκαν. Οι Ούγγροι της Ρουμανίας δημιούργησαν το 1989 ένα δικό τους κόμμα, τη Δημοκρατική Ένωση Ούγγρων της Ρουμανίας (RMDSZ), το οποίο έχει συμμετάσχει ως εταίρος σε αρκετούς κυβερνητικούς συνασπισμούς. Επίσης, το 2003 συγκροτήθηκε το Εθνικό Συμβούλιο των Σέκλερ (SZNT), ένας οργανισμός που διεκδικεί ένα υψηλότερο επίπεδο πολιτικής και διοικητικής αυτονομίας των Σέκλερ μέσα στο πλαίσιο του ρουμανικού κράτους. Το αίτημα αυτό, ωστόσο, δεν βρίσκει θετική ανταπόκριση από την κυβέρνηση και το μεγαλύτερο τμήμα του πολιτικού κόσμου της Ρουμανίας.

Η σημαία των Σέκελι κυματίζει στο ουγγρικό Κοινοβούλιο στη Βουδαπέστη (πηγή: Wikimedia Commons)
Η σημαία των Σέκελι κυματίζει στο ουγγρικό Κοινοβούλιο στη Βουδαπέστη (πηγή: Wikimedia Commons)

Bonus Facts

  • Η σημαία των Σέκελι φέρει τον ήλιο και τη σελήνη, τα σύμβολα των Σέκλερ, τα οποία εμφανίζονται και στα εθνόσημα της Τρανσυλβανίας και της Ρουμανίας.
  • Πολιτιστικό κέντρο του Σέκελι είναι το Τίργκου Μούρες (Μάροσβασαρχελι στα ουγγρικά), η μεγαλύτερη αστική ουγγρική κοινότητα στη Ρουμανία, μολονότι η πλειοψηφία του πληθυσμού της πόλης είναι Ρουμάνοι.
Η σημαία της «Γης του Σέκελι» (πηγή: Wikimedia Commons)
Η σημαία της «Γης του Σέκελι» (πηγή: Wikimedia Commons)
Δίγλωσση πινακίδα στο Τίργκου Μούρες σε ρουμανικά και ουγγρικά (πηγή: Wikimedia Commons)
Δίγλωσση πινακίδα στο Τίργκου Μούρες σε ρουμανικά και ουγγρικά (πηγή: Wikimedia Commons)
  • Κάποιες μικρές ομάδες Σέκελι μετανάστευσαν από την Τρανσυλβανία κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Βουκοβίνας, συγκροτώντας μια χωριστή πληθυσμιακή υποομάδα των Σέκλερ. Σήμερα κατοικούν σε περιοχές της Ουγγαρίας, της Ρουμανίας και της Σερβίας.
  • Εκτός από τα εδάφη των Σέκελι, πληθυσμοί ουγγρικής καταγωγής κατοικούν και σε άλλες περιοχές της Ρουμανίας, συγκροτώντας τη μεγαλύτερη εθνική μειονότητα της χώρας, με ποσοστό 6,1% του συνολικού της πληθυσμού (σύμφωνα με την απογραφή του 2011).
Χάρτης με την κατανομή πληθυσμού της Ρουμανίας ανά εθνότητα. Στις περιοχές με πράσινο χρώμα κατοικούν κατά πλειοψηφία Ούγγροι: στην επαρχία Χαργκίτα σε ποσοστό 85,1% και στην επαρχία Κοβάσνα σε ποσοστό 73,7%. Σημαντικά ποσοστά ουγγρικού πληθυσμού κατοικούν στις επαρχίες Μούρες (38,1%), Σάτου Μάρε (34,6%) και Μπιχόρ (25,3%) (πηγή: Wikimedia Commons)
Χάρτης με την κατανομή πληθυσμού της Ρουμανίας ανά εθνότητα. Στις περιοχές με πράσινο χρώμα κατοικούν κατά πλειοψηφία Ούγγροι: στην επαρχία Χαργκίτα σε ποσοστό 85,1% και στην επαρχία Κοβάσνα σε ποσοστό 73,7%. Σημαντικά ποσοστά ουγγρικού πληθυσμού κατοικούν στις επαρχίες Μούρες (38,1%), Σάτου Μάρε (34,6%) και Μπιχόρ (25,3%) (πηγή: Wikimedia Commons)
  • Εκτός από τους Ούγγρους, στα εδάφη της Ρουμανίας κατοικούν και άλλες μειονότητες, μεταξύ αυτών Γερμανοί, Ουκρανοί και Ρομά.

Πηγές: Wikipedia [1], [2], [3], [4], [5], Britannica, Hunineu

Picture of Βασιλης Παπαδοπουλος
Βασιλης Παπαδοπουλος
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Χαλκίδα, αλλά εδώ και χρόνια περιπλανιέμαι στην πρωτεύουσα. Σπούδασα ιστορία, η οποία μαζί με τη γεωγραφία είναι οι δύο εμμονές που με καταδιώκουν από την παιδική μου ηλικία. Λατρεύω τους χάρτες, την αρχιτεκτονική, το χάσιμο στους δρόμους των πόλεων και την Sade Adu

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

* Ορισμένοι σύνδεσμοι σε αυτήν την ανάρτηση οδηγούν σε συνεργαζόμενες σελίδες. Εάν αγοράσετε κάτι μέσω αυτών, μπορεί να κερδίσω μια μικρή προμήθεια — η οποία ΔΕΝ σας επιβαρύνει σε κάτι! Με αυτόν τον τρόπο το geografikoi.gr συντηρείται και μπορώ και παρέχω το περιεχόμενο του δωρεάν.