Τι είναι τα Ενκλάβια; – Λίστα με τα περίκλειστα εδάφη σε όλο τον κόσμο​

Ενκλάβια
Το ενκλάβιο είναι ένα κομμάτι εδάφους κάποιου κράτους το οποίο περιβάλλεται από μία μόνο ξένη επικράτεια.

Το ενκλάβιο είναι ένα κομμάτι εδάφους κάποιου κράτους το οποίο περιβάλλεται από μία μόνο ξένη επικράτεια. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει τα αποσπασμένα εδάφη μίας χώρας με τα οποία δεν υπάρχει άμεση χερσαία σύνδεση τα ονομάζουμε εξκλάβια. Συνεπώς πολλά από τα εξκλάβια υπάγονται στον όρο των ενκλαβίων.

Από αυτά που είδαμε στο άρθρο με τα εξκλάβια μόνο τα παρακάτω, που έχουν δηλαδή περισσότερες από μια χώρα που τα περικυκλώνουν, δεν περιλαμβάνονται στα ενκλάβια. Αυτά είναι:

Ναχιτσεβάν, Καμπίντα, Καλίνινγκραντ, Ντουμπρόβνικ, Γαλλική Γουιάνα, Λωρίδα της Γάζας, Ρίο Μούνι/Μπίνι, και Ανατολική Θράκη.

Ο διαχωρισμός στα ενκλάβια μπορεί να γίνει με τον ίδιο τρόπο όπως και στα εξκλάβια. Ας τα δούμε λοιπόν αναλυτικότερα, μαζί με μια συνοπτική ιστορία τους, ξεκινώντας με τις ανεξάρτητες χώρες που θεωρούνται ως τέτοια.

Α. Χώρες που ως ενκλάβια περικυκλώνονται από μία χώρα και δεν υπάρχει άλλου είδους σύνδεση παρά μόνο χερσαία (περίκλειστες), δηλαδή για να φτάσει κάποιος σε αυτές, πρέπει να περάσει μόνο μέσα από άλλο κράτος.

1. Σαν Μαρίνο: Περικυκλώνεται εξ ολοκλήρου από την Ιταλία. Η ιστορία λέει ότι το 301 μ.Χ. ο Άγιος Μαρίνος έφυγε από το νησί Ραμπ της Αδριατικής μαζί με τον αδελφικό του φίλο Λέο και κατευθύνθηκε στην πόλη του Ρίμινι. Μετά τον διωγμό λόγω των χριστιανικών του κηρυγμάτων, κατέφυγε στο κοντινό βουνό Μόντε Τιτάνο όπου έχτισε μια μικρή εκκλησία και με αυτόν τον τρόπο ίδρυσε την πόλη και ό,τι σήμερα αποτελεί το κράτος του Αγίου Μαρίνου. Τα σύνορά του παραμένουν τα ίδια από το 1463, όταν κάποιες διπλανές κοινότητες ενώθηκαν με το κράτος αυτό. Το 1503 αναγνωρίστηκε η ανεξαρτησία του από τον Πάπα. Όταν έγινε η ενοποίηση της Ιταλίας το 19ο αιώνα, το κράτος του Σαν Μαρίνο παρέμεινε ανεξάρτητο ως έχει.

ΧΑΡΤΗΣ ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ
ΧΑΡΤΗΣ ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ
ΧΑΡΤΗΣ ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ
ΧΑΡΤΗΣ ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ
ΣΗΜΑΙΑ ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ
ΣΗΜΑΙΑ ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ

2. Βατικανό: Παραμένουμε στην Ιταλία, όπου βρίσκουμε και το Βατικανό. Είναι μια ανεξάρτητη πόλη-κράτος που βρίσκεται στην δυτική πλευρά της πόλης της Ρώμης και ουσιαστικά αποτελεί συνέχεια του παπικού κράτους του Μεσαίωνα. Εκείνη την περίοδο κατείχε μεγάλες εκτάσεις, αλλά τα σύνορά του μεταβάλλονταν πολύ συχνά, κάτι που οφείλονταν κυρίως στην έλλειψη επαρκών υπερασπιστών. Κατά την διάρκεια της ενοποίησης της Ιταλίας το 1870 σε βασίλειο, το παπικό κράτος ουσιαστικά καταλύθηκε, αλλά οι Πάπες αντιστάθηκαν. Μετά από χρόνιες αντιπαραθέσεις, με την συνθήκη του Λατερανό στις 11 Φεβρουαρίου 1929, κατά τη διάρκεια του φασιστικού καθεστώτος του Μουσολίνι, ιδρύθηκε τελικά το νέο ανεξάρτητο κράτος με το όνομα «Κράτος της Πόλης του Βατικανού». Χαρακτηρίζεται ως το μικρότερο ανεξάρτητο κράτος, ως προς την έκτασή του (0,44 km2) και τον πληθυσμό του (825 ανθρώπους σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019). Βατικανό ονομάζεται ο λόφος, στην δυτική πλευρά του Τίβερη, που είναι χτισμένο.

ΧΑΡΤΗΣ ΒΑΤΙΚΑΝΟ
ΧΑΡΤΗΣ ΒΑΤΙΚΑΝΟ
ΣΗΜΑΙΑ ΒΑΤΙΚΑΝΟ

3. Λεσότο: Περικυκλώνεται εξ ολοκλήρου από την Νότιο Αφρική. Η σύγχρονη ιστορία της χώρας ξεκίνησε στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, με τη συνένωση των φυλάρχων και των λαών υπό τον Μοσεσόε Α΄. Δημιουργήθηκε έτσι ένα είδος Ομοσπονδίας. Αργότερα, για να αποφύγει την εισβολή των Μπόερς, ο Βασιλιάς κατέφυγε σε βρετανική βοήθεια με αποτέλεσμα το 1868 να ανακηρυχθεί σε βρετανικό προτεκτοράτο με την ονομασία Μπασουτολάνδη, το οποίο δεν ενώθηκε με τις τότε αποικίες της Ν. Αφρικής. Στη δεκαετία του 1960, έπειτα από την ψήφιση του πρώτου Συντάγματος, η χώρα άρχισε σταδιακά να αποδεσμεύεται από το Ηνωμένο Βασίλειο. Έπειτα από τη διεξαγωγή των πρώτων εκλογών, το 1965, το Εθνικό Κόμμα της Μπασουτολάνδης αναδείχθηκε νικητής και τον επόμενο χρόνο, στις 4 Οκτωβρίου του 1966 ανακήρυξε την ανεξαρτησία του κράτους, που έλαβε πλέον το όνομα Λεσότο.

ΧΑΡΤΗΣ ΛΕΣΟΤΟ
ΧΑΡΤΗΣ ΛΕΣΟΤΟ
ΣΗΜΑΙΑ ΛΕΣΟΤΟ
ΣΗΜΑΙΑ ΛΕΣΟΤΟ

4. Κράτος της Παλαιστίνης – Δυτική Όχθη: Ως ανεξάρτητη – de jure – κρατική οντότητα υπό τα Ηνωμένα Έθνη, τα εδάφη του Κράτους της Παλαιστίνης στην Δυτική Όχθη περικλείονται από το κράτος του Ισραήλ. Ιδιαίτερη περίπτωση αφού υπάρχουν 167 μικρά ενκλάβια που θεωρούνται εδάφη της. Η όλη αυτή κατάσταση έχει περάσει από πολλές διακυμάνσεις αλλά κυρίως προήλθε μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και την ανακήρυξη του κράτους του Ισραήλ, ενώ η Παλαιστίνη βρισκόταν υπό βρετανική επιτήρηση, τον μετέπειτα αραβοϊσραηλινό πόλεμο και τέλος με την απόφαση του ΟΗΕ το 1988.

ΔΥΤΙΚΗ ΟΧΘΗ ΧΑΡΤΗΣ 1
ΔΥΤΙΚΗ ΟΧΘΗ ΧΑΡΤΗΣ 1
ΔΥΤΙΚΗ ΟΧΘΗ ΧΑΡΤΗΣ 2
ΔΥΤΙΚΗ ΟΧΘΗ ΧΑΡΤΗΣ 2
ΧΑΡΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ
ΧΑΡΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ
ΣΗΜΑΙΑ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ
ΣΗΜΑΙΑ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ

Β. Χώρες που ως ενκλάβια περικυκλώνονται από μία άλλη χώρα αλλά μπορεί κανείς να φτάσει σε αυτές και μέσω θάλασσας (ημιπερίκλειστες).

1. Μονακό: Περικυκλωμένο από την Γαλλία με θαλάσσια πρόσβαση στην Μεσόγειο. Η προέλευση του ονόματος λέγεται ότι προέρχεται από το μόνοικος, δηλαδή «Μοναδικός Οίκος» και σχετίζεται με τον Ηρακλή. Η πόλη πέρασε στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και από εκεί το 1297 υπό την προστασία της γενουατικής οικογένειας των Γκριμάλντι. Το 16ο αιώνα αναγκάστηκε να δεχτεί την προστασία της Ισπανίας και από το 1641 τέθηκε υπό γαλλική προστασία. Το 1793 προσαρτήθηκε στην Γαλλία. Το 1814 όμως, με την Συνθήκη του Παρισιού, ο Οίκος των Γκριμάλντι επανήλθε στην εξουσία. Έκτοτε έμεινε ως έχει, ανεξάρτητο, πάντα όμως με κάποια γαλλική διασύνδεση. Αποτελεί το πιο πυκνοκατοικημένο κράτος!

ΧΑΡΤΗΣ ΜΟΝΑΚΟ
ΧΑΡΤΗΣ ΜΟΝΑΚΟ
ΧΑΡΤΗΣ ΜΟΝΑΚΟ
ΧΑΡΤΗΣ ΜΟΝΑΚΟ
ΣΗΜΑΙΑ ΜΟΝΑΚΟ
ΣΗΜΑΙΑ ΜΟΝΑΚΟ

2. Μπρουνέι: Περικυκλωμένο από την Μαλαισία στο νησί Βόρνεο με πρόσβαση από την θάλασσα της Νότιας Κίνας. Παλαιότερα το Σουλτανάτο Μπρουνέι ήταν μεγαλύτερο, καταλαμβάνοντας όλο το νησί. Υπήρχαν όμως διαφορές με κάποιου φύλαρχους/μονάρχες της περιοχής. Έτσι ο Σουλτάνος του Μπρουνέι τότε τους παραχώρησε κάποια κομμάτια γης. Ύστερα όμως η περιοχή έγινε Βρετανικό προτεκτοράτο και έτσι όταν πια έγινε ανεξάρτητη η Μαλαισία τα σύνορα έμειναν ως είχαν.

ΧΑΡΤΗΣ ΜΠΡΟΥΝΕΙ
ΧΑΡΤΗΣ ΜΠΡΟΥΝΕΙ
ΧΑΡΤΗΣ ΜΠΡΟΥΝΕΙ
ΧΑΡΤΗΣ ΜΠΡΟΥΝΕΙ
ΣΗΜΑΙΑ ΜΠΡΟΥΝΕΙ
ΣΗΜΑΙΑ ΜΠΡΟΥΝΕΙ

3. Γκάμπια: Περικυκλωμένη από την Σενεγάλη με θαλάσσια πρόσβαση στον Ατλαντικό. Η πρόσφατη ιστορία της χώρας αναφέρει ότι την περιοχή την είχαν εξ αρχής οι Πορτογάλοι, αλλά το 1580 οι Βρετανοί πήραν τα δικαιώματα του ποταμού Γκάμπια μετά από συμφωνία με αυτούς. Ανεξαρτητοποιήθηκε το 1965 και τα σύνορα παρέμειναν ως είχαν ακολουθώντας την πορεία του ποταμού.

ΧΑΡΤΗΣ ΓΚΑΜΠΙΑ
ΧΑΡΤΗΣ ΓΚΑΜΠΙΑ
ΣΗΜΑΙΑ ΓΚΑΜΠΙΑΣ
ΣΗΜΑΙΑ ΓΚΑΜΠΙΑΣ

Σημείωση: Χώρες όπως η Δανία, η Πορτογαλία, η Νότια Κορέα μέχρι κι ο Καναδάς που έχουν σύνορα μόνο με μία χώρα και έτσι θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «ημιπερίκλειστα ενκλάβια», δεν θεωρούνται ως τέτοια γιατί, σύμφωνα με έναν ορισμό που έχει δοθεί, για να χαρακτηριστεί μια χώρα ως «ημιπερίκλειστο ενκλάβιο» θα πρέπει οι ακτογραμμές της να είναι μικρότερες από τα χερσαία σύνορα.

Εκτός όμως από τις ανεξάρτητες χώρες και τα εξκλάβια, που υπάγονται στην κατηγορία των ενκλαβίων, υπάρχουν και αυτόνομες περιοχές, που θεωρούνται ως ενκλάβια, εφόσον βρίσκονται περικυκλωμένα στα εδάφη ενός κράτους. Παρακάτω αναφέρουμε τις πιο γνωστές από αυτές, αφού περιοχές με κάποιου είδους αυτονομία υπάρχουν σε όλον τον πλανήτη.

1. Γκαγκαουζία: Αυτόνομη περιοχή στην χώρα της Μολδαβίας. Πρόκειται για τέσσερα ενκλάβια που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, μέσα στα σύνορα της Μολδαβίας. Η περιοχή κήρυξε την αυτονομία της το 1991 – ταυτόχρονα με την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Μολδαβίας – και τέσσερα χρόνια αργότερα εξασφάλισε ένα ειδικό συνταγματικό καθεστώς, μετά από τον τερματισμό της διένεξης μεταξύ Γκαγκαούζων αυτονομιστών και της κεντρικής διοίκησης της Μολδαβίας. Διαβάστε το αφιέρωμα μας στην Γκαγκαουζία εδώ.

ΧΑΡΤΗΣ ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΙΑΣ
ΧΑΡΤΗΣ ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΙΑΣ
ΣΗΜΑΙΑ ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΙΑΣ
ΣΗΜΑΙΑ ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΙΑΣ

2. Δημοκρατία του Αρτσάχ / Ναγκόρνο Καραμπάχ: Αυτόνομη περιοχή, που προσφάτως κήρυξε ανεξαρτησία, στην χώρα του Αζερμπαϊτζάν. Η περιοχή ήταν ως αυτόνομη περιοχή (oblast), κατά την διάρκεια της Σοβιετικής Ένωσης, μέσα στην ΣΣΔ του Αζερμπαϊτζάν. Μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, το Αζερμπαϊτζάν έγινε ανεξάρτητο κράτος και είχε στα εδάφη του το Ναγκόρνο Καραμπάχ που αποτελούταν κυρίως από Αρμένικο πληθυσμό. Μεγάλες διαμάχες οδήγησαν στον πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ στο διάστημα 1991-1994 με κατοχή περιοχών. Το 2017 εγκρίθηκε η μετονομασία της χώρας σε Αρτσάχ. Πρόσφατα το 2020 άλλη μια διαμάχη τερματίστηκε με κάποια οριοθέτηση συνόρων, αλλά βρισκόμαστε σε αναμονή για το τι μέλλει γενέσθαι.

ΝΑΓΚΟΡΝΟ ΚΑΡΑΜΠΑΧ
ΝΑΓΚΟΡΝΟ ΚΑΡΑΜΠΑΧ
ΧΑΡΤΗΣ ΑΡΤΣΑΧ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΣΥΡΑΞΗ ΤΟΥ 2020
ΧΑΡΤΗΣ ΑΡΤΣΑΧ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΣΥΡΑΞΗ ΤΟΥ 2020
ΣΗΜΑΙΑ ΑΡΤΣΑΧ
ΣΗΜΑΙΑ ΑΡΤΣΑΧ

3. Χονγκ Κονγκ: Αυτόνομη περιοχή στην Κίνα. Είναι ημιπερίκλειστο ενκλάβιο, με πρόσβαση στην θάλασσα δηλαδή, της Νότιας Κίνας και θεωρείται Ειδική Διοικητική Περιοχή. Μετά τους πολέμους του οπίου, το Χονγκ Κονγκ, πέρασε ως αποικία της Βρετανικής Αυτοκρατορίας το 1842. Επανήλθε στην κατοχή της Κίνας, με ειδικό καθεστώς, το 1997 με το μότο «μία χώρα, δυο συστήματα».

ΧΑΡΤΗΣ ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ
ΧΑΡΤΗΣ ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ
ΣΗΜΑΙΑ ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ
ΣΗΜΑΙΑ ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ

4. Μακάο: Αυτόνομη περιοχή στην Κίνα. Είναι ημιπερίκλειστο ενκλάβιο, με πρόσβαση στην θάλασσα δηλαδή, της Νότιας Κίνας και θεωρείται Ειδική Διοικητική Περιοχή όπως και το Χονγκ Κονγκ. Το Μακάο ήταν πρώην πορτογαλική αποικία. Το 1557 οι Πορτογάλοι μίσθωσαν το έδαφος από την Κινεζική δυναστεία των Μινγκ ώσπου το 1887 απέκτησε πλήρη αποικιακά δικαιώματα με την συνθήκη του Πεκίνου. Το 1999 επανήλθε στην κατοχή της Κίνας με το ίδιο μότο όπως του Χονγκ Κονγκ «μία χώρα, δυο συστήματα».

ΧΑΡΤΗΣ ΜΑΚΑΟ
ΧΑΡΤΗΣ ΜΑΚΑΟ
ΣΗΜΑΙΑ MAKAO
ΣΗΜΑΙΑ MAKAO

5. Περιοχές Αυτοχθόνων Φυλών ΗΠΑ: Τα εδάφη των αυτοχθόνων φυλών, γνωστές παλαιότερα και ως Ινδιάνοι, στις ΗΠΑ έχουν καθεστώς αυτονομίας. Ένας ινδιάνικος καταυλισμός (Indian / Native American Reservation) είναι ένας νομικός χαρακτηρισμός για μια περιοχή γης που διαχειρίζεται μια ομοσπονδιακά αναγνωρισμένη φυλή Αμερικανών ιθαγενών υπό το Γραφείο Ινδιάνικων Υποθέσεων και όχι οι κρατικές κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών μέσα στις οποίες βρίσκονται γεωγραφικά. Ο αριθμός των φυλών φτάνει τις 574, με την τελευταία να αναγνωρίζεται στις 20 Δεκεμβρίου του 2019. Αυτή την στιγμή υπάρχουν 326 ινδιάνικοι καταυλισμοί, με συγκεντρωτική έκταση τα 227000km2 και με πληθυσμό τα 2.5 εκατομμύρια ανθρώπους, που από αυτούς το 1 εκατομμύριο περίπου ζει στους καταυλισμούς.

ΚΑΤΑΥΛΙΣΜΟΙ ΙΝΔΙΑΝΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ
ΚΑΤΑΥΛΙΣΜΟΙ ΙΝΔΙΑΝΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

BONUS FACT: Και στην Ελλάδα έχουμε ένα ενκλάβιο με κάποια αυτονομία. Είναι η περιοχή της χερσονήσου του Άθω στην Μακεδονία, όπου βρίσκεται το Άγιο Όρος, το οποίο αποτελεί αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους. Περιλαμβάνει τις είκοσι Ιερές Μονές, μαζί με τα διάφορα οικήματά τους. Ανεπίσημα χαρακτηρίζεται ως «Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία». Το καθεστώς του αναγνωρίστηκε με την Συνθήκη του Βερολίνου το 1878 και το ελληνικό κράτος κύρωσε τον Σεπτέμβριο του 1926 τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους, ο οποίος άρχισε να ισχύει το 1927 μετά που ίσχυσε το τότε νέο Σύνταγμα, οπότε και για πρώτη φορά επισημοποιήθηκε η συνταγματική προστασία του καθεστώτος αυτοδιοίκησης του Αγίου Όρους.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

* Ορισμένοι σύνδεσμοι σε αυτήν την ανάρτηση οδηγούν σε συνεργαζόμενες σελίδες. Εάν αγοράσετε κάτι μέσω αυτών, μπορεί να κερδίσω μια μικρή προμήθεια — η οποία ΔΕΝ σας επιβαρύνει σε κάτι! Με αυτόν τον τρόπο το geografikoi.gr συντηρείται και μπορώ και παρέχω το περιεχόμενο του δωρεάν.