Με αφορμή την ηφαιστειακή έκρηξη στο νησί Χούνγκα Τόνγκα Χούνγκα Χαπάι, πάμε να γνωρίσουμε καλύτερα το νησιωτικό βασίλειο των Τόνγκα μέσα από 12 απίθανα φακτς:
Η ένωση και ο διαχωρισμός του Χούνγκα Τόνγκα Χούνγκα Χαπάι
Το 2009, τα δύο κοντινά ακατοίκητα νησιά της Τόνγκα, ονόματι Χούνγκα Τονγκα και Χούνγκα Χαπάι ενώθηκαν μεταξύ τους μετά από την ηφαιστειακή έκρηξη που εκδηλώθηκε ανάμεσα τους. Η νέα χερσαία έκταση που αναδύθηκε μαζί με τα δύο νησιά ονομαζόταν πλέον Χούνγκα Τονγκα Χούνγκα Χαπάι. Το ίδιο ηφαίστειο πριν λίγες μέρες εξεράγη και μέσα σε μία μέρα η χερσαία έκταση που είχε ενώσει τα νησιά πριν χρόνια, υποχώρησε.
Η Τόνγκα έχει και ένα νησί που εξαφανίζεται συνέχεια
Το Fonuafo’ou σημαίνει «Νέο νησί» στα Τονγκανικά και είναι το κατάλληλο όνομα για ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο που μας απασχολεί συχνά πυκνά. Μεταξύ του 1781 και του 1865, υπήρξαν αναφορές για ένα μεγάλο ύφαλο στην ομάδα των νησιών Ha’apai. Το 1867, το βρετανικό HMS Falcon επιβεβαίωσε την ύπαρξη του κοραλλιογενή ύφαλου. Το νησί είχε μεγαλώσει στα 50 μέτρα ύψος και στα 2 χιλιόμετρα σε μήκος μέχρι το 1885, όταν η Τόνγκα ανακήρυξε το νέο νησί, το Fonuafo’ou! Όμως το 1894 το νησί χάθηκε! Βρε που πήγε το νησί; Στη συνέχεια επανεμφανίστηκε δύο χρόνια αργότερα με ύψος 320 μέτρων πριν μας αφήσει για άλλη μια φορά. Εννοείται επανεμφανίστηκε το 1927 και στη συνέχεια εξαφανίστηκε ξανά το 1949. Αυτή τη στιγμή το Fonuafo’ou βρίσκεται στην «κρυφή» φάση του.
Οι μεγάπτερες φάλαινες ταξιδεύουν σχεδόν 5.000 χιλιόμετρα για να αναπαραχθούν και να γεννήσουν στην Τόνγκα
Ένας από τους κύριους λόγους που πολλοί επισκέπτες έρχονται στην Τόνγκα είναι για να κολυμπήσουν με μια καμπούρα φάλαινα. Οι φάλαινες πραγματοποιούν ένα εκπληκτικό ταξίδι 4.830 χιλιομέτρων από τις περιοχές τροφοδοσίας τους στην Ανταρκτική μέχρι τα ζεστά νερά της Τόνγκα κάθε χρόνο μεταξύ Ιουνίου και Οκτωβρίου. Εδώ αναπαράγονται, γεννάνε και μεγαλώνουν τα μικρά τους πριν επιστρέψουν πίσω στην Ανταρκτική.
Τα νησιά Niua είναι πιο κοντά στη Σαμόα από οποιοδήποτε άλλο νησί της Τόνγκα
Η Τόνγκα αποτελείται από περίπου 170 νησιά, χωρισμένα σε πέντε διοικητικά τμήματα. Ένα από αυτά είναι τα νησιά Niua, μια ομάδα τριών νησιών που βρίσκεται περίπου 300 χιλιόμετρα βόρεια του πλησιέστερου νησιωτικού συγκροτήματος της Τόνγκα, Vava’u. Ta Niua είναι πιο κοντά στη Σαμόα παρά στο Vava’u, κάτι που αντικατοπτρίζεται ιδιαίτερα στους ντόπιους του Niuafo’ou, οι οποίοι μιλούν τη δική τους τονγκανική διάλεκτο με κάποιες επιρροές από τη Σαμόα.
To Niuafo’ou λεγόταν και νησί κορσεβοκούτι
Μιλώντας για το Niuafo’ou, το νησί έχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία να μας πει, όσον αφορά τις ταχυδρομικές υπηρεσίες του. Δεδομένου ότι δεν υπήρχε αγκυροβόλιο στο βραχώδες νησί, οι κάτοικοι έπρεπε να είναι δημιουργικοί για να λαμβάνουν αλληλογραφία και προμήθειες από τα διερχόμενα πλοία. Ένας δυνατός κολυμβητής κολυμπούσε προς τα πλοία, απ’ τα οποία πετούσαν την αλληλογραφία σε μια φόρμα για μπισκότα ώστε να την πάρει ο κολυμβητής σώα. Για την εξωτερική αλληλογραφία, ο κολυμβητής έδενε ένα τσίγκινο κουτί στην άκρη ενός μακριού ραβδιού για να το περάσει στο πλήρωμα του πλοίου. Αυτή η μοναδική ταχυδρομική μέθοδος χρησιμοποιήθηκε μέχρι το 1931, όταν, σύμφωνα με ισχυρισμούς, ο κολυμβητής του ταχυδρομείου έπεσε θύμα επίθεσης καρχαρία…Σήμερα, το γραμματόσημο Niuafo’ou θεωρείται θρυλικό μεταξύ των συλλεκτών γραμματοσήμων.
Η Τόνγκα ήταν η πατρίδα του βαρύτερου μονάρχη στον κόσμο
Πολλά από τα συναρπαστικά γεγονότα για την Τόνγκα περιβάλλουν τη μοναρχία της, αλλά ας ξεκινήσουμε με το πιο σημαντικό: ο βασιλιάς Taufa’ahau Tupou IV ήταν ο βαρύτερος μονάρχης στον κόσμο. Στην πραγματικότητα, εξακολουθεί να κατέχει το Παγκόσμιο Ρεκόρ Γκίνες ως ο βαρύτερος μονάρχης στον κόσμο με 208,7 κιλά Παρόλα αυτά, κατάφερε να χάσει περίπου το 40% του βάρους του αποτελώντας πρότυπο υγείας για ολόκληρη την Τόνγκα.
Ο Τζέιμς Κουκ αποκάλεσε την Τόνγκα «Φιλικά Νησιά» επειδή το σχέδιο του αρχηγού της Τόνγκα δεν ευόδωσε
Ο Βρετανός εξερευνητής Τζέιμς Κουκ αποκάλεσε την Τόνγκα τα «Φιλικά Νησιά» και είναι μια φράση που χρησιμοποιεί η τουριστική βιομηχανία της Τόνγκα μέχρι σήμερα! Ο καπετάνιος Τζέιμς Κουκ έδωσε το παρατσούκλι στα νησιά αφού παρευρέθηκε προς τιμήν του σε πλούσιο γλέντι και φεστιβάλ, που διοργανώθηκε από τον αρχηγό Finau στο Ha’apai. Ο Κουκ δεν γνώριζε, ωστόσο, ότι η γιορτή σχεδιάστηκε στην πραγματικότητα ως ενέδρα για να λεηλατήσουν το πλοίο του… Ο Finau και οι ευγενείς του δεν μπορούσαν να φέρουν εις πέρας το σχέδιό τους και έτσι εγκατέλειψαν την επιχείρηση λίγο πριν από τη γιορτή. Ανακαλύψτε τις περιπέτειες του Τζέιμς Κουκ!
Η Τόνγκα είναι ίσως η μοναδική περιοχή του Ειρηνικού που ποτέ δεν έγινε αποικία και έχει διατηρήσει την τοπική κυριαρχία της
Αντί να παραδώσει όλες τις εξουσίες στους Βρετανούς, οι οποίοι διείσδυσαν στην Τόνγκα με ιεραπόστολους, ο Τούι Τόνγκα (Βασιλιάς της Τόνγκα) δημιούργησε τη συνταγματική μοναρχία της Τόνγκα… με τη βοήθεια ενός υπερβολικά εξυπηρετικού Βρετανού αιδεσιμότατου που έγινε ο πρώτος πρωθυπουργός της Τόνγκα.
Είναι παράνομο να εργάζεστε, να αθλείστε ή ακόμα και να κάνετε δουλειές την Κυριακή
Ένας από τους χριστιανικούς νόμους που εξακολουθεί να εφαρμόζεται μέχρι σήμερα είναι η απαγόρευση της επιχειρηματικής δραστηριότητας την Κυριακή. Φυσικά, για να ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις, υπάρχουν μερικές επιχειρήσεις που εξαιρούνται από αυτό, συμπεριλαμβανομένων των τουριστικών θέρετρων. Διαφορετικά, το μεγαλύτερο μέρος της Τόνγκα κλείνει την Κυριακή για χάρη της οικογένειας, της εκκλησίας, της ανάπαυσης και του φαγητού. Περισσότερα για τις Κυριακές στη Τόνγκα διαβάστε αυτό.
Υπάρχουν διαφορετικά συστήματα αρίθμησης στα Τονγκανικά
Οι δύο επίσημες γλώσσες στην Τόνγκα είναι τα τονγκανικά και τα αγγλικά. Ωστόσο, μην νομίζετε ότι θα τα καταφέρετε να μετρήσετε ως το 10 στη τονγκανική γλώσσα. Η γλώσσα τους έχει διαφορετικά αριθμητικά συστήματα για διαφορετικά στοιχεία. Για παράδειγμα, οι λέξεις που χρησιμοποιούν για τους αριθμούς μετρώντας καρύδες είναι διαφορετικές απ’ αυτές όταν μετράς ψάρια.
Η Τόνγκα βιώνει την κλιματική αλλαγή
Το Βασίλειο της Τόνγκα, που βρίσκεται στο δακτύλιο φωτιάς του Ειρηνικού Ωκεανού, έχει τουλάχιστον 4 ενεργά ηφαίστεια στο αρχιπέλαγος του. Το 2009 σημειώθηκε ένας μεγάλος υποθαλάσσιος σεισμός 8,3 βαθμών, ο οποίος με τη σειρά του προκάλεσε τσουνάμι. Το τσουνάμι λέγεται ότι σκότωσε τουλάχιστον 10 Τονγκανούς και αρκετά χωριά καταστράφηκαν. Εκτός από την αστάθεια λόγω του δακτυλίου της φωτιάς, η κλιματική αλλαγή αποτελεί επίσης άμεση απειλή για τα νησιά. Ενώ τμήματα των νησιών είναι ορεινά και ηφαιστειακά και προστατεύονται από φράγματα υφάλων, άλλα μέρη των νησιών είναι επίπεδα και απροστάτευτα. Αυτά τα νησιά βλέπουν τις ανησυχητικές επιπτώσεις από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, που αποτελεί επίσης φυσική απειλή για τους κατοίκους τους.
Η Τόνγκα είναι η δεύτερη πιο παχύσαρκη χώρα στον κόσμο
Το 90% του πληθυσμού της Τόνγκα είναι υπέρβαρο με το 70% των κατοίκων της να είναι παχύσαρκοι. Μάλιστα, έως και το 40% του πληθυσμού πιστεύεται ότι έχει διαβήτη τύπου 2 και το προσδόκιμο ζωής είναι χαμηλό. Μία από τις κύριες αιτίες είναι τα φτηνά λιπαρά κρέατα που εισάγονται κυρίως από τη Νέα Ζηλανδία. Η παραδοσιακή διατροφή της Τόνγκα είναι υγιεινή και περιλαμβάνει ψάρια, καρύδες και λαχανικά ριζών. Τον 20ο αιώνα, οι ΗΠΑ άρχισαν να στέλνουν ουρές γαλοπούλας ενώ η Νέα Ζηλανδία έστελνε χαμηλής ποιότητας πλευρών προβάτων στα νησιά. Και τα δύο κρέατα περιείχαν πολύ λίπος (τα οποία δεν θεωρήθηκαν κατάλληλα για κατανάλωση στις ΗΠΑ και τη Νέα Ζηλανδία) και τα δύο ήταν εξαιρετικά φθηνά. Η διατροφή των ανθρώπων άλλαξε και σήμερα έχει επηρεάσει την πλειοψηφία του πληθυσμού.
Fakaleiti
Στην Τόνγκα, αν μια γυναίκα έχει μόνο γιους, θα μεγάλωνε τουλάχιστον έναν από αυτούς ως κόρη για να βοηθήσει σε δουλειές όπως το μαγείρεμα και η καθαριότητα. Αυτά τα αγόρια λέγονται Fakaleitī. Faka σημαίνει «σαν» και leiti σημαίνει «κυρία». Σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες, δεν υπάρχει στίγμα και αναμιγνύονται εύκολα με την κοινωνία. Η επιλογή ενός τέτοιου τρόπου ζωής σήμερα ονομάζεται πάλι fakaleitī. Αν και το fakaleitī στην Τόνγκα δεν συνδέονται απαραίτητα με τα ΛΟΑΤKI άτομα στον δυτικό κόσμο, όσοι μεγαλώνουν σε κοινότητες μεταναστών της Τόνγκα στη Νέα Ζηλανδία, την Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να νιώσουν μεγαλύτερη συνοχή με τέτοια άτομα παρά με τους fakaleitī στο νησιωτικό βασίλειο.
