Η μαλτέζικη γλώσσα είναι η μόνη σημιτική γλώσσα γραμμένη στη λατινική γραφή και η μόνη επίσημη σημιτική γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέρος της οποίας αποτελεί και η Μάλτα.
Καταρχάς πρόκειται για μια αραβική διάλεκτο, η οποία κατά τη διάρκεια των αιώνων έχει πάρει λέξεις από πολλές άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες – ανάλογα με το ποιος κυβερνούσε τη Μάλτα και για πόσο καιρό.
Η ικανότητα της μαλτέζικης γλώσσας να προσαρμόζεται και να εξελίσσεται, έχει εξασφαλίσει την επιβίωσή της στο πέρασμα του χρόνου. Ακόμη και σήμερα, η μαλτέζικη γλώσσα συνεχίζει να απορροφά ξένες λέξεις με περίσσεια ευκολία.
Τα βασικά στοιχεία της μαλτέζικης γλώσσας
Ομιλούνται από περίπου μισό εκατομμύριο ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα μαλτέζικα ακούγονται παράξενα στους επισκέπτες – κάποιοι πιστεύουν ότι έχουν τη δυνατότητα να τα καταλάβουν, αλλά η πλειονότητα του κόσμου αδυνατεί.
Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι τρεις στις δέκα λέξεις στα μαλτέζικα είναι λέξεις προερχόμενες από τα αγγλικά, τα γαλλικά ή τα ιταλικά, ενώ οι υπόλοιπες έχουν σημιτικές ρίζες. Συνήθεις εκφράσεις όπως «thank you» ή grazzi (grazie στα ιταλικά) και χαιρετισμοί όπως «hello», bonġu (bonjour στα γαλλικά) ή bonswa (bonsoir, επίσης γαλλικά), έχουν σχεδόν αντικαταστήσει πλήρως τις μαλτέζικες αντίστοιχές τους.
Δυστυχώς, δεν είναι πολλοί οι Μαλτέζοι που χειρίζονται την γλώσσα ικανοποιητικά στην γραπτή της μορφή. Πολλοί παραπονιούνται ότι τα γραπτά μαλτέζικα είναι ένας πραγματικός γραμματικός εφιάλτης, αλλά πιθανώς ο αληθινός λόγος είναι ότι λίγοι έχουν την υπομονή να το κάνουν σωστά.
Οι ντόπιοι γλωσσολόγοι ανησυχούν για μια σύγχρονη κοινωνία που γράφει μαλτέζικα όπως τους αρέσει, χωρίς καμία φροντίδα στους γραμματικούς κανόνες που είναι τόσο σημαντικοί. Άλλοι πιστεύουν ότι αυτός ο τρόπος γραφής πρέπει να ασπαστεί, υποστηρίζοντας ότι ο γραπτός λόγος πρέπει να ακολουθεί τον προφορικό.
Ποια είναι η επίσημη εθνική γλώσσα της Μάλτας;
Η Μάλτα έχει δύο επίσημες γλώσσες – τη μαλτέζικη και την αγγλική – και οι δύο ομιλούνται άπταιστα από τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού.
Για εκατοντάδες χρόνια, η μαλτέζικη γλώσσα αφέθηκε στην τύχη της, την ομιλούσαν οι απλοί πολίτες και την αγνοούσαν αυτοί που κυβερνούσαν. Το γεγονός αυτό ίσως εξασφάλισε και την επιβίωσή της. Με την άφιξη των Βρετανών το 1800, τα αγγλικά εισήχθησαν και απορροφήθηκαν γρήγορα από τους Μαλτέζους. Σήμερα, ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού προτιμά να μιλάει αγγλικά ή ανατράφηκε με τα αγγλικά ως κύρια γλώσσα. Τόσο η διδασκαλία των αγγλικών όσο και των μαλτέζικων είναι υποχρεωτική στα σχολεία.
Αν και η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού μιλά αγγλικά, οι περισσότεροι Μαλτέζοι προτιμούν να μιλούν μαλτέζικα με τους συμπατριώτες τους. Παρόλο που τα αγγλικά είναι επίσημη γλώσσα, η γλώσσα του λαού παραμένει η μαλτέζικη, η οποία είναι σε μεγάλο βαθμό, σημαντικό μέρος της ταυτότητας της Μάλτας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Γιατί φημίζεται η Μάλτα;
Ποιες άλλες γλώσσες ομιλούνται συνήθως στη Μάλτα;
Η ιταλική επιρροή μπορεί να γίνει πολύ αισθητή στη Μάλτα – από το φαγητό μέχρι τη μόδα, και επίσης από το γεγονός ότι τα ιταλικά ομιλούνται από περίπου το 60% των Μαλτέζων. Από την αρχαιότητα, οι άνθρωποι από την Ιταλία και τη Σικελία διέσχιζαν την Μεσόγειο είτε για να κατοικήσουν στο νησί ή για να κάνουν εμπόριο.
Οι Ρωμαίοι καλλιεργούσαν ελαιόδεντρα και αμπέλια στην Μάλτα. Αργότερα, η Μάλτα έγινε μέρος του Βασιλείου της Σικελίας και οι εμπορικοί δεσμοί με τη Σικελία έχουν αφήσει έντονα το στίγμα τους – γλωσσικά και πολιτιστικά. Το 1530, τα ιταλικά ανακηρύχθηκαν επίσημη γλώσσα από τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη και παρέμειναν έτσι μέχρι το 1934. Σε πιο σύγχρονες εποχές, οι ιταλικοί τηλεοπτικοί σταθμοί ήταν ουσιαστικά οι μόνοι σταθμοί στους οποίους συντονιζόντουσαν οι Μαλτέζοι για μια περίοδο που διήρκεσε περίπου 40 χρόνια, μεταξύ των δεκαετιών του 1960 και του 2000.
Πού μπορώ να μάθω μαλτέζικα;
Η εκμάθηση των μαλτέζικων με τον σωστό τρόπο μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την παραμονή στη Μάλτα για λίγο, την παρακολούθηση μερικών μαθημάτων και την εξάσκηση. Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένοι διαδικτυακοί τόποι όπου μπορείτε να μάθετε μερικές λέξεις στα γρήγορα. Αφήνω εδώ μερικές προτάσεις:
Μερικές κοινές φράσεις στα μαλτέζικα
Παρακάτω είναι μια λίστα με φράσεις (και οι προφορές τους στα αγγλικά) που μπορεί να είναι χρήσιμες όταν ταξιδεύετε στη Μάλτα και το Γκόζο. Μην ανησυχείτε πάντως, οι περισσότεροι στην Μάλτα καταλαβαίνουν και μιλούν τα αγγλικά μια χαρά.
- Καλημέρα: Bonġu (bonju)
- Καληνύχτα: Il-lejl it-tajjeb (illeyl ittayeb)
- Αντίο: Saħħa (Sahha)
- Παρακαλώ: Jekk jogħġbok (yekk yojbok)
- Ευχαριστώ: Grazzi (Gratsee)
- Συγνώμη: Skużani (skuzanee)
- Πόσο μακριά; Kemm hemm bogħod (kemm emm bood)
- Πόσο; Kemm? (kemm)
Που μπορώ να βρω λεωφορείο/ταξί; Fejn nista’ nsib karozza tal-linja / taxi? (feyn nista insib karotsa tallinja/taxi?)
Μπορείτε να με πάτε στο αεροδρόμιο παρακαλώ;
Tista’ teħodni l-ajruport? (tista tehodni layruport?)Πόσο κοστίζει; Kemm tiswa? (kemm tiswa?)
Που είναι η κοντινότερη τουαλέτα; Fejn qiegħda l-kamra tal-banju? (Feyn qeda ilkamra talbanyu)
Που μπορώ να βρω κάτι να φάω; Minn fejn nista’ nixtri ikel? (minnfeyn nista nishtree ikel?)
Χρειάζομαι βοήθεια: Għandi bżonn l-għajnuna (andee bzonn laynuna)
Χάθηκα: Intlift (intlift)
Καλέστε την αστυνομία: Ċempel lill-pulizija (chempel lill pulitseeya)
Χρειάζομαι ένα γιατρό: Għandi bżonn tabib (andee bzonn tabib)
Διαβάστε στη συνέχεια: Τα κορυφαία αξιοθέατα της Μάλτας
