Οι περισσότεροι από μας, για να μην πούμε όλοι, έχουμε παρατηρήσει πάνω σε χάρτες ή στην υδρόγειο σφαίρα κάποιες ιδιαίτερες γραμμές, που συνήθως εμφανίζονται διακεκομμένες, στο βόρειο και νότιο ημισφαίριο. Αυτές βρίσκονται στο ένα τέταρτο περίπου της απόστασης του ισημερινού από τους πόλους και ονομάζονται τροπικοί. Στο βόρειο ημισφαίριο είναι ο Τροπικός του Καρκίνου και στο νότιο ο Τροπικός του Αιγόκερω. Οι δύο τροπικοί, μαζί με τον ισημερινό και τους δύο πολικούς κύκλους, τον αρκτικό και τον ανταρκτικό δηλαδή, μας κάνουν τους πέντε κυριότερους νοητούς κύκλους γεωγραφικού πλάτους στην χαρτογράφηση της Γης.
Η λέξη «τροπικός» προέρχεται από την «τροπή», που σημαίνει στροφή, αλλαγή κατεύθυνσης ή κλίση, αναφερόμενη στο γεγονός ότι ο Ήλιος φαίνεται να αλλάζει κατεύθυνση και να «γυρίζει πίσω» στα ηλιοστάσια.
Ποιά όμως η σημασία τους και πως ορίζονται οι τροπικοί;
Ο τροπικός λοιπόν είναι ο κύκλος με το βορειότερο ή νοτιότερο γεωγραφικό πλάτος στην Γη στου οποίου τα σημεία κατά την διάρκεια του θερινού ηλιοστασίου, αναλόγως του ημισφαιρίου, ο ήλιος βρίσκεται το μεσημέρι στο ζενίθ. Με άλλα λόγια εκείνη την ημέρα, στον τροπικό κύκλο, οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν κατακόρυφα προς την Γη.
Συνεπώς υπάρχουν δυο τροπικοί. Ο Τροπικός του Καρκίνου στο βόρειο ημισφαίριο, που συμβαίνει το φαινόμενο που αναφέρθηκε κατά το θερινό ηλιοστάσιο, κατά τις 21 Ιουνίου περίπου, και ο Τροπικός του Αιγόκερω για το νότιο ημισφαίριο που το φαινόμενο συμβαίνει κατά τις 21 Δεκεμβρίου περίπου, που είναι το δικό του θερινό ηλιοστάσιο (το χειμερινό ηλιοστάσιο για το βόρειο ημισφαίριο).
Η ακριβής απόσταση των τροπικών από τον ισημερινό, ο οποίος έχει 0° γεωγραφικό πλάτος είναι 23° 26′ 22″, είτε βόρεια ή νότια. Οι 23° 26′ 22″ είναι η ακριβής κλίση του άξονα της Γης ως προς το επίπεδο περιστροφής της, την εκλειπτική δηλαδή, γύρω από τον Ήλιο.
Κατά την διάρκεια του θερινού ηλιοστασίου, για οποιοδήποτε ημισφαίριο, η διάρκεια της ημέρας για τα σημεία του τροπικού είναι 13 ώρες και 35 λεπτά, ενώ κατά την διάρκεια του χειμερινού ηλιοστασίου η διάρκεια της ημέρας είναι 10 ώρες και 41 λεπτά.
Η περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα στους δύο τροπικούς ονομάζεται τροπική ζώνη, ενώ οι ζώνες από τους τροπικούς ως τις 35 μοίρες βόρεια ή νότια ονομάζονται υποτροπικές.
Οι χώρες από τις οποίες διέρχεται ο τροπικός του Καρκίνου ξεκινώντας από τον Ειρηνικό Ωκεανό και τις 180° είναι οι εξής:
Μεξικό, Μπαχάμες, Δυτική Σαχάρα, Μαυριτανία, Μάλι, Αλγερία, Νίγηρας, Λιβύη, Τσαντ (ίσα ίσα περνάει στο βορειότερο άκρο της χώρας), Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ομάν, Ινδία, Μπανγκλαντές, Μυανμάρ (ή Μπούρμα), Κίνα και Ταϊβάν.
Ενώ οι χώρες από τις οποίες διέρχεται ο τροπικός του Αιγόκερω είναι οι εξής:
Χιλή, Αργεντινή, Παραγουάη, Βραζιλία, Ναμίμπια, Μποτσουάνα, Νότια Αφρική, Μοζαμβίκη, Μαδαγασκάρη και Αυστραλία.
Ποιές χώρες διασχίζει η γραμμή του ισημερινού; Διαβάστε το άρθρο μας εδώ.
Bonus Facts
- Το μήκος του κάθε τροπικού είναι 36788 km, ενώ του ισημερινού είναι 40075 km.
- Μόλις 4 χώρες βρίσκονται εξ ολοκλήρου νότια του τροπικού του Αιγόκερω, απεναντίας στις 73 που βρίσκονται βορειότερα του τροπικού του Καρκίνου.
- Οι γραμμές αυτές του γεωγραφικού πλάτους ονομάστηκαν έτσι γιατί όταν προσδιορίστηκαν τους τελευταίους αιώνες π.Χ.. Ο Ήλιος εκείνη την εποχή βρισκόταν στον αστερισμό του Καρκίνου στο ηλιοστάσιο του Ιουνίου και του Αιγόκερω στο ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου. Λόγω της κίνησης της Γης και της μεταβολής των ισημεριών, αυτό δεν ισχύει πλέον. Σήμερα ο ήλιος βρίσκεται στον Ταύρο στο ηλιοστάσιο του Ιουνίου και στον αστερισμό του Τοξότη στο ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου, αλλά εξακολουθούμε να ονομάζουμε τους τροπικούς σύμφωνα με τα αρχικά τους ονόματα.
- Η θέση των τροπικών αλλάζει μερικά μέτρα χρόνο με τον χρόνο εξαιτίας μιας μικρής ταλάντωσης του άξονα της Γης σε σχέση με το επίπεδο της εκλειπτικής, το επίπεδο στο οποίο η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο. Η αξονική κλίση της Γης ποικίλλει σε διάστημα 41.000 ετών από 22,1 έως 24,5 μοίρες. Αυτή η ταλάντευση σημαίνει ότι ο Τροπικός του Καρκίνου, για παράδειγμα, κινείται προς το παρόν νότια με ρυθμό σχεδόν 15 μέτρων ετησίως.
- Σε πολλές χώρες υπάρχουν και πινακίδες που σημειώνουν την διέλευση του τροπικού.
Διαβάστε στη συνέχεια: Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τον Πρώτο Μεσημβρινό (Μεσημβρινός του Γκρίνουιτς)
