Δεν είναι μυστικό ότι το Έβερεστ, το κόσμημα στο στέμμα των Ιμαλαΐων του Νεπάλ, είναι το κορυφαίο βουνό πάνω στη Γη. Είναι μία από αυτές τις πληροφορίες που κουβαλάμε από την παιδική μας ηλικία, όπως επίσης το γεγονός ότι ο Νιλ Άρμστρονγκ ήταν ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στο φεγγάρι ή ότι οι γαλάζιες φάλαινες είναι τα μεγαλύτερα ζώα που έζησαν ποτέ.
Μπορεί λοιπόν να εκπλαγείτε όταν διαβάσετε ότι υπάρχουν άλλες δύο κορυφές που θα μπορούσαν ενδεχομένως να θεωρηθούν οι ψηλότερες της Γης. Απλά εξαρτάται από τον τρόπο που μετράς το ύψος των βουνών.
Έτσι, ανάλογα την παράμετρο που θα πάρουμε ως βάση του κάθε βουνού (είτε είναι η επιφάνεια της θάλασσας, είτε είναι το κέντρο της γης, είτε είναι η βάση του ανεξάρτητα της θαλάσσης) έχουμε και διαφορετική απάντηση στο ερώτημα: ποιο είναι το ψηλότερο βουνό στον κόσμο;
Το Έβερεστ, που βρίσκεται βαθιά στην υπο-οροσείρα Mahālangūr Himāl των Ιμαλαΐων, είναι αναμφίβολα το πιο διάσημο – και σαγηνευτικό – από όλα τα βουνά του πλανήτη μας. Γνωστό και ως Chomolungma, που σημαίνει «Θεά Μητέρα του Κόσμου» στα Θιβετιανά, το Έβερεστ αναρριχήθηκε για πρώτη φορά στις 29 Μαΐου 1953 από τον Tenzing Norgay, έναν σέρπα του Νεπάλ, και τον Νεοζηλανδό Edmund Hillary, και έκτοτε έχει αναρριχηθεί με επιτυχία από περίπου 4.000 άτομα. Το βουνό έχει επίσης στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 300 ανθρώπους από το 1922, η χρονιά που άρχισαν να τηρούνται αρχεία.
Οι ερευνητές έχουν μετρήσει το Έβερεστ πολλές φορές τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά η πιο πρόσφατη αξιολόγηση, που ανακοινώθηκε τον Νοέμβριο του 2021, το τοποθετεί στα 8.848,86 μέτρα (29.031,69 πόδια) πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, που είναι σχεδόν 8,8 χιλιόμετρα ύψος. Είναι ένα αρκετά εντυπωσιακό ύψος, αλλά εγείρει ένα ερώτημα: Γιατί χρησιμοποιούμε τον όρο “πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας” όταν προσδιορίζουμε την ψηλότερη κορυφή του κόσμου;
Διαβάστε στη συνέχεια: 27 πράγματα που δεν γνωρίζατε για το βουνό Έβερεστ
«Για να υπάρχει συγκρισιμότητα στις μετρήσεις, είναι απαραίτητο να έχουμε ένα συνεπές σημείο αναφοράς», δηλώνει ο Μάρτιν Πράις, καθηγητής και ιδρυτικός διευθυντής του Κέντρου Μελετών Βουνών στο Πανεπιστήμιο των Χάιλαντς και Νήσων στη Σκωτία.
«Ιστορικά, και μέχρι και σήμερα, το υψόμετρο συνήθως δίνεται ως το ύψος από τη μέση στάθμη της θάλασσας. Ωστόσο, αυτό πρέπει να γίνεται με αναφορά σε μια τυπική μέση στάθμη της θάλασσας, η οποία πρέπει να καθοριστεί. Η στάθμη της θάλασσας είναι διαφορετική σε διάφορα μέρη του κόσμου και αλλάζει λόγω της κλιματικής αλλαγής.»
Ως αποτέλεσμα, «το υψόμετρο μετριέται πλέον σε σχέση με το μαθηματικά καθορισμένο γεωειδές της Γης», είπε. Το γεωειδές είναι, σύμφωνα με την Εθνική Διοίκηση Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, «ένα μοντέλο παγκόσμιας μέσης στάθμης της θάλασσας που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση ακριβών επιφανειακών υψομέτρων». Αυτός ο μέσος όρος χρησιμοποιείται για να εξακριβωθεί το ύψος των βουνών, μια διαδικασία που μερικές φορές απαιτεί ένα αεροπλάνο να πετάξει «τριγύρω από ένα βουνό σε μια σειρά παράλληλων γραμμών για να μετρήσει πόση βαρύτητα τραβάει στην κορυφή του», σύμφωνα με το GIM International. Αυτές οι μετρήσεις, σε συνδυασμό με τις μετρήσεις GPS, παρέχουν απίστευτα ακριβείς μετρήσεις ύψους.
Πιο αναλυτικά, ως γεωειδές θεωρητικά ορίζεται η ισοδυναμική επιφάνεια του γήινου βαρυτικού πεδίου που ταυτίζεται παγκόσμια (με αρκετή ακρίβεια) με τη μέση στάθμη της θάλασσας (ΜΣΘ) (των ωκεανών), μη λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση των παλιρροιών, των ρευμάτων, των πλανητικών επιδράσεων και ακόμα των μετεωρολογικών φαινομένων ( μεταβολής της πυκνότητας, του κυματισμού κ.ά.) και προεκταθεί νοητά σε όλες τις ηπειρωτικές περιοχές της Γης.
Έτσι λοιπόν, όλα τα βουνά μετρώνται από το επίπεδο της θάλασσας, κυρίως για λόγους ευκολίας και συνέπειας, αλλά τι θα γινόταν αν οι μετρήσεις γίνονταν από τη βάση τους ως την κορυφή; σε κορυφή; Θα εξακολουθούσε να βρίσκεται το Everest στην κορυφή των charts;
Η απάντηση είναι ένα θεαματικό «όχι». Την τιμή θα είχε το Mauna Kea, ένα ανενεργό ηφαίστειο στη Χαβάη που αν και η κορυφή του μόλις 4.205 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας – που είναι λιγότερο από το μισό ύψος του Έβερεστ, σύμφωνα με το National Geographic – το μεγαλύτερο κομμάτι του Μάουνα Κέα είναι κρυμμένο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Όταν μετριέται από τη βάση του ως την κορυφή, το Mauna Kea έχει ύψος 10.211 μ. ξεπερνώντας το Έβερεστ.
Θα έπρεπε, λοιπόν, να θεωρήσουμε το Mauna Kea ως το ψηλότερο βουνό στη Γη;
Όλα εξαρτώνται από την προοπτική που εξετάζουμε το θέμα. Αν δεν υπήρχαν ωκεανοί στον πλανήτη μας, θα ήταν μια πιο εύκολη συζήτηση! Τι γίνεται όταν θέλουμε να συγκρίνουμε τα γήινα βουνά με τα ψηλότερα βουνά άλλων σωμάτων του ηλιακού μας συστήματος, τα οποία δεν έχουν ωκεανούς;
Εν τω μεταξύ, ένας άλλος υποψήφιος, το όρος Chimborazo στον Ισημερινό (γνωστό και ως Εκουαδόρ), μπορεί να υπερηφανεύεται ότι αυτό είναι η υψηλότερη κορυφή μιας και είναι το πιο απομακρυσμένο σημείο από το κέντρο της Γης.
Το Chimborazo δεν είναι το ψηλότερο βουνό στις Άνδεις – δεν είναι καν στο top 30 – αλλά η εγγύτητά του στη γραμμή του ισημερινού είναι αυτό που κάνει τη διαφορά. Η Γη δεν είναι μια τέλεια σφαίρα αλλά έχει σχήμα …γεωειδές. Έτσι κατά μήκος του ισημερινού είναι ελαφρώς διογκωμένη, ως αποτέλεσμα της δύναμης που δημιουργείται από την περιστροφή της Γης. Έτσι υπάρχει μια διαφορά 21,39 χλμ. μεταξύ της πολικής ακτίνας του πλανήτη (6.356,75 χλμ.) και της ισημερινής του ακτίνας (6.378,14 χλμ.), σύμφωνα με το Spacelight Goddar της NASA.
Το Chimborazo βρίσκεται μόλις 1 μοίρα νότια του ισημερινού, όπου το εξόγκωμα της Γης είναι αρκετά έντονο. Αυτή η ιδιορρυθμία σημαίνει ότι η κορυφή του Chimborazo απέχει 6384 χιλιόμετρα από τον πυρήνα της Γης, καθιστώντας την 2.072 μ. πιο μακριά από το κέντρο του πλανήτη από την κορυφή του Έβερεστ.
Και το ερώτημα παραμένει: Ποιος από αυτούς τους τρεις υποψήφιους για το ψηλότερο βουνό θα πρέπει να πάρει το πρώτο βραβείο;
Το Έβερεστ είναι το ψηλότερο βουνό από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ το Mauna Kea μπορεί σίγουρα να ισχυριστεί ότι είναι το ψηλότερο βουνό στη Γη όταν δεν λαμβάνεται υπόψη η στάθμη της θάλασσας. Θα ήταν δύσκολο να υποστηρίξουμε ότι ο Chimborazo είναι το ψηλότερο, αλλά “όλα είναι θέμα προοπτικής” και οι απαντήσεις θα πρέπει να είναι περιγραφικές με σημείο αναφοράς.
Bonus Fact: Σε επίπεδο ηλιακού συστήματος, ο Όλυμπος (Olympus Mons) του πλανήτη Άρη είναι το μεγαλύτερο γνωστό ηφαίστειο στο ηλιακό σύστημα. Έχει ύψος περίπου 25 χιλιόμετρα σύμφωνα με τη NASA, το οποίο το καθιστά σχεδόν τρεις φορές ψηλότερο από το Έβερεστ. Η βάση του έχει διάμετρο 601,9 χιλιόμετρα, η οποία είναι περίπου η ίδια απόσταση που χωρίζει την Αλεξανδρούπολη με τα Ιωάννινα.
Υπάρχει επίσης ένας κρατήρας πρόσκρουσης που ονομάζεται Ρεασίλβια στον αστεροειδή Εστία σε απόσταση 160 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη. Στο κέντρο αυτού του κρατήρα βρίσκεται μια κορυφή που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα μπορούσε να είναι οπουδήποτε μεταξύ 20 και 25 χλμ. σε ύψος, που σημαίνει ότι ενδεχομένως να είναι το ψηλότερο βουνό στο ηλιακό σύστημα, σύμφωνα με το Εργαστήριο Jet Propulsion της NASA.
Αν νιώθετε ότι έχετε μαύρα μεσάνυχτα όσον αφορά τη Γεωγραφία αλλά έχετε όλη την καλή διάθεση να μάθετε, εκτός από το να περιηγηθείτε στην ιστοσελίδα μας και τα περισσότερα από τα 500 θέματα που έχουμε ασχοληθεί, μια καλή αρχή είναι να αποκτήσετε το βιβλίο “Γεωγραφία για εντελώς αγεωγράφητους” που είναι όνομα και πράγμα. Ό,τι και να επιλέξετε καλώς ήρθατε στον κόσμο της γεωγραφίας.
2 Απαντήσεις
Απο την στιγμη που υπαρχουν gps να δειχνουν ακριβως το υψος, δεν νομιζω οτι υπαρχουν θεματα…
Στην πρόταση το Έβερεστ αναρριχήθηκε για πρώτη φορά στις 29 Μαΐου 1953 από τον Tenzing Norgay υπάρχει μια λεκτική ποζεριά:
Το ρήμα αναρριχώμαι είναι ΑΜΕΤΑΒΑΤΟ.